2024/OCAK DÖNEMİ EMEKLİ AYLIKLARINDAKİ ARTIŞLAR NETLEŞMEYE BAŞLADI.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 2023 yılı Kasım ayı enflasyon oranının yüzde 3,28 şeklinde açıklanmasıyla birlikte, 2023/Ocak-Kasım dönemi için bir önceki aya göre tüketici fiyat endeksi değişim oranları aşağıdaki tabloda gösterildiği şekilde gerçekleşti Tablo1: 2023/Ocak ila Kasım Dönemi
Tüfe Oranları
|
YIL/DÖNEM |
AYLIK TÜFE |
|
2023/OCAK |
6,65 |
|
2023/ŞUBAT |
3,15 |
|
2023/MART |
2,29 |
|
2023/NİSAN |
2,39 |
|
2023/MAYIS |
0,04 |
|
2023/HAZİRAN |
3,92 |
|
2023/TEMMUZ |
9,49 |
|
2023/AĞUSTOS |
9,09 |
|
2023/EYLÜL |
4,75 |
|
2023/EKİM |
3,43 |
|
2023/KASIM |
3,28 |
En son temel yıllı tüketici fiyatları genel indeksindeki değişim (TÜFE) (2003=100) oranı; 2023 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 3,28, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 60,09, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 61,98, 2023/Temmuz-Kasım dönemi artış oranı ise yüzde 33,65 olarak gerçekleşti.
Öte yandan, ülkemiz ekonomisinin, 2024 ila 2026 dönemine ilişkin temel makro ekonomik hedeflerinin yer aldığı Orta Vadeli Programda (OVP); 2023 ila 2026 yıllarına ilişkin enflasyon ve büyüme hızı tahminleri şöyle:
|
PARAMETRE |
DÖNEM |
|||
|
2023 |
2024 |
2025 |
2026 |
|
|
Enflasyon (Tüfe) |
65 |
33 |
15,2 |
8,5 |
|
Büyüme Hızı |
4,4 |
4,0 |
4,5 |
5 |
OVP’de açıklanan yıllık enflasyon oranları sosyal güvenlik sistemimizde emekli aylıklarının hesaplanması ile emekli aylıklarının artırılmasında önemli bir parametre. Yine büyümü hızı (GH) da emekli aylıklarının hesaplanmasında dikkate alınıyor.
OVP’de 2023 yılı yıllık enflasyon oranı yüzde 65, büyüme hızı yüzde 4,4 olarak tahmin edildi. Kasım/2023 ayı itibariyle bir önceki yılın Aralık ayına göre gerçekleşen TÜFE yüzde 60,09 oldu.
2023 YILI TEMMUZ-ARALIK DÖNEMİ TÜFE NE OLACAK?
Tüm emekli ve çalışan memurlara, 2024/Ocak döneminde verilecek zamları belirlemek için 2023 yılı Temmuz-Aralık yani ikinci altı aylık dönemde gerçekleşecek TÜFE oranını hesaplamak gerekiyor. 2023/Temmuz-Kasım dönemini kapsayan 5 aylık TÜFE artış oranı yüzde 33.65 oldu. 2023 yılına ilişkin tahmini yüzde 65 TÜFE oranının gerçekleşmesi için 2023/Aralık enflasyon oranının yüzde 3 dolaylarında çıkması gerekiyor.
2023 yılı Ocak-Haziran döneminde 6 aylık TÜFE oranı yüzde 19.77 olarak gerçekleşmiş idi. Gerek OVP’de yapılan tahmin gerekse gerçekleşen 11 aylık enflasyon oranı göz önüne alındığında, 2023 yılı yıllık TÜFE’nin;
-Yüzde 65 olarak gerçekleşmesi halinde, 2023 yılı ikinci altı aylık (Temmuz-Aralık) dönemde TÜFE oranının 1.65/1.1977= 1,3776 =) yüzde 37,76,
-Yüzde 66 olarak gerçekleşmesi halinde, 2023 yılı ikinci altı aylık (Temmuz-Aralık) dönemde TÜFE oranının 1.66/1.1977= 1,3860 =) yüzde 38,60,
olması gerekiyor.
