13 Kasım 1918’de, Mustafa Kemal’in, Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan iki hafta sonra İstanbul’a geldiği tarihte, işgal güçlerini İstanbul’a taşımış gemilerin namlularını Saray’a çevirdikleri bir ortamda, Haydarpaşa’dan karşıya geçerken işgalcilere bakıp “Geldikleri gibi gidecekler bir gün” dediği ünlüdür.
Yenilgiye daha o gün karşı çıkıyordu.
Ne var ki, “düşman kavi talih zebun” idi o sıralar. Yurt kurtarılacaksa, onu örgütlemek gerekiyordu. Nitekim, o tarihten bir 6 ay sonra, Mustafa Kemal, 16 Mayıs 1919’da Bandırma vapuru ile Samsun’a doğru İstanbul’dan ayrılıyordu.
Ne olmuştu bu 6 ay içinde?
Çağdaş tarihimiz üstüne değerli çalışmalar yapmış olan Alev Coşkun, Cumhuriyet Kitapları arasında çıkan dev bir eserle bu konuda da gerçekten aydınlatıcıdır.
*
Söz konusu dönemde, İstanbul, olağanüstü koşullar içindedir.
Başta, bir düşman işgali vardır.
İngiliz, Fransız ve İtalyan güçleri kuş uçurtmazlar. Bir yanda işgal güçlerine omuz veren azınlıklar, her tarafta cirit atan casuslar, İngiliz işbirlikçileri; öte yanda, işgal edilmiş bir payitahtın üzgün, bitkin ve yorgun Türkleri... Bellidir ki, Osmanlı devleti “yüreğinden vurulmuş”tur; bir imparatorluğun son demleridir yaşanan. Ne var ki, tarih “diyalektik” gelişir, o yaşanacaktır gecikmeden.
Umut, ordudadır. Çünkü, her şeye karşın, “milli” odur ve disiplin ondadır. Büyük bir değişiklik de vardır: Enver, Cemal ve Talat’lar, korkunç yanılgılarının sonucu yurttan kaçmışlardır. Gözler, yeni bir kuşaktadır: Mustafa Kemal, Kâzım Karabekir, Rauf Orbay, Ali Fuat Paşalar; ve Genelkurmay’da ve Harbiye Bakanlığı’nda daha gençler...
Hepsi ilişki içindedirler.
Hepsinde yıldız olarak görülen de, Mustafa Kemal Paşa’dır. Niçin öyle? Çünkü, bütün başarıları bir yana, “Anafartalar Kahramanı”dır o!
Yenilmemiş bir Çanakkale’den geliyordu...
Bir düşünceden ötekine geçilir ve siyasal girişimde bulunur: Birinde, Mustafa Kemal Harbiye Bakanı olmak ister. İkinci bir aşamada, barışçı yollardan ihtilalci yöntemlere geçilir. Üçüncü aşamada, Anadolu’ya geçiş kararına varılır.
Bir gün de, gökten inen bir müjde gibi, İngilizler bir nota verirler. Anadolu’ya geçilecektir. Mustafa Kemal’in ağır basan kişiliğine bakınız: Yetki kararnamesini bizzat yazdıracaktır...
Bütün bu süreçte bir görülen de, ast-üst ilişkisinden önce askerdeki yurtseverliktir: Nitekim, Anadolu’ya geçildiğinde, çok sürmez Mustafa Kemal’in görevine son verildiğinde, Ali Fuat Paşa’nın ilk yaptığı, İstanbul’un kararını suratlara çarpar, başkaldırmıştır. Ve Karabekir Paşa da, bizzat gelir Mustafa Kemal’in önünde hazır olup -bugün de duygulandırıp ağlatan- o ünlü selamını verir: “Emrinizdeyim!”
Samsun’dan önce kurtuluş için çare arayan Mustafa Kemal ve arkadaşlarının öyküsü bir destandır.
Alev Coşkun’un “6 Ay”ı bunu anlatıyor...
Samsun’dan önce bilinmeyeni tarihin aydınlığına çıkararak...
*
Peki, gerçekleri bir yana atıp yalanlara ve uydurmalara da sapmak neden?
Yok Vahdettin, Mustafa Kemal’i Anadolu’ya göndermişmiş. Peki, aynı sultan, nasıl olmuş da kararından sonra dönmüştür? Daha da utanç verici olanı, Vahdettin’in, düşmanla işbirliği yapıp sonunda gidip onlara sığınması neden?
Yok, Mustafa Kemal Paşa “saraya damat” olmak istemiş, olamayınca da Hanedan’a düşman kesilmişmiş...
Tarihe böyle bakılır mı? Böyle bakanlara da ne denir?
Alev Coşkun, “6 Ay” adlı eseriyle, tarihe nasıl bakılacağının dersini de veriyor ve bunu yaparken, bugün de aramızda dolaşan ifritleri teşhir ediyor...
