Maçlarda İstiklal Marşı

Diyarbakır’da bir Türkiye Kupası maçı öncesinde İstiklal Marşımızın protesto edilmesi olayından sonra Gençlerbirliği Kulübü Başkanı İlhan Cavcav, “İstiklal Marşı’nın milli maçlar dışında okunması yasaklansın” önerisinde bulundu. Cavcav temelde haklı. Konu 2001 yılı başında da tartışılmış ve sonuçsuz kalmıştı. Konuyu daha iyi kavrayabilmek için biraz gerilere dönelim, olayın yıllar önce nasıl başladığını anımsayalım. 7 Şubat 2001’de Cumhuriyet’te yazdığım bir yazı var. “Maçlarda Ulusal Marş” başlıklı yazım özetle şöyleydi:
“Bilindiği gibi, ulusal marşlar normal olarak ulusal karşılaşmalar öncesinde okunur; ama bizde usul oldu artık, her futbol maçı öncesinde okunuyor. 1990’lı yılların başında PKK terörünün azdığı, ülkeyi kasıp kavurduğu günlerdi. Baskınlar, sabotajlar, yaralananlar, şehitler... Futbol karşılaşmaları öncesinde İstiklâl Marşı söylenmesi böylesine duyarlı günlerde kendiliğinden başladı.
Olayın Ali Sami Yen Stadı’ndaki başlangıcını anımsıyorum. Maç başlama töreni sırasında tribünlerden gruplar halinde İstiklâl Marşı yükseldi; marş bitince de, ‘Kahrolsun PKK’ sesleri... Aynı durum, sonraki maçlarda da yinelendi. Her tribünden yükselen farklı sesler tam bir ses kargaşası yaratıyordu. Hakemler, oyuncular, seyirciler, usulüne uygun söylenmese de marşa gerekli saygıyı gösteriyorlardı. Konuyu, Galatasaray Spor Kulübü’nün yönetim kurulunda da görüştük. Yazılı kuralları var mıydı bilmiyorum ama ulusal marşın hangi durumlarda söyleneceği belliydi; lig maçları öncesinde söylenmesi hiç de gerekli değildi, fakat söyleniyordu. Hem de çok kötü bir şekilde. Hiç değilse daha iyi söylenmesini sağlamak için önlemler almalıydık. Ses uzmanları stattaki hoparlörleri öylesine iyi ayarladılar ki çeşitli tribünlerden gelen sesler düzgün bir müzik oluşturdu. O zamandan beri de Ali Sami Yen’de her karşılaşma öncesinde ulusal marş böyle söyleniyor. Bir ara UEFA karşılaşmalarının başlangıcında da söylendi, ama UEFA sonradan bu uygulamaya karşı çıktı. Futbol dışındaki öteki spor karşılaşmalarında marşın söylendiğini pek sanmıyorum. Her maç öncesinde İstiklâl Marşı okunması, marşın saygınlığının korunması bakımından doğru görünmüyor, ama bir toplumsal tepki, bir âdeti kendiliğinden yerleştirmiş oldu.”
Ali Sami Yen’den sonra birçok statta, aynı amaçla ses düzenlemesi yapıldı. Yaklaşık 14 yıl önceki yazımda da belirttiğim gibi, her maç öncesinde milli marş okunması gerekli değil. Nitekim başka spor dallarında da, bildiğimiz yabancı ülkelerde de böyle bir uygulama yok. Aslında ulusal marşın saygınlığını korumak bakımından da doğru olan odur. Ne var ki bu operasyonun çok kolay olabileceğini sanmıyorum. “Yasakladım” demekle olacak iş değil bu. Yasaklarla bir yere varılamadığını her gün yaşayarak görüyoruz. Bugünkü siyasal ve toplumsal ortam 90’lı yıllardan daha sakin olmadığına göre, oluşabilecek toplumsal tepkiyle tribünler yeniden marş söylemeye başlarsa ne olur? Karardan önce bütün olasılıklar her yönüyle düşünülmeli.
Ülke ne yazık ki ayrıştırıcı bir gerilim içinde…Öncelikle, ülkedeki siyasal ve toplumsal gerilimin akılcı, demokratik, uzlaşmacı çabalarla azaltılması gerekiyor.Önce huzur… Huzurlu bir yeni yıl dilerim.