5 Kasım 2023 tarihinde yapılan CHP Kurultayı’nda genel başkan seçilen Özgür Özel, üyeleri heyecanlandıran adaylık konuşmasında, seçilmesi durumunda kapsamlı bir tüzük değişikliği yaparak partiyi demokratikleştireceğini ilan etmiş ancak yerel seçim takvimi nedeniyle yapılması düşünülen tüzük kurultayı ertelenmişti.
Yerel seçim aday belirleme yönteminin çok da demokratik olduğu söylenemese de CHP’nin seçimlerden birinci parti olarak çıkması partide tartışmaların çıkmasının önüne geçti. Bu sessizliğin uzun sürmesi beklenmiyor. Son günlerde yaşanan “sadık milletvekilleri” tartışması da bunun işaret fişeklerinden biri.
Tam bu süreçte CHP Tüzük Kurultayı takvimini açıkladı. Takvime göre; tüzük kurultayı Sivas Kongresi’nin yıldönümü olan 4 Eylül’de Sivas’ta başlayacak ve daha sonra Ankara’da partinin kuruluş yıldönümü olan 9 Eylül’ü de kapsayacak şekilde devam edecek.
DEMOKRATİK DEĞİŞİM
Ülkemizde sosyalist partilerden, aşırı milliyetçi partilere kadar hiçbir partide demokratik bir seçimle genel başkan değiştirilmesi söz konusu değildir. 12 Eylül kaynaklı siyasi partiler yasasının bu duruma sebep olduğu ise bilinen bir gerçekliktir. Siyasi partiler yasasındaki zorluklara rağmen CHP’nin genel başkanını seçim yoluyla değiştirebilmesi de diğer partilerden daha demokratik bir işleyişe ve anlayışa sahip olduğunu göstermektedir.
CHP’nin yerel seçimlerde birinci parti olmasının arkasındaki sebeplerden biri de bu demokratik görüntüsüdür.
CHP’DE TÜZÜK NASIL OLMALI?
CHP her ne kadar genel başkan değiştirecek bir parti içi demokratik olgunluğa sahip olsa da bu değişimin kolay olmadığını biliyoruz. Baykal döneminde başlayan CHP’nin tüzüğündeki anti demokratik uygulamalar, 2011 yılında “Metin Fevzioğlu”nun katkı sunduğu ve 2018’de Muharrem Erkek başkanlığında hazırlanan “önseçimin kaldırılması” tartışmaları ile hatırladığımız Kılıçdaroğlu dönemi tüzük değişiklikleri ile hızlanarak artmıştı.
CHP, eylül ayında yapılacak tüzük değişikliği ülke demokrasisine büyük bir katkı sunabilir. Peki, CHP tüzüğünde ne gibi değişikliklere gitmelidir:
- CHP’nin “çağdaş demokratik sol kimliğinin” üstüne vurgu yapılarak ideolojik netlik sağlanmalıdır.
- Bütün seçimli makamlar için (milletvekili, belediye başkanlığı, il ve ilçe başkanlığı) üyelerle önseçim zorunlu bir yapıya getirilmeli ve genel merkez yönetimine yüzde 3-5 gibi bir atama (kontenjan) yetkisi tanınmalıdır. Seçimle gelinen görevlerde dönem sınırı getirilmelidir.
- Tüm seçimlerde “çarşaf liste” uygulaması zorunlu hale getirilmeli, “blok liste” uygulamasından vazgeçilmelidir.
- Genel başkan, iki seçim başarısız olması durumunda bir daha aday olamamalıdır.
- MYK üye sayısı ve işleyişleri belirlenmeli, MYK üyeleri parti meclisi tarafından seçilmeli, genel başkanın yükünün azaltılması için “güçlü” genel sekreterlik uygulamasına geri dönülmelidir.
- Parti meclisi üye sayısı artırılmalıdır. Parti meclisinin gerçek bir karar organı gibi çalışması sağlanmalı, PM’de alınmayan hiçbir karar uygulanamamalıdır (İttifaka katılma, CB adaylığı vb.)
- Parti içi eğitim bütün üyeler için zorunlu hale getirilmeli, aktif-pasif üyelik uygulamasına geçilmelidir. Parti içi eğitimden geçmeyen ve aidat ödemeyen üyeler seçme ve seçilme hakkından yararlanmamalıdır.
- Üyelerin parti ile bağının güçlendirilmesinin sağlanması için üyelerin kendilerini ifade edecekleri üç ayda bir ilçelerde “genel üye toplantıları” yapılmalıdır. Bu toplantılarda çıkan sonuçlar il başkanlıkları tarafından raporlanarak genel merkez yönetime iletilmelidir.
- Sandık bazlı örgütlenme modeli gerçek anlamda hayata geçirilmelidir.
- Kadın ve gençlik kolları yeniden düzenlenmeli, kadın kolları ve gençlik kolları başkanı MYK’nin oy sahibi doğal üyesi olmalıdır.
- Genel merkez yöneticilerinin ve özellikle belediyelerin bulunduğu yerlerde belediye başkanlarının ellerindeki güçle ilçe ve il kongrelerine müdahil olmaları vb. engellenmelidir.
- Disipline verilen üyelerin adil yargılanma hakları tanınmalı, disiplin suçlarına karşı verilen cezalar keyfiyetten uzaklaştırılmalıdır.
İktidar için emin adımlarla yürüyen CHP’nin önüne bir engel çıkmaması ve ülkede yaşanan “tek adamlık” krizine son verilmesine katkı sunulması için CHP’nin parti içi demokrasiyi sağlaması büyük bir zorunluluktur. Bunu yapacak irade kurtuluşun ve kuruluşun partisi olan Cumhuriyet Halk Partisi’nin delegelerinde bulunmaktadır.
