MADRİD - “DNA’mda yenilginin dövmesi var” demişti bir konuşmasında pazar günkü seçimlerin yıldızı olan Pablo Iglesias ve şöyle devam etmişti:
“Dedem (Franco döneminde) ölüm cezasına çarptırıldı ve 5 yıl hapis yattı. Büyükannelerim iç savaşta yenilenlerin aşağılanmasını yaşadı. Babam hapiste süründü. Annem yeraltında siyaset yapmaya mecbur kaldı. Benim yenilgiye artık tahammülüm yok. Yıllarımı bu yüzden siyaseten nasıl kazanabileceğimizi düşünmeye verdim...”
İspanya’nın “yeni sol partisi” Podemos’u, girdiği ilk genel seçimde 3. parti yapan Iglesias’ın göz alıcı başarısının sırrı burada, bu sözlerde yatıyor.
İki yıl öncesine dek siyaset sahnesinde var olmayan ve pazar günkü seçimde oyların yüzde 20.6’sını alarak partisi Podemos’u İspanyol politikasının “kilidi” haline dönüştüren Iglesias’ın başarısının altında işte böyle kuşaklar boyunca alınan yenilgilerin izi yatıyor.
Anketlerin öngördüğü gibi İspanya’nın 20 Aralık seçimlerinde gerçi iktidardaki muhafazakâr “Halk Partisi-PP” sandıktan 1. parti çıktı. Ama seçimin başarı öyküsünü, ikincilik pozisyonunu dahi zorlukla koruyabilen sosyalistlerin (PSOE) sadece 1.5 puanlık farkla gerisinde kalan, bu “yeni parti” “Podemos” yazdı.
Yolsuzluklar iktidarı yıprattı
Hükümeti kuracak çoğunluğu elde edemeyen ve meclisteki diğer sağ gruplarla da iktidar aritmetiği yakalayamayan PP lideri Başbakan Mariano Rajoy’un zaferi bu nedenle “Pirus zaferi” olarak adlandırıldı.
İktidar partisi son 4 yıldaki skandallar zinciri nedeniyle sandıkta umduğunu bulamadı, oyların üçte birini yitirdi. 2011’de yüzde 45 olan oylar, yüzde 29’a geriledi. Ekonomideki yeni yakalanan pozitif ivme bile, yolsuzlukların gölgesi yüzünden, iktidar partisine duyulan düşkırıklığını engelleyemedi.
Seçmenler Rajoy’a kırmızı değilse de “sarı kart” çıkardı.
“Sarı kart” çıkarılan diğer politikacı, ana muhalefetteki sosyalist parti PSOE’nin lideri Pedro Sanchez oldu.
Sanchez, Podemos tarafından “sollanıp” 3. sıraya gerileseydi, kariyeri bitecekti. PSOE lideri 2.’liği kıl payı kurtararak, partideki koltuğunu korudu.
Ama PSOE’den “1.5 milyon oy”un, Iglesias liderliğindeki “Podemos”a kayması engellenemedi.
Madrid’de Podemos, 2.’liği elde ederken; İspanya’nın demokrasi tarihindeki en kötü sonucu alan PSOE başkentte 4. olabildi.
Böylece 33 yıldır ülkeyi PP-PSOE ekseninde dönüşümlü yöneten çift partili sistem çöktü.
Birlikte yüzde 80’e varan iki partinin aldığı oylar, toplamda yüzde 50’ye indi. Ortaya çok parçalı ve yönetilmesi güç bir sistem çıktı. Borsa sonucu sert düşüşle karşıladı.
Iglesias ‘bomba’ gibi düştü
İspanya’da şimdi “hükümet toto” oynanıyor.
Havada koalisyon formülleri uçuşuyor. Ama formüllerin siyasi olabilirliği düşük.
Mantıklı çözüm, merkez sağ-merkez sol arasında Alman usulü geniş tabanlı koalisyon. Ama İspanyollar Alman değil. “Büyük koalisyon”un önüne, bizim hayallerimizde kalan AKP-CHP koalisyonunun önündeki engellere benzer engeller çıkıyor.
Gözlemciler, bizim de yaşayarak görmüş olduğumuz gibi, iki ayda Madrid’de hükümetin kurulmaması halinde seçimlerin yenileneceğini söylüyor ve bu durumda, bizde aynen vaki olduğu üzere, “istikrarsızlık tehdidine karşı” sandıktan iktidardaki muhafazakârların güçlenerek çıkacağını iddia ediyorlar.
Demirtaş’ın 7 Haziran çıkışının coşkusu Türkiye’de nasıl kursaklarda kaldıysa, İspanya’da da benzeri bir senaryoda, Iglesias ve “3. parti Podemos” rüzgârının da önünün kesilmesi olası.
Podemos, siyasi panoramada oyların dağılmasından sorumlu olan ve çift partili sistemi bitiren parti.
İspanya’da 20 Aralık bu yüzden, bizde tıpkı 7 Haziran’ın Demirtaş’la anılması gibi; Iglesias’la anılıyor.
Demirtaş nasıl bomba gibi Türk siyasi sisteminin ortasına düştüyse, İspanya siyasetinin ortasına Iglesias öyle düşüyor.
Ayrılıkçılığın en güçlü oldukları yerler, Katalonya ve Bask bölgesinde 1. olan “Podemos”un lideri, seçim gecesi ilk açıklamalarında “Bugün yeni bir İspanya doğdu” dedi ve ekledi:
“İspanya bugün değişime oy verdi. Bu, artık başka bir İspanya!”
