Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin emeklilikte yaşa takılanlarla (EYT) ilgili olarak yaptığı son açıklamada; çalışmaların teknik olarak tamamlandığını, tek tip bir düzenleme yaptıklarını, çalışmanın aralık ayında bir basın toplantısı ile kamuoyuyla paylaşılacağını, Sayın Cumhurbaşkanı ile paylaşıldıktan sonra Meclis’e intikal ettirileceğini ifade etti.

Staj ve çıraklık döneminin EYT için başlangıç sayılıp sayılmayacağıyla ilgili bir soruya Bilgin, “Onlar farklı. Onlar EYT kapsamında değil zaten. Sigorta girişi olanlarda bir sorun yok. Çıraklık ve stajyerlik bir sigorta girişi değil. Onlar sağlık sigortasını korumak üzere geliştirilmiş bir sistem” yanıtını verdi.

EYT’ye ilişkin yapılan teknik çalışmayla ilgili ayrıntı verilmemekle birlikte Sayın Bakan daha önceki açıklamasında, Avrupa’da uygulanan ve emeklilik yaşına kalan süre kadar maaştan kesinti yapılmasına ilişkin emeklilik modelinin uygulanmayacağını belirtmişti.

Tamamlanan çalışmada hangi kriterler üzerinde çalışıldı?

Bakan Bilgin’in açıklamalarından EYT ilgili teknik çalışmanın ipuçları da ortaya çıktı. Buna göre, çalışma tek tip, EYT’liler için aylıktan kesinti modeli uygulanmayacak, staj başlangıç tarihi EYT için başlangıç sayılmayacak. 

EYT’liler 8/9/1999 öncesi sigortalı olanlar. 4447 sayılı Kanun’la bu sigortalılar için yaş koşulu olmaksızın emeklilik imkânı ortadan kaldırılmış. İlgili sosyal güvenlik kanunlarına eklenen geçici maddelerle, emeklilikte kademeli yaş süreçlerine tabi tutulmuşlar ve uygulama 23 yıldan beri devam ediyor. EYT’liler emeklilikte kademeli yaş şartını düzenleyen geçici maddelerin iptal edilmesini ve 8/9/1999 öncesi emeklilik koşullarının kendilerine uygulanmasını istiyor.

Emeklilikte kademeli yaş uygulaması Bağ-Kur ve devlet memurlarının hizmet süresini değiştirmedi. Kadınlarda 7200, erkeklerde 9000 gün şartı korunarak daha önce olmayan yaş koşulu, her iki statü için kadınlarda 40’tan 55’e, erkeklerde 44’ten 58’e kadar; 5400 günle kısmi aylık bağlanacak Bağ-Kur’lularda ise yaş koşulunun kadınlarda 51’den 56’ya, erkeklerde ise 56’dan 58’e kademelendirildi.

SSK’liler için olay biraz daha farklı. Kadın ve erkeklerde hem yaş hem de prim ödeme gün sayısı kademelendirildi. Yaş koşulunun kadınlarda 40’tan 56’ya, erkeklerde ise 44’ten 58’e, prim ödeme gün sayısı ise kadın ve erkek için 5000 günden, 5975 güne kademelendirildi. SSK’lilerden 3600 günle emekli olacaklarda ise sadece yaş koşulunun kadınlarda 50’den 58’e, erkeklerde 55’ten 60’a kadar kademelendirildiği görüldü. 

Netice itibarıyla EYT’lilerle ilgili yapılan çalışmada, yaş ve/veya prim ödeme gün sayısı kriterleri esas alınarak düzenleme yapıldığı düşünülüyor. Sadece SSK’lilere özgü, 15, 20 ve 25 yıllık sigortalılık süre şartları, aradan geçen 23 yıllık sürede büyük ölçüde yerine geldiğinden bu kriterle ilgili bir düzenlemenin yapılmış olabileceği düşünülmüyor.

O halde tek tip düzenleme nasıl yapılmış olabilir?

EYT’liler için emeklilikte yaş koşulu tamamen kaldırılmış olabilir mi? Düzenlemenin üstünden 23 yıl geçmiş ve bu süreçte en az 8-9 yıl daha fazla çalışarak emekli olan insanlar bu durumda hak talep etmeyecek mi? Yaş uygulanmaksızın prim gün sayısını doldurdukları tarihte emekliliklerinin kabulü için davalar açmayacaklar mı? Ancak seçim sürecine girildiği de unutulmamalı. Hükümet elindeki son kozları kullanıyor.

EYT’lilerin beklediği gibi yaş koşulu kaldırılmış ise,

Devlet memuru ve Bağ-Kur’lularda kadında 7200, erkekte 9000 hizmet süresini tamamlayanlar, SSK’liler için kadında 20, erkekte 25 yıllık sigortalılık süresi ve 5000 gün koşullarını yerine getirenler hemen emekli olabilecek. SSK’liler için 5000 günden 5975 güne kademelendirilen gün sayısı 5000 güne çekilebilir.

Yaş koşulu kaldırılmamış ise,

Kadın ve erkek sigortalılar için kanunda öngörülen emeklilik yaş hadlerinden örneğin 5 yaş veya farklı oranlarda indirim yapılmış olabilir. (Yaş indirimleri kadın ve erkek için ayrı oranlarda da uygulanabilir.) Bu ihtimal daha güçlü görünüyor.

Prim gün sayısına ilişkin düzenleme

Emeklilik yaş koşulu yerine geldiği halde prim gününü dolduramayanlar için yeni borçlanma imkânları tanınmış olabilir.

Her şey ihtimal dahilinde. Çalışma kamuoyuyla paylaşıldığında bakıp göreceğiz.

SORULARINIZ İÇİN 

nergis.simsek@cumhuriyet.com.tr adresine e-posta yollayabilirsiniz.