Prometheus’un ateşi, Herakles’in oku... - Abdullah Dörtlemez
Olaylar Ve Görüşler
Son Köşe Yazıları

Prometheus’un ateşi, Herakles’in oku... - Abdullah Dörtlemez

28.05.2025 04:00
Güncellenme:
Takip Et:

Mitoloji, geçmişin kadim sesleriyle günümüz gerçeklerini yorumlamaya olanak sağlayan güçlü bir semboller dizgesidir. Özellikle antik Yunan mitolojisi, birey-toplum-iktidar üçgenindeki çatışmaları anlamada zamana direnen bir derinlik sunar. Bu çerçevede, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’na yönelik siyasi ve hukuki baskılar, Prometheus’un acılarıyla özdeşleştirilebilir. Aynı zamanda, bu baskılara karşı duran isimler olan CHP Genel Başkanı Özgür Özel ile Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş, Prometheus’un zincirlerini kıran Herakles figürüyle anlamlandırılabilir.

MODERN KARTALLAR

Prometheus, tanrılardan ateşi çalarak insanlara veren, yani onlara bilgi, akıl, uygarlık ve özgürlük sunan bir titan figürüdür. Ancak bu hareketi, Olimpos’un tanrısı Zeus’un öfkesini üzerine çeker. Cezası ise sonsuzdur: Kafkas Dağları’na zincirlenir ve her gün karaciğeri bir kartal tarafından yenir. Karaciğeri her gece yeniden büyür; acısı sonsuzdur.

İmamoğlu’nun Türkiye siyasetindeki konumu, Prometheus’unkine benzer bir noktadadır. İstanbul gibi sembolik ve stratejik bir kentte muhalefet adına seçim kazanması, yalnızca bir belediye başkanlığı başarısı değil; aynı zamanda halkın iradesini merkeze alan, demokratikleşme yönündeki bir “ateş çalımıdır.” Bu, iktidarın sistematik baskısıyla karşılık bulmuş; hakkında açılan davalar ve verilen siyasi cezalar, bir anlamda onu zincire vuran modern kartallara dönüşmüştür.

İmamoğlu’na “YSK üyelerine hakaret” gerekçesiyle verilen mahkûmiyet kararı, hukuki içerikten yoksunluğu ve siyasi bağlamı itibarıyla mitolojik cezanın güncel versiyonu olarak okunabilir. Burada cezanın amacı, bir hukuki düzen sağlamak değil; Prometheus’un insanlığa verdiği “ateşi” geri almaktır: Bilgiyi, umudu, değişim olasılığını ve siyasi dinamizmi...

Kartalın her gün tekrar eden saldırısı gibi, İmamoğlu'na karşı yürütülen medya linçleri, yargı süreçleri ve siyasi söylemler de aynı şekilde tekrar etmekte; halkın gözünde onun meşruiyetini zayıflatmaya çalışmaktadır. Ancak tıpkı Prometheus’un karaciğeri her gün yenilendiği gibi, İmamoğlu da halk nezdinde her yeni saldırıdan sonra daha da güçlenmektedir.

ÖZGÜR ÖZEL VE MANSUR YAVAŞ

Herakles, Prometheus’un ebedi çilesine son veren, baskıya karşı çıkışın, dayanışmanın ve cesaretin mitolojik temsili olarak karşımıza çıkar. Kartalı oku ile öldürür, zincirleri kırar ve Prometheus’u özgürleştirir. Bu figür, modern çağda yalnızca fiziksel bir kurtarıcı değil; ahlaki tavır alan, bedel ödemeyi göze alan siyasal aktörleri simgeler.

Bu bağlamda, Özgür Özel ve Mansur Yavaş, hem söylemleri hem de siyasi duruşlarıyla modern Herakles rolünü üstlenmişlerdir. Özel’in adalet ve hukuk vurgulu açıklamaları, Yavaş’ın sessiz ama kararlı destekleri, bir politik refleks olmanın ötesinde, zincirlenmiş olan halk iradesinin özgürleşmesine katkı sağlayan eylemler olarak okunmalıdır.

“Herakles oku ile kartalı öldürürken aslında sadece bir kuşu değil, susturulmuş hakikatin etrafında dönen zalimliği hedef alıyordu.”

TOPLUMSAL VİCDAN

Prometheus’un çilesi, sadece bir kişinin değil, tüm insanlığın aydınlanması uğruna çekilen kolektif bir ıstıraptır. Bu mitosun politik temsili, günümüzde hukuki keyfiyetin, baskı rejimlerinin ve halk iradesine duyulan korkunun nasıl tezahür ettiğini anlamamıza yardımcı olur.

İmamoğlu’nun kişiliğinde vücut bulan bu acı, her bireyin kendi özgürlük idealine açılan bir kapıdır. Özgür Özel’in liderliğinde şekillenen muhalefet hareketi ve Mansur Yavaş’ın halkçı duruşu, zincirleri kırma iradesinin kurumsal yansıması.

