Kadın haklarıyla ilgisizmiş gibi gözüken pek çok konu aslında kadına saygı konusuyla bağlantılıdır. Örneğin ülkemizde çok sayıda kebapçıda “Aile yerimiz vardır” yazar. Bu ifade yüzeyde aileye saygı gibi gözükse de alttan alta aileye saygısızlık, kadına baskı anlamı taşır. Aslında “aile yeri” denilen kısım kadınların gidebileceği yerdir. Aileden kasıt kadındır, aile eşit kadındır.
YİNE KADINLAR
Jung’çu bir açıklamaya göre Euripides’in trajedilerindeki erkeklerin temel sorunu “anima”larını yaşayamamalarıdır. Euripides’in kahramanları gibi kendilerini kahraman zanneden kadın katilleri de içlerindeki animadan, merhametten habersiz yaşıyorlar, çocuklarının yanında eşlerini öldürüyorlar.
Bazıları kadın haklarının ve kadınların mağduriyetinin fazlaca vurgulanmasını gereksiz bulabilirler, “Erkekler de mağdur oluyor” diyebilirler. Ancak erkekler bir defa mağdursa kadınlar iki defa mağdurdur. Çünkü tarih boyunca güçlüler, diktatörler erkekleri ve kadınları ezmişlerdir, onları öldürmüşler, galibiyetlerinin doruk noktası olarak kadınlara tecavüz etmişler, onları esir pazarında satmışlardır. Bunun yanı sıra ailelerdeki ve toplumdaki erkekler de kadınları ayrıca ezmişlerdir. Kadınlar bu yüzden iki defa mağdurdur.
Kadın haklarını kısmen de olsa koruyan İstanbul Sözleşmesi’ni ilk önce koşulsuz olarak ülkemiz imzalamıştı, kısa süre sonra da ülkemizde kadın sorunu yokmuş gibi ilk önce ülkemiz çıktı. Ya başlangıçta yanlış yere imzalamıştık ya da gereksiz yere çıktık.
Kadın cinayetlerinin sosyal, psikolojik, ekonomik, geleneksek pek çok sebebi var. Jung’çu bir açıklamaya göre Euripides’in trajedilerindeki erkeklerin temel sorunu animalarını yaşayamamalarıdır. (Jung’a göre erkeğin bilinçdışındaki kadınsı duyarlılığa “anima” denilir. Şefkat, merhamet duyguları anima kapsamındadır.) Euripides’in kahramanları gibi kendilerini kahraman zanneden günümüzdeki kadın katilleri de içlerindeki animadan, merhametten habersiz yaşıyorlar, çocuklarının yanında eşlerini öldürüyorlar.
‘AİLE YERİMİZ VARDIR’
Kadına şiddet, kadınların ikinci sınıf insan görülmesi olayına bütünsel (geştalt) yaklaşımla bakmak gerekir. Türker Kılıç’ın çok güzel açıkladığı bağlantısallık, yaşamdaşlık kavramları doğrultusunda, kadın haklarıyla ilgisizmiş gibi gözüken pek çok konu aslında kadına saygı konusuyla bağlantılıdır. Örneğin ülkemizde çok sayıda kebapçıda “Aile yerimiz vardır” yazar.
Bu ifade yüzeyde aileye saygı gibi gözükse de alttan alta aileye saygısızlık, kadına baskı anlamı taşımaktadır. Şimdi madem ki bir lokantada aile yeri var, ben oğlumu ve erkek kardeşimi alıp aile yerine gidebilir miyim? Gidemem. Yanımızda bir kadın olmadığı için bizi oraya almazlar. Ancak bir bankada çalışan üç erkek bir kadın, aile olmadıkları halde aile bölümüne kabul edilirler, akraba olmayan iki kadın aile yerine gidebilir. Aslında “aile yeri” denilen kısım kadınların gidebileceği yerdir. Aileden kasıt kadındır, aile eşit kadındır. Zaten bir erkek karısını size tanıştırırken “Ailem Ayşe Hanım” der. Hiçbir kadın “Ailem Ahmet” demez.
Peki kadınları niçin ayrı bir yere oturturlar? Çünkü kadının yanında kocası olsun olmasın aile yeri dışındaki erkekler gözlerini dikip onlara bakarlar. Kadınlar, eşleri ve kız babaları bakışlardan rahatsız olacakları için aile yeri vardır. Batı ülkelerinde erkekler yanlarında erkek olan kadına bakmazlar. Ülkemde kebapçılarda aile yeri ayırımı yapılmadığı günlerde aileye ve kadına gerçek saygı ortaya çıkacaktır.
Kadınların aleyhine, erkekler lehine ayrımcılık ilgisizmiş gibi gözüken pek çok konuda ortaya çıkar. Örneğin “Hayatta her başarılı erkeğin arkasında bir kadın vardır” lafı ilk çıktığında pek çok kadın “Kocam benim sayemde müdür oldu” diye gurur duydu. Aslında övgü gibi gözüken bu söz kadınların aleyhineydi, kadınları ikinci sınıf çalışan gösteriyordu. Bu söz “Kadın bulaşıkla, çamaşırla, ütüyle uğraştı erkek de müdür oldu” anlamını taşıyordu. “Kadınlarda annelik içgüdüsü vardır, kadınların empatik becerileri erkeklerinkinden daha yüksektir, kadınlarda kadınsı duyarlılık vardır” türünden görüşleri toplumdaki hemen herkes onaylamaktadır. Oysa bunlar da boş laflardır, birer safsatadır.
Öncelikle belirtmek gerekir ki içgüdü hayvanlarda olur. Hayvanlarda çok içgüdü, az öğrenme, insanlarda ise az içgüdü, çok öğrenme vardır. Tüm kadınlar anne olmayı öncelikle öğrenirler. Dünyada çok sayıda kadın gayrimeşru diye çocuğunu yok edip konteynere atmakta veya gece yarısı caminin, kilisenin kapısına bırakmaktadır. Annelik içgüdüsü olsa bunu yapmazlardı.
Kadınların empatik becerilerinin erkeklerden yüksek olduğu, sadece kadınlarda kadınsı duyarlılık bulunduğu görüşü de boş bir iddiadır. Jung’un kuramsal görüşüne ve yapılan araştırmalara göre erkeklerde anima yani empatik beceri, kadınsı duyarlılık vardır. Şefkat ve merhamet kadınlara özgü değildir.
ÖNLEM
Kadın cinayetlerini tek tek kadınları eğiterek veya erkeklere “Yapmayın” diyerek önleyemeyeceğimizi artık anladık. Maganda koca hem karısını hem de devletin kadına verdiği korumayı vuruyor. Olaya bağlantısallık ve yaşamdaşlık kapsamında baktığımızda şunlar gereklidir: Ülkedeki okur-yazarlık oranını artırmak, bağımlı değil bağlı çocuklar yetiştirmek, ekonomiyi iyileştirmek, açıktan yapılan siyasi kavgalara, erkeklere model olacak saldırgan örneklere son vermek. Televizyonlarda magandalığın pirim yaptığı diziler varsa, siyasette saldırgan üslup beğeni topluyorsa o toplumda kadın cinayetleri azalmaz.