SSK VE BAĞ-KUR EMEKLİLERİNİN 2024/OCAK DÖNEMİ MAAŞ ZAMLARI
Sosyal Güvenlik Kurumunun (SGK) internet sayfasında yer alan verilere göre; 2023/Eylül ayında gelir/aylık alan SSK emekli ve hak sahibi sayısı; 10 milyon 433 bin 338, Bağ-Kur emekli ve hak sahibi sayısı ise 2 milyon 844 bin 065.
SSK ve Bağ-Kur emekli ve hak sahiplerinin 2023/Temmuz döneminde aylıkları yüzde 25 oranında artırıldı. 2023 yılı yıllık enflasyon oranı;
-Yüzde 65 olarak gerçekleşirse, ikinci altı aylık dönemde enflasyon oranı yüzde 37,76 olur. Bu durumda 2024/Ocak ayında SSK ve Bağ-Kur emekli maaşları yüzde 37,76 oranında,
- Yüzde 66 olarak gerçekleşirse, ikinci altı aylık dönemde enflasyon oranı yüzde 38,60 olur. Bu durumda 2024/Ocak ayında SSK ve Bağ-Kur emekli maaşları yüzde 38,60 oranında,
Artar. Yüzde 37,76 veya yüzde 38,60 artış oranları emeklilerin gerçek aylıklarına uygulanacak. Alt sınır aylığı olan 7 bin 500 liraya bu artışların uygulanması söz konusu değil.
Diğer taraftan, 2023/Nisan ödeme döneminden itibaren emeklilerin alt sınır aylığı 7 bin 500 lira olarak uygulanıyor. Yani bu miktarın altında emekli aylığı ödenmiyor. 7 bin 500 liranın açılımı; 7.211,54 TL aylık ve 288,46 TL ek ödeme tutarıdır.
Alt sınır aylığı olan 7 bin 500 TL’nin artırılmaması halinde, 2023/Aralık döneminde gerçek aylık miktarları 5.234,86 TL ve altında olan emeklilere 2024/Ocak döneminde yüzde 37,76 oranında artış verilse bile, yine 7 bin 500 TL almaya devam edecekler. Bu durum zaten büyük bir geçim sıkıntısı içinde bulunan emeklilerin sabrını çok zorlar. Dolayısıyla, emekliler alt sınır aylığının, 2024 yılında artmasını ve en az asgari ücret tutarına yükseltilmesini bekliyor.
MEMUR VE MEMUR EMEKLİLERİNİN 2024/OCAK DÖNEMİ MAAŞ ZAMLARI
SGK verilerine göre, 2023/Eylül’de aylık alan emekli memur ve hak sahibi sayısı 2 milyon 474 bin 514, çalışan memur sayısı ise 3 milyon 649 bin 448. Memur maaş zamlarının belirlenmesinde, SSK ve Bağ-Kur emeklisinde olduğu gibi son altı aylık enflasyon oranı doğrudan kullanılmıyor. İki yıllık süre için yapılan toplu sözleşmeler ile zam oranları belirleniyor.
2023/Ocak-Temmuz dönemi enflasyon oranı yüzde 19,77 oldu. Buna göre, hesaplanan memur ve memur emeklisi zammının 1,1977/1,08x1,06 =17,55 =) yüzde 17,55 olması gerekiyordu. 2023/Temmuz döneminde, çalışan ve emekli memurlar yönünden bir ilk yaşandı ve aylık zamları farklılaştırıldı. Memur emeklilerine refah payı ile birlikte yüzde 25 zam verilirken, çalışan memur aylıklarına toplu sözleşme ve enflasyon farkı olarak yüzde 17.55 oranında zam yapıldı ve ayrıca, aylıklarla birlikte ödenmek üzere çalışan tüm memurlara 15965 gösterge rakamının, memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunan 8 bin 77 TL ilave ödeme yapıldı. İlave ödeme emekli memurlara verilmedi.
2024-2025 yıllarında memurların mali ve sosyal haklarının belirlendiği 7. Dönem Kamu Toplu Sözleşmesi bu yılın ağustos ayında yapıldı. Hükümet ve sendikalar arasında anlaşma sağlanamadı ve zammın belirlenmesi Hakem Kuruluna kaldı. 3/9/2023 tarihli ve 32298 sayılı Resmi Gazete yayımlanan Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararı ile zam oranları aynen Hükümetin ikinci teklifi doğrultusunda açıklandı. Memurlara 2024 için ilk altı ay yüzde 15, ikinci altı ay yüzde 10; 2025 için de yüzde 6+5 zam yapılmasına karar verildi.
