Aslında bu başlık altında birçok şair adı belirlenebilir. Ama ben Sayın Şeyma Bilimer Arsel’in gönderdiği e-posta mektubuyla anımsattığı 28 yaşında ölen amcası, kalpaklı şair Hamit Bilimer’den ve 100 yıl sonra topluca ilk kez yayımlanan “Mefkûre” adlı şiir kitabından söz etmek istiyorum.
Türk şiirine şiirler ya da şairler kazandırmak kutlanacak bir görev. İşte böylesi bir görevi üstlenen şair Adnan Özer’in genel yayın yönetmenliğinde hazırlanan Abdurrahman Hamid Bilimer’in Mefkûre (Vapur Yayınları, Kasım 2021) adlı kitabı, unutulan bu şairi okurla buluşturuyor. Ne güzel!
Kitaba, genç kuşağın usta şairlerinden Alphan Akgül de “Sandukada Saklı Şiirler” yazısıyla önemli bir katkıda bulunuyor. Bilimer’in kısa ömrüne sığdırdığı şiirlerinin izini sürerek edebiyattaki yerini saptıyor, çeşitli örnek çözümlemelerle “Türk şiirinde saklı bir su, sandukada saklı bir cevher gibidir” diyerek ona hak ettiği, geç kalmış bir değer bilirliliği edebiyat tarihine geçiriyor.
Ardından Osman Nuri Özpekel’in anlattığı (Musiki Mecmuası Sayı 467 Kış 2000) şair Bilimer’in yaşamı ve yazdıkları, okurun bilgisini zenginleştiriyor.
ŞAİR, ÖĞRETMEN BİLİMER
Bu bilgilere göre, babası Hacı Mehmet Sabit, Erzurumlu “Hocazade” ailesindendir ve Şapsiğ Çerkeslerinden Enise Hanım’la evlenir. Yedi çocukları olur, bunlardan dördüncüsü olan Abdurrahman Hamid, 1897’de Sivas’ta doğar. Ailesi 1934’te soyadı yasası çıkınca, bir yaşam mottosu gibi “Bilimer” soyadını alır.
İlk ve ortaokulu doğduğu kent Sivas’ta bitiren şair, babasının İstanbul’a atanması nedeniyle liseyi Sarıyer’de okur, daha sonra Çapa Erkek Öğretmen Okulu mezunu olarak Ankara Erkek Lisesi Edebiyat öğretmenliğine atanır. Buradan Azerbaycan’daki askeri birlikte askerlik görevine gider, bu sırada tüberküloza yakalanır. Ne yazık ki tedavisi 1944’te bulunacak olan verem hastalığından kurtulan pek yoktur. O da 1 Eylül 1925’te de yaşamını yitirir.
Mefkûre (ülkü, ideal) sahibi olmak, Cumhuriyetin birinci kuşak öğretmenlerinin/aydınlarının vazgeçilmez ilkesi, tutkusudur. Hamit Bilimer de Ankara’da öğretmenlik yaparken Türk Yurdu dergisinin 14 Aralık 1924 tarihli sayısında Mefkûre başlıklı şiirini yayımlamış, bu şiirde:
“Bir kıble tanıyorum: O sensin Anadolu!
Gönlüm, gözüm, yüreğim büyük aşkınla dolu...
Sana hor bakanları boğacaktır milli kin,
Her kuvvetin üstünde sen varsın; ferman senin.”
diyerek tuttuğu yolu göstermiştir. O dönemde tartışılan konu olan “padişahtan” ya da “milletten” yana olmaktır ki ona da şiirin son dizesinde yanıt verir:
“Ne beyin, ne paşanın, ne hakanın kuluyum;
Kendine secde eden bir milletin oğluyum.”
İSTİKLAL MARŞI GÜFTE YARIŞMASI
Hamit Bilimer’in şiirleri, dönemin önemli bestecilerinden Lem’i Atlı, Nasibin Mehmet Bey, Artaki Candan, Fehmi Tokay, Bimen Şen tarafından bestelenmiştir.
Kitapta Hamit Bilimer’ın Kurtuluş Savaşı’nın ya da Kuvayı Milliye’nin simgesi kalpaklı fotoğrafları da yer alıyor. Atik Bilimer ve ailesini temsilen Orhan Arsel’in şiirlerini gün yüzüne çıkarmadaki katkısını, Mefkûre şiirinin zamanında İstiklal Marşı güfte yarışmasına katılan 724 şiirden biri olduğunu paylaşmak isterim.
Yarın 9 Eylül, İzmir’in Kurtuluş Günü ve giderek de Türkiye’nin düşmandan kurtuluşunun 100. yıldönümü.
Ulusal bayramlarımızı ulusal bilincin temel taşlarını güçlendirmek için nasıl ki coşkuyla, var gücümüzle kutluyorsak bunu da aynı bakış açısıyla ve artan bir yurtseverlikle kutlamalıyız. Öte yandan kurtuluşa, bağımsızlığa şaşı bakan, kurtuluş günlerini yok sayan, görmezden gelen, bu vatan için hiçbir çaba göstermeyip sadece 100 yıldır yaratılan varlıkları satmaya çalışanlara karşı da daha dikkatli olmalıyız; daha güçlü, daha bilinçli kutlamalıyız.
İyi ki Mustafa Kemal vardı, silah arkadaşları vardı, Anadolu İhtilali gerçekleştirildi Cumhuriyet kuruldu. Bu yolda katkı verenlerden biri de elbette Abdurrahman Hamit Bilimer. Geç olsa da artık onu da bu ulus kalpaklı bir şair olarak tanıyacak, unutulmayacak... Başta Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere, her birini ayrı ayrı saygı ve sevgiyle anıyorum...
