Suriye tamam. Sıra Ürdün ve Mısır’da!
Ahmet Süha Umar
Son Köşe Yazıları

Suriye tamam. Sıra Ürdün ve Mısır’da!

05.02.2025 04:00
Güncellenme:
Takip Et:

Tarih, aynı filmi tekrar tekrar görmektir. Öyledir de kimse ders almaz. Olağanüstü bir gelişme olmazsa Suriye, görünür gelecekte istikrarlı, üniter bir devlet olamayacak. Aksine her geçen gün daha bölünmüş, başta İsrail-ABD olmak üzere birden fazla ülkenin at oynattığı, zaman zaman silahlı grupların birbiri ile çatıştığı, kargaşa içinde bir istikrarsızlık bölgesi olacak. Bu durumun yıllar içinde daha da olumsuz yönde gelişmesi ve ülkede ortaya çıkacak gruplaşmaların yaratacağı istikrarsızlığın, Türkiye’yi ve çevre ülkeleri de olumsuz etkilemesi şaşırtıcı olmayacaktır. Ortadoğu’nun Suriye’den kaynaklanan bir istikrarsızlık ve bölünme sürecine girmesinin, İsrail ve ABD’nin beklediği, istediği ve teşvik edip desteklediği bir gelişme olacağını görmek ve söylemek de kehanet olmasa gerek. Nitekim bunun ilk işareti Trump’tan geldi.

TRUMP’I KİM KONUŞTURUYOR?

Yaşamı boyunca bırakın tarihi, herhangi bir kitabın kapağını açmadığından kuşku duymadığım Trump, Filistinlilerin Gazze’den, Ürdün ve Mısır’a gönderilmelerini önerdi. Mısır, Ürdün ve diğer Arap ülkeleri bu öneriye şiddetle karşı çıktılar ama Trump ısrarlı. Dahası, önerisinin kabul edileceğinden emin. Gerekçesi de basit: “Kabul edecekler çünkü biz onlar -Ürdün ve Mısıriçin çok şey yaptık. Şimdi sıra onlarda” diyor.

Gazze’nin nerede olduğunu, “deniz kenarında güzel bir yere benzediğini” bile birkaç gün önce keşfettiği sözlerinden anlaşılan Trump’a bunları, bölge ve Yahudi tarihini iyi bilen birilerinin söylettiğinden, bu satırları okuyan kimsenin kuşkusu olduğunu sanmıyorum. Peki, Trump bunu neden yapıyor?

SÜRGÜN NE GETİRİR?

Filistinliler ilk kez ne zaman yurtlarından sürülmüş, nereye gitmişlerdir? Sonra neler olmuştur?

Bölgenin yakın tarihini basından bile izlemiş olanlar bu soruları; “Filistinliler yurtlarından ilk kez 1967’de Ürdün’e sürüldüler. 1970 yılında, Kara Eylül diye bilinen iç savaşla Ürdün’den çıkarıldıktan sonra, Arafat önderliğindeki Filistin Kurtuluş Örgütü’nün (FKÖ), İsrail’e karşı mücadeleye devam ettiği Lübnan’dan da 1982 yılında Tunus’a gönderildiler” diye yanıtlayacaklardır. Hatta Kara Eylül Örgütü’nün Münih Olimpiyatları baskınını; sonrasında Mossad’ın, öncelikle Avrupa’da ama bütün dünyada giriştiği terör saldırılarını da anımsayacaklardır.

Bu sürgün sürecinde Ürdün, ağır bedel ödese de ülkesine sahip çıkabilmiş ancak Lübnan o kadar şanslı olmamış, güneyi İsrail, kuzeyi ise Suriye tarafından işgal edilmiştir. Sonraki yıllarda Hizbullah’ın Güney Lübnan’a yerleşip İran adına İsrail’le vekâlet savaşına girmesiyle Lübnan, bugüne uzanan kaosa sürüklenmiştir. Bir zamanlar “Ortadoğu’nun Paris’i” diye bilinen Beyrut artık bir enkazdır.

AYNI OYUN BİR KEZ DAHA SERGİLENECEK

Filistinlilerin yurtlarından sürülmesi, geçmişte örneği olan, denenmiş ve sadece Filistin ve Filistinliler için değil, başta Ürdün ve Lübnan olmak üzere diğer bölge ülkeleri için de felaketle sonuçlanmış, etkileri bugün de süren bir plandır. Tunus’a kadar bütün Mağrip ve Maşrık’a sadece istikrarsızlık, savaş ve katliam getirmiştir. Kazanan, emperyalizmin bölgedeki temsilcileri İsrail, ABD ve bir ölçüde Rusya ile önde gelen AB ülkeleri olmuştur. Emperyalizmin aynı oyunu bir kez daha sahneye koymaya karar verdiği anlaşılıyor.

