Cep telefonlarınızın, bilgisayarınızın posta kutusuna gelen iyi niyet mesajlarının yerini çoktan borsa, döviz, faiz göstergeleri aldı. Sağlık, mutluluk, para ve aşk üzerine gönderilen iletiler mi? Açılmadan çöp kutusunu boyladı bile!

2009’un gelişini 2008’in başından hatta 2000’nin ilk yıllarından görenler, 2009’un dileklerin gerçekleşmesi en zor yıl olduğunu da biliyorlardı. Ama bu köşenin yazarı da dahil olmak üzere son 7-8 yıldır sürekli toplumu köşelerinden uyarsalar da inandırıcı olmadılar. Hem de ABD’deki mortgage krizi tüm şiddetiyle ve alenen yaşanırken!

Ama, 2009’un ne denli korkutucu bir yıl olacağı yılın ilk gününden ortaya çıktı. Rusya’nın doğalgaz devi Gazprom yılın ilk gününden tokadını attı ve… Gazprom, Ukrayna ile 2009 gaz satış fiyatında anlaşamayıp Ukrayna’nın doğalgazını kesince, 2009’la ilgili tüm iyimser düşler tersine çevrildi.

Ne yazık ki, krizin Türkiye’yi teğet geçeceğini savunanlar Rusya ile Ukrayna arasındaki anlaşmazlığı hâlâ önemsemiyorlar. Hem de Türkiye’nin doğalgazda dışa bağımlılığı sürmesine rağmen! Sadece Rusya ve İran’a olan bağımlılık yüzde 81 civarındadır.

Malum, Gazprom dediğiniz sadece Rusya’nın değil dünyanın da doğalgaz devlerinden. Eğer anlaşmazlık devam eder de Rusya Ukrayna üzerindeki baskısını devam ettirirse bundan etkilenecek ülkelerin içinde Türkiye de olacak. Her ne kadar Rusya’dan alınan gazın tümü için böyle bir risk yoksa da Ukrayna üzerinden gelen 14 milyar metreküplük gazın riske girmesi göz ardı edilemeyecek bir olasılık.

Zira, bugün Ukrayna’yı 2 milyar dolar borcunu ödemediği için doğalgaz musluğunu kapatarak terbiye eden Rusya, yarın birçok siyasi sorunu da tehdit aracı olarak kullanabilir. Mevsimin kış olduğu düşünülürse bu tür anlaşmazlıkların bizim gibi ülkelere bedeli ağır olur.

Madalyonun Rusya yüzü bu, Ukrayna yüzünde ise Ukrayna’nın transit ücretlerini arttırma talebi var. 2010 yılına kadar geçerli anlaşmaya göre Rusya Ukrayna üzerinden gönderdiği doğalgaz için bu ülkeye 100 km. başına 1.60 dolar ödemekte ve transit ücretlerini daha fazla arttırmaya da yanaşmamakta.

Rusya ile Ukrayna arasındaki anlaşmazlığın çözümü kısa sürede mümkün gözükmemekte. Bu da Türkiye’nin hem iç fiyat hem de doğalgaz arz politikasını yeniden düzenlemesi gerektiğini göstermekte! Özellikle de kış mevsiminde yani ısınma ve elektrik tüketiminin en yüksek olduğu aylarda olduğumuz düşünülürse!

Görünüşe bakılırsa, AKP hâlâ meselenin önemini kavramış değil. Anlaşmazlığı Rusya ile Ukrayna arasındaki ikili bir sorun gibi algılamakta. Dahası, kendini yerel seçim heyecanına kaptırdığı için doğalgaz fiyatlarında indirime giderek seçmen yakalama telaşında.

AKP’nin doğalgaz fiyatlarında indirime gitmesini bugüne kadar uygulanan fiyatın yüksek bulunduğunun itirafı olarak algılamak mümkün. Bu durumda indirimden kaynaklanan farkın hangi kaynaklardan karşılanacağını sormak aptallık olur. Dahası, Rekabet Kurulu’nun BOTAŞ hakkında fiyat politikası nedeniyle rekabeti ihlal ettiği yönündeki şikâyeti reddetmesinin de bir anlamı kalmaz!

2008 doğalgaz zamları (%)

Konut Sanayi

Temmuz 16.88 18.77

Eylül 4.55 4.69

Kasım 22.5 22.0

Bugüne kadar uygulanan fiyatın şişme olmaması olasılığı ise gündeme seçime kadar ortaya çıkacak fiyat farkının nereden karşılanacağı sorusunu getirir ki… IMF ile bu konuda nasıl anlaşıldığını, pazarlığın bedelini AKP’li seçmenin çoğu bilmek isteyecektir.

AKP, büyük olasılıkla IMF’yi BOTAŞ’ın sıvı doğalgaz stoklamasıyla ikna etmeye çalışacak. IMF ne ölçüde ikna olur göreceğiz, ama… 1973 petrol krizi sırasında Süleyman Demirel hükümetinin petrol fiyatlarındaki artışı bütçeden sübvansiye ederek tüketiciye yansıtmamasının doğurduğu bedeli, 24 Ocak-12 Eylül’le nasıl ödediğimizi unutmayanlar için hiç de ikna edici olmayacak.

1980 kışını anımsatmayacak, ısınma ve her türlü aydınlanma sorunundan uzak bir yıl yaşamamız dileğiyle….

turkmini@superonline.com

www.turkelminibas.net