SORU: 2010/Ağustos ayında jandarma astsubay olarak mesleğe başladım. Derecem 3/1’i, ek göstergem 2800 olacak. (Derece ve ek gösterge yeni çıkan kanuna göre) Adi malül olarak emekli olmak istiyorum. Ne kadar maaş alırım? Ethem E.

5510 sayılı kanunun yürürlüğe girdiği 2008/Ekim ayından sonra ilk defa devlet memuru olanlar hakkında 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu hükümleri uygulanmamakta olup, bunlar 5510 sayılı kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılarak haklarında 5510 sayılı kanun hükümlerine tabi tutuluyorlar.

Dolayısıyla 5510 sayılı kanun hükümlerine göre devlet memurlarına malullük aylığı (adi malullük aylığı ifadesi 5434 sayılı kanunda var) bağlanması için sigortalının: 

- Kanunun 25. maddesine göre malul sayılması, 

- En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması, 

- Görev yaptıkları kurum tarafından kanunun 48. maddesi uyarınca malulen emekliliğe sevk onayı alınmış ve görevleriyle ilişiklerinin kesilmiş olması, gerekiyor.

Bunların malullük aylıkları maluliyetleri sebebiyle görevlerinden ayrıldıkları tarihi takip eden ay başından itibaren başlatılıyor. 

2008/Ekim ay başından itibaren ilk defa 4/c kapsamında sigortalı olanların malullük aylığı 5510 sayılı kanun hükümlerine göre, Ortalama Aylık Kazanç x Aylık Bağlama Oranı (ABO) formülüne göre hesaplanıyor.

Ortalama Aylık Kazanç: Her yılın aralık ayına göre Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan en son temel yıllı tüketici fiyatları genel indeksindeki değişim oranının (TÜFE) yüzde 100’ü ile sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla gelişme hızının (GH) yüzde 30’unun toplamına (1) tam sayısının ilave edilmesi sonucunda bulunan güncelleme katsayısına göre güncellenen tüm sigortalılık süresindeki yıllık prime esas kazançlar toplamının, toplam prim ödeme gün sayısına bölünmesiyle elde edilen ortalama günlük kazancın 30 katıdır.

Aylık Bağlama Oranı: 9000 günden az prim ödeme gün sayısı olanlar için yüzde 50 olup, 9000 günden fazla her tam yıl için bu oran yüzde 2 oranında artırılıyor. 

ABO’nun hesabında, 360 günden eksik süreler orantılı olarak dikkate alınır ve sigortalı bakıma muhtaç ise tespit edilen ABO, 10 puan artırılır. Ancak, ABO yüzde 90’ı geçemiyor.

Aylığınız göreve başladığınız 2010/Ağustos sonrası tüm hizmetleriniz dikkate alınarak yukarıda belirtilen formüle göre hesaplanır.

SORU: 2018 yılında Bağ-Kur emeklisi iken ölen anne ve babamdan dolayı yetim aylığı almaktayım. Bir vakıf üniversitesinde 4/a kapsamında kısmi sigortalı olacağım. Aylığım kesilir mi? M. Burcu K.

2008/Ekim sonrası ölen sigortalıların hak sahibi kız çocuklarına ölüm aylığı bağlanabilmesi için, kız çocuklarının 5510 sayılı kanunun 5. maddesinin (a), (b) ve (c) bentleri (kısa vadeli sigorta kollarına tabi çalışma) hariç, bu kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatına tabi çalışmaması veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık almaması ile bekâr, boşanmış veya dul olması gerekiyor. Ancak, kız çocuklarından 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yükseköğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmayanlar, 4/a kapsamına çalışsalar bile ölüm aylıkları ödenmeye devam ediliyor.

Buna göre, öğrencilik niteliğiniz bulunmuyorsa veya öğrenci olduğunuz halde bu yaşları geçmiş iseniz 4/a kapsamında kısmi veya tam süreli çalışmanız halinde, ana ve babanızdan bağlanan ölüm aylığı kesilir.

SORU: 2019 yılında devlet memurluğundan emekli oldum. SSK’li çalışan bir kızım var. Kızım SSK dan emekli olursa, hem kendi maaşını hem de benden dolayı yetim aylığı alır mı? İsmail K.

Ölen memur emeklisi babadan dolayı kız çocuklarına yetim aylığı bağlanması; bunların 5434 sayılı kanun kapsamında çalışmaması, bu kapsamda emekli olmaması, bekâr, dul veya boşanmış olması şartlarına bağlı. Bu koşulları yerine getiren kız çocuklarına yetim aylığı bağlanır. 

SORULARINIZ İÇİN 

nergis.simsek@cumhuriyet.com.tr adresine e-posta yollayabilirsiniz.