ZİNCİRLERİ KIRMAK

Mitoloji, hakikatin şifrelerini taşıyan zaman dışı bir anlatıdır. Prometheus’un acısı bugün hâlâ sürüyorsa, Herakles’in oku da hâlâ gerekli demektir. Günümüzde siyasetçiler yalnızca yöneten değil; aynı zamanda tarih yazan, anlam inşa eden aktörlerdir.

İmamoğlu’na yönelik saldırılar karşısında sergilenen duruş, sadece bir kişinin değil, toplumsal vicdanın ve özgürlük arzusunun direnişidir. Bu yüzden Özgür Özel ve Mansur Yavaş, sadece siyasi figürler değil; aynı zamanda mitolojik anlamda kurtarıcı figürlerdir.

Son olarak unutmayalım: “Mitler öyle güçlüdür ki binlerce yıl sonra bile zincirleri anlatır... Ama zincirlerin kırılabileceğini de!”

ABDULLAH DÖRTLEMEZ

TARİHÇİ, HUKUKÇU (E. DANIŞTAY ÜYESİ)

İlgili Konular: #tarih #Tanrı

Yazarın Son Yazıları

Çocuklarımız artık kimsesiz mi? - Özgür Hüseyin Akış

Cumhuriyetin kuruluş yıllarında söylenmiş bir cümle hâlâ kulaklarımızda çınlar:

Devamını Oku
07.12.2025
Çözüm mü, çözülme mi? - Ülgen Zeki Ok

Emperyalist güçlerin Ortadoğu’daki kirli emellerinin önündeki en büyük engel olan Atatürk’ü Türk halkının yüreğinden söküp atmak, yani öldürebilmek için bir gri propaganda yöntemi uyguluyor.

Devamını Oku
06.12.2025
Tek Çin ilkesi - Wei Xiaodong

Türkiye’de Çin’in Tayvan bölgesi yaygın olarak bilinse de bu bölgeye ilişkin tarihi ve siyasi bilgiler genellikle sınırlı kalmaktadır.

Devamını Oku
05.12.2025
İktidarın eğitimdeki U dönüşleri - Nazım Mutlu

Siyasal yaşamının toplamı çeyrek yüzyılı bulan iktidar partisinin kısa tarihi, sayısız U dönüşleriyle doludur.

Devamını Oku
03.12.2025
Cumhuriyete sahip çıkma konuşması: Atatürk’ün ‘Bursa Nutku’ - Hamdi Yaver Aktan

Mustafa Kemal Paşa, 3 Şubat 1933 akşamı İzmir Kordon’daki köşkte akşam yemeği sırasında Bursa’daki olayı öğrenir.

Devamını Oku
03.12.2025
Demokraside seçilenler özgür olmalı - Hüseyin Mert

Demokrasi; çağdaş yaşamın, mutluluğun, ekonomik kalkınmanın ve her türlü gelişmenin önkoşulu, altyapısı ve temelidir.

Devamını Oku
03.12.2025
Tekke ve zaviyelerin kapatılması - Doç. Dr. Hüner Tuncer

Tekkeler ve zaviyeler, İslamdaki tarikatların dinsel tören, toplantı ve eğitim yerleridir.

Devamını Oku
02.12.2025
Suyun akışını sürdürmek - Dr. Anıl Yıldırım Poyraz

“Su ateşe galiptir ancak bir kaba girerse ateş onu kaynatıp yok eder.” - Mevlana

Devamını Oku
02.12.2025
21.yüzyılda Türkiye’de sosyal demokrasi - Halil Sarıgöz

Sosyal demokrat partilerin tarihsel serüvenine baktığımızda, parti programlarının yalnızca birer teknik metin değil; toplumun yönünü, siyasal aklın niteliğini ve iktidar imgelemini belirleyen kurucu belgeler olduğunu görürüz.

Devamını Oku
01.12.2025
Gıda güvenliği sistemimiz alarm veriyor - Adnan Serpen

Gıda yaşam için olmazsa olmazdır ancak kirlenirse hastalığa, hatta ölüme bile neden olabilmektedir.

Devamını Oku
01.12.2025
Buğra Gökce, Silivri'den Cumhuriyet'e yazdı

Otuz altıncı pazar...

Devamını Oku
29.11.2025
İhanetin adı barış olamaz… - Erol Ertuğrul

Güzel yurdumuzda 23 yıldır uygulanan politikalarla, üniter devlet yapımıza ve Cumhuriyetimizin kuruluş anlayışına uymayan görüşler seslerini yükseltmeye başladı.

Devamını Oku
29.11.2025
İddianame hukukla bağlı mı? - Doğan Erkan

İmamoğlu iddianamesi başından beri hukuk dili yerine tercih edilen siyasal retoriğiyle, delil boşluğuyla, rivayet anlatımlarıyla tartışılıyor.

Devamını Oku
28.11.2025
İmralı ziyareti ve TBMM - Hüseyin Özkahraman

Türkiye’de “Kürt meselesi”, etnik kimlik tartışmalarını aşan; devlet-toplum ilişkilerini, siyasal katılım biçimlerini, demokratikleşme dinamiklerini ve meşruiyet tartışmalarını doğrudan etkileyen çok katmanlı bir