1936 Berlin Olimpiyat Oyunları yapıldığında, beş yaşındaydım; böylece, olan bitenin bilincinde değildim.
Onu İkinci Dünya Savaşı izledi.
Arkasından, 1948 Londra Olimpiyatları geldi. Olimpiyatların bilincine de onlarla vardım: Bu arada, 1936’da Berlin’de olup bitenleri de öğrendim.
Berlin’de büyük bir olay olmuştu: Almanya’da faşizm vardı; yalanlarını, en başta da ırkçılığını haykırıyordu. Berlin Stadı’nda, Hitler, her şeyi Alman milletinden bekliyordu; çünkü “üstün bir ırk”tan geliyordu Almanlar.
Ne var ki, o günlerden birinde, Amerikalı ve Siyahi Jesse Owens, 100 ve 200 metre koşu başta olmak üzere, dört madalya kazanıyor ve Hitler’in arî ırkın üstünlüğü faraziyesini binlerce insanın huzurunda, bizzat Hitler’in de gözlerinin önünde on paralık ediyordu.
O olay ve Jesse Owens unutulmadı ve unutulmayacak.
Sporun ileri ve ilerici bir anlamı vardır...
*
Eski Yunan’da, olimpiyatlar, Yunanlılar arasında Zeus onuruna düzenlenen yarışmalardı. Savaşın o dünyayı altüst ettiği bir sırada, “tanrıların çok sevdiği oyunlar” olarak, barışı getirsin diye dört yılda bir düzenlenir oldu.
Çağdaş dünyada, bu güzel geleneğin ülkeler arasında kültür alışverişine yol açması için, Baron Pierre de Coubertin’in önayak olması ve 1896’da Atina’da ilk olimpiyat oyunlarının yapılması pek güzel olmuştur.
O tarihten beri de yapılıyor.
Barışa bugün de yarın da ihtiyacımız var...
2008 Pekin Olimpiyat Oyunları, büyüleyici bir açılışla başlamıştı; geçen pazar günü de, yine büyüleci bir kapanışla sona erdi.
“Büyüleyici” diyoruz ama yetmez...
Çin, eski ve büyük bir uygarlık ve kültür olarak, olan bitene damgasını vurmuştur. Gelecekteki olimpiyatlar için de bir örnektir. Çin’de, devlet ve toplumu da, olaya birlikte sahip çıktılar ve şahane bir eser yarattılar.
Sözü, bize de getirelim.
*
Gazetelerde bir “madalya durumu” listesi.
81’lik listede, en sonda Moldova var.
Ama önemli olan başları: Çin, ABD, Rusya, İngiltere, Almanya, Avustralya, Güney Kore, Japonya, İtalya, Fransa... diye sıralanıyorlar.
En parlak durumda olan Çin: 51 altın, 21 gümüş, 28 bronz olmak üzere, tam 100 madalya. Ondan sonra gelenler, madalya azala azala listede.
Biz, Türkiye 37. sırada: 1 altın, 4 gümüş, 3 bronz madalya.
Bu madalyaları kazanan sporcularımızı elbette yürekten kutluyoruz.
Ama milletçe üzücü durumdayız; Hikmet Bila’nın deyişiyle “madalya fukarası”yız.
Niçin öyleyiz?
Şundan: Olimpiyatlarda başarıya kavuşanlar ve madalyalarla ödüllendirilen sporcular, sporu bir “yaşam biçimi” haline getirmiş ülkelerden çıkıyor; o ülkelerde spor, ilköğretimden üniversiteye, her aşamada eğitimle iç içe geçmiştir; o ülkelerde, sporun her dalı için büyük ve sürekli yatırımlar yapılmıştır.
Olimpiyatlarda, madalya olarak devşirilen, başta toplumun yaptığı yatırımın karşılığıdır.
Biz, toplum olarak bunu yapmış değiliz.
Spor olarak, bellediğimiz “futbol”dur; o ise spordan çok başka bir şeydir.
Sporu bir değer olarak bellemeliyiz; ve oradan hareketle, “Sporda Devlet Politikasımız” olmalı. Eğitimden başlayıp yaşamın her alanında yaşanan bir politika!
Önümüzde zaman da azalmıştır: 2023’te 1923 Devrimi’nin 100. yılını kutlayacağız.
İçinde spor fethimizle ilgili bir şeyler olmayacak mı?
Bugünden kollarımızı sıvalayalım; ve “ata sporu güreş”ten başlayarak...