Bu kez Gazze’de bir yıldır İsrail’in soykırımına uğrayan Filistinliler, yine Ürdün ve Mısır’ın istikrarını bozmak amacıyla bu iki ülkeye sürülecekler. Suriye’den sonra Ürdün ve Mısır’ın iç çatışma ve kargaşa içine girmesiyle, Ortadoğu’da İsrail yayılmacılığının ve ABD emperyalizminin önündeki iki engel daha kalkacaktır. Sonra sıranın Türkiye ve İran’a gelmesi kaçınılmazdır. ABD’nin iki Irak harekâtı ve Türkiye’nin de desteğiyle, HTŞ eliyle gerçekleştirdiği Suriye müdahalesiyle Ortadoğu’da bir Kürt devleti yaratılmasına doğru giden gelişmeler, fazla söz gerektirmiyor.

TÜRKİYE NE YAPMALI?

Türkiye’nin yaşamsal çıkarı, Ortadoğu’daki çatışmaların mutlaka dışında kalmayı; emperyalizmin oyununa gelerek Suriye’de yaptığı yanlışı tekrarlamayıp bu projeye destek olmamayı; Türkiye’de bir Kürt ayrılıkçı hareketini özendirecek gelişmeleri dikkate alarak onunla Türkiye içinde mücadele etmek üzere hazırlıklı olmayı gerektirmektedir. Ve Türkiye’deki milyonlarca sığınmacıyı düşünerek birkaç yüz bin Filistinli sürgünün bile Ürdün, Suriye ve Lübnan’da nelere yol açtığını hiç unutmamalıdır

Yazarın Son Yazıları

Ukrayna ateşle oynuyor!

Türkiye, Gambiya bandıralı iki tankerin Karadeniz’de, Türkiye’nin münhasır ekonomik bölgesi (MEB) içinde vurulduğuna dikkat çekerek Rusya-Ukrayna savaşının tırmanışının durması çağrısında bulundu.

Devamını Oku
03.12.2025
Kıbrıs’ta sağlam durmak

Osmanlı’nın Venedik’ten aldığı (1571) Kıbrıs Adası, Rusya’ya karşı destek arayışında, egemenliğin Osmanlı’da kalması kaydıyla yönetimi geçici olarak İngiltere’ye bırakılıncaya (1878) kadar barış içinde yaşamıştır.

Devamını Oku
26.11.2025
Stratejik ortak!

Yıllardır Türkiye ile ABD’nin “stratejik ortak” oldukları söylenir.

Devamını Oku
19.11.2025
Casus belli*

Yunanistan ve GKRY, Türkiye’nin, AB-Avrupa için Güvenlik Girişimi (SAFE) Programı’na katılmak istiyorsa...

Devamını Oku
12.11.2025
Papa 14. Leo’nun Türkiye ziyareti

Vatikan, Papa 14. Leo’nun, İznik Konsili’nin 1700. yılı olan bu yıl 27-30 Kasım tarihlerinde Türkiye’yi ziyaret edeceğini duyurdu.

Devamını Oku
05.11.2025
Tarih tekerrür mü ediyor?

Cumhuriyet Bayramı’mız kutlu olsun.

Devamını Oku
29.10.2025
II. Abdülhamit’in durumuna düşmek!

“Kıbrıs sorunu”, Kıbrıs Barış Harekâtı ile çözülmüştür.

Devamını Oku
22.10.2025
Ortadoğu tamam, sıra Batı Balkanlar’da!

“Bölge ve dünya dengelerinin ne yönde değişeceğini bilemeyiz. Koşullar oluştuğu takdirde Sırbistan, Kosova’yı tanımamızın karşılığını, bizi çok yakından ilgilendiren Kürt ayrılıkçılığı konusunda vermekten kaçınmayabilir.

Devamını Oku
15.10.2025
Korsanlar, haydutlar ve devlet başkanları

İsrail’in kendi karasuları dışında seyreden silahsız Sumud Filosu’na saldırısı, “deniz haydutluğu-korsanlık”tır.

Devamını Oku
08.10.2025
İktidar hesap vermektir

İktidar hesap vermektir

Devamını Oku
01.10.2025
Diplomasi notları

Suriye Dışişleri Bakanı Şeybani, Washington Büyükelçiliği’ni açarken “Yıkılmamış bir vatanı temsil ediyorum.” demiş.

Devamını Oku
24.09.2025
Türkiye-Çin dostluk bağı: Uygurlar

Uygur Türkleri, Türkiye ile Çin arasında dostluk bağıdır.

Devamını Oku
17.09.2025
Kılavuzu Trump olanın!

Trump’ın göreve geldiği Ocak 2025’ten bu yana dünyada olanlar bu başlığı hak ediyor.

Devamını Oku
10.09.2025
Balkanlar’da Yugoslavya, Avrupa’da Türkiye

Türkiye’nin Belgrad Büyükelçisi olarak atandığımda, Başbakan Danışmanı Ahmet Davutoğlu, “Belgrad’a atanmanızdan memnun oldum Süha Bey” demişti.

Devamını Oku
03.09.2025
Kardeşim Hakan Fidan

Haberlerde gördüm. “SDG, İsrail ile işbirliği yapıyor.

