“Cep telefonuyla sandık korunur mu canım.” “Korunur, korunur. Hem de öyle bir korunur ki şaşırırsın. Okumadın mı Cumhuriyet gazetesini. Ne diyordu manşetinde: Çıkarın cepleri, koruyun sandığı.”
Seçimler yaklaştıkça seçim güvenliğine ilişkin sohbetler giderek yoğunlaşıyor. İnsanlar seçim hilelerinden kaygılı.
Sandık güvenliğinin cep telefonuyla sağlanabileceğini savunan arkadaşımız daha ilk günden CHP’nin hazırladığı “Adil Seçim Uygulaması”nı akıllı telefonuna yüklemiş, üstelik yazılımı incelemiş. Hemen telefonunu açıp uygulamayı gösteriyor:
“İşte bu uygulamayı yükleyeceksin telefonuna. Adil seçim uygulaması. Sandık kurulunda görev alıp almaman önemli değil. Bir yurttaş olarak da bu uygulamayı yükleyebilirsin. Biliyorsun ki her seçmen, kendi oy kullandığı sandığın sayımını izleyebilir. Sayımı, oy pusulasını görebileceği bir mesafeden izleme hakkına her Türkiye vatandaşı sahip. Hangi partiye oy verdiğin önemli değil. Burada amaç seçim güvenliğini sağlamak. Bu kadar. Bunu da herhalde herkes ister.”
Teknolojiyle arası pek iyi olmayan arkadaşımız, “Ben pek anlamıyorum bu işlerden” diyecek oluyor. Diğeri anlatmaya başlıyor:
“Anlamayacak bir şey yok. Çok kolay. Uygulamayı yükledikten sonra telefon numaranı, adını soyadını ve nerede oy kullanacağını giriyorsun o kadar. Sayım yapıldıktan sonra, tutanaklar asılıyor ya. İşte ‘kamera’ diye yazan yere parmağınla dokunuyorsun. Tutanağın fotoğrafını çekiyorsun. Çekerken elin titremesin, tutanağı tam olarak kadraja oturtmaya çalış. Bu kadar. Çektiğin tutanak otomatik olarak merkeze gönderiliyor.”
“Sonra ne oluyor peki?”
“Birkaç şey oluyor. Bir kere uygulama sandık başındaki parti görevlisinin konumunu takip ediyor. Görevli kayıtlı olduğu sandığın başında değilse,hani olur ya gidememiştir, sisteme uyarı gidiyor. Hemen oraya adam gönderiyorlar. Sandıkların konumu belli. Nerede kim var görebiliyorlar. Fotoğrafı çekilen tutanaklar merkezde bir başka yazılım sayesinde hemen sisteme aktarılıyor. Böylece bu sonuçları YSK’nin açıkladığı sonuçlarla karşılaştırma olanağı doğuyor. Uyumsuzluk varsa sistem uyarı veriyor.”
“Sadece uyumsuzluklara mı bakılıyor? Referandumda tek bir hayır oyunun çıkmadığı sandıkları ne çabuk unuttun.”
“Sisteme geçmiş seçim sonuçları da kaydedilmiş. Önemli sapmalar olduğunda da sistem uyarı veriyor. Örneğin; tek bir partiye oy çıktığında. Ya da oy oranlarında büyük değişimler olduğunda. Zaten riskli ve şaibeli yaklaşık 30 bin sandık belirlenmiş, onlar izlemede. Kaldı ki Türkiye’de veri bilimi konusunda uzmanlar var. Herhalde bu yazılımı hazırlarken onlara da danışmışlardır. Ayrıca toplanan tüm veriler Adil Seçim Platformu’ndaki tüm siyasi partiler ve sivil toplum örgütleriyle de anında paylaşılacak. Gerçek zamanlı olarak kamuoyuna duyurulacak. Şimdi cep telefonuyla sandığa sahip çıkılabilir miymiş sen onu söyle?”
“Cep telefonuyla sandığın korunamayacağını” düşünen arkadaşımız bir an duraksıyor, sonra “Tamam” diyor: “Yükleyelim uygulamayı.”
***
Güzel bir uygulama hazırlamış CHP. Kullanımı kolay. Amaç, seçimin daha güvenli olmasını sağlamak. Önemli olan sandığa giren iradenin sandıktan çıkması.
Fakat milli iradenin tam olarak sandığa yansıyabilmesi için herkesin oy kullanması da önemli. Türkiye genelinde, cezaevleri ve mobil sandıklar hariç, 180 bin 67 sandık var. Seçim güvenliğinin gerçek anlamda sağlanabilmesi için de tüm sandıklarda en az üç partiden gözlemcilerin bulunması gerek. Tek bir sandık bile boş kalmamalı.
Sandıklarda partililerin, sivil toplum örgütlerinin yer alması, avukatların yer alması önemli. Yurttaşların oy kullandıkları sandıkta, sayımı izlemeleri de önemli.
CHP, İYİ Parti, HDP ve Saadet Partisi bir araya gelerek, sandıklardan çıkan oyların “sonuçlara doğru yansıması” için ‘Adil Seçim Platformu’ kurdular. Sivil toplum örgütleri de bu platforma katıldılar. Türkiye’nin siyasi tarihinde bir ilk gerçekleşiyor.
Bu sefer farklı bir rüzgâr esiyor. Türkiye oyuna sahip çıkıyor. Oyunuzu mutlaka kullanın.
Bir ufak not da seçmen kartlarına ilişkin… Seçmen kartlarını atmayın. 2. turda oy kullanırken gerekli olacak.