MEMUR EMEKLİSİ
Memur emeklilerine 2024/Ocak döneminde yapılacak zam şöyle olacak. 2023 yılı yıllık TÜFE oranının;
-Yüzde 65 olarak gerçekleşmesi halinde, 2023 yılı ikinci altı aylık (Temmuz-Aralık) dönemde TÜFE oranı 1.65/1.1977= 1,3776 =) yüzde 37,76 olur. Yine aynı dönemde 6. Dönem toplu sözleşme ile memurlara verilen zam oranı yüzde 6. Dolayısıyla yüzde 37,76 enflasyon oranından yüzde 6’lık bölüm düşüldükten sonra 2024/Ocak döneminde emekli memurlara verilecek enflasyon farkı 1,3776/1,06=1,2996=) yüzde 29,96 olarak gerçekleşecek. Ayrıca, 2024/Ocak ayında memurlara yüzde 15 zam verildi. Bu durumda memur emeklisinin 2024/Ocak zammı 1,2996 x 1,15= 1,4945=) yüzde 49,45 olacak. Diğer bir ifadeyle, memur emekli aylıkları yüzde 49,45 oranında artırılacak.
-Yüzde 66 olarak gerçekleşmesi halinde ise, 2023 yılı ikinci altı aylık (Temmuz-Aralık) dönemde TÜFE oranı 1.66/1.1977= 1,3860 =) yüzde 38,60 olur. Bu oran üzerinden memur emeklilerine verilecek zam ise 1,3860/1,06= 1,3075=) yüzde 30,75 enflasyon farkı olur. Bu orana yüzde 15 toplu sözleşme farkı eklendiğinde 1,3075 x 1,15= 1,5036 oranında memur emekli aylıkları artar.
Memur emeklileri ayrıca, çalışan memurlara aylık artışları dışında verilen 8 bin 77 liralık ilave ödemenin kendilerine de verilmesini istiyor.
ÇALIŞAN MEMUR
2023/Temmuz döneminde çalışan memurlara toplu sözleşme ve enflasyon farkı olarak yüzde 17.55 oranında zam yapıldı ve ayrıca aylıklarla birlikte ödenmek üzere tüm memurlara 15965 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunan 8 bin 77 TL ilave ödeme yapıldı. 8 bin 77 TL ilave ödeme, memurların aylık miktarını belirleyen kriterlerde yapılan değişikle olmadığından, aylık hesabını değiştirmedi. Sadece ilave olarak verilen seyyanen bir zam niteliğinde oldu. Dolayısıyla bu ödeme, ilgili mevzuatı uyarınca ödenmekte olan veya mali ve sosyal hakların tespitinde esas alınan aylık, ücret, zam, tazminat, ödenek, döner sermaye ödemesi, ikramiye ve diğer herhangi bir ödeme unsurunun hesabında dikkate alınmıyor.
2024/Ocak döneminde; 2023 yılı yıllık TÜFE oranının;
-Yüzde 65 olması halinde; 2023 yılı (Temmuz-Aralık) dönemde TÜFE oranı 1.65/1.1977= 1,3776 =) yüzde 37,76 olur. 2024/Ocak döneminde emekli memurlara verilecek enflasyon farkı 1,3776/1,06=1,2996=) yüzde 29,96 olur. Yüzde 15 toplu sözleşme zammı da verildiği zaman çalışan memurlara 2024 ocak ayında 1,2996 x 1,15= 1,4945=) yüzde 49,45, oranında zam verilir.
-Yüzde 66 olması halinde ise; 2023 yılı (Temmuz-Aralık) dönemde TÜFE oranı 1.66/1.1977= 1,3860 =) yüzde 38,60 olur 2024/Ocak döneminde emekli memurlara verilecek enflasyon farkı 1,3860/1,06= 1,3075 olur. Yüzde 15 toplu sözleşme zammı da verildiği zaman çalışan memurlara 2024 ocak ayında 1,3075 x 1,15= 1,5036 oranında zam verilir.
Öte yandan tüm çalışan memurlara 2023/Temmuz ayında verilen 8 bin 77 liralık ilave ödeme, 1/1/2024 tarihinde belirlenecek memur maaş katsayısına göre yeniden hesaplanacak. Hesaplamada memur maaş katsayısı 15965 gösterge rakamıyla çarpılacak.