Devamını Oku
27.08.2025
Biz bu haltı neden yedik?

Trump ile Putin’in, “merak uyandırarak” reklamı yapılan Alaska buluşması bazılarının beklediği sonuçları vermedi.

Devamını Oku
20.08.2025
Hayali koridorun düşündürdükleri

Trump, Azerbaycan ile Nahçıvan’ı ayıran Ermeni topraklarındaki, henüz adı var kendi yok Zengezur Koridoru’nun işletmesini aldı.

Devamını Oku
13.08.2025
Karagöz ile Hacivat

Bugünlerde dünyayı parmaklarında oynatmaya çalışanları gördükçe, çocukluk yıllarımda Hayali Küçük Ali’nin Karagöz ile Hacivat gösterilerini anımsıyorum.

Devamını Oku
06.08.2025
Neredeeen nereye...

Dünyada ve çevremizde, Türkiye’yi doğrudan ilgilendiren hatta devletin geleceğini şekillendirme potansiyeli taşıyan değişimler oluyor.

Devamını Oku
30.07.2025
Şarkılar seni söyler...

Güftesi Müzeyyen Hanım’a, bestesi Muzaffer İlkar’a ait...

Devamını Oku
23.07.2025
Anlayana sivrisinek saz...

Bir ülkede kargaşa, anarşi, terör, iç çatışma ortamını yaratan, insan hak ve özgürlüklerinin, demokrasinin olmaması, hukuka uyulmamasıdır. “Terörsüz Türkiye”, Türkiye’de demokrasinin olmadığını, devletin, “demokratik, laik, sosyal hukuk devleti” niteliğinin kaybolduğunu gösteren bir tanımlamadır.

Devamını Oku
16.07.2025
Trump neyin peşinde?

“Tarzan” Johnny Weissmuller zora düşünce, “Tarzan müşkül durumda!” derdik.

Devamını Oku
09.07.2025
Aile fotoğrafı

Herkes, NATO Lahey Zirve Toplantısı aile fotoğrafındaki, gece tuvaleti görünümünde açık yeşil elbisesiyle göz kamaştıran, alımlı ve güzel kadın Hollanda Kraliçesi Maxima’ya odaklanmış ama o fotoğrafta bulunmaması gereken kişiyi, sevgili Emre Kongar atlamamış.

Devamını Oku
02.07.2025
Zaman hızla tükeniyor

ABD, uluslararası ilişkilerin ve hukukun tüm ilkelerini yok sayarak İran’a saldırdı.

Devamını Oku
25.06.2025
Türkiye’yi ne bekliyor?

2002 yılına kadar Türkiye Cumhuriyeti’nin Ortadoğu politikası, bölge ülkelerinin iç işlerine ve aralarındaki sorunlara karışmamaktı.

Devamını Oku
18.06.2025
Köşe yazarı sorumluluğu

Yıllar önceydi. Amman’dan bindiğim THY uçağında, bir gazeteci-köşe yazarı arkadaşımla karşılaştım.

Devamını Oku
11.06.2025
Ateş çemberi

Rus ve Ukrayna heyetleri arasında gerçekleşen, ikinci Dolmabahçe buluşması beklediğim gibi yine göstermelik bir görüşme oldu.

Devamını Oku
04.06.2025
Dünya lideri!

Arada bir de olsa, Türkiye’ye dışarıdan ve dışarıdakilerin gözüyle bakmak yararlı olabiliyor.

Devamını Oku
28.05.2025
Bıçak sırtında

Her şey o kadar şaka gibi ki ciddi bir yazı yazmak zor.

Devamını Oku
21.05.2025
Silahlara veda!

Silahlara veda!

Devamını Oku
14.05.2025
Büyük Kürdistan’a doğru

Büyük Kürdistan’a doğru

Devamını Oku
07.05.2025
Emperyalizmin Kemalizm saplantısı

Emperyalizmin Kemalizm saplantısı

Devamını Oku
30.04.2025
Büyük kuşatma. Ege, Kıbrıs ve Suriye

Büyük kuşatma. Ege, Kıbrıs ve Suriye

Devamını Oku
23.04.2025
İsrail Türkiye’den uzak durmalıdır

İsrail Türkiye’den uzak durmalıdır

Devamını Oku
16.04.2025
Beterin beteri varmış!

Beterin beteri varmış!

Devamını Oku
09.04.2025
Türkiye ve Kırk Haramiler

Türkiye ve Kırk Haramiler

Devamını Oku
02.04.2025
Görünen köy

Görünen köy

Devamını Oku
26.03.2025
Türkiye yol ayrımında

Türkiye yol ayrımında

Devamını Oku
19.03.2025
Türkiye bedel ödüyor

Türkiye bedel ödüyor

Devamını Oku
12.03.2025
Çöken dünya düzeni: Fırsatlar ve riskler

Çöken dünya düzeni: Fırsatlar ve riskler

Devamını Oku
05.03.2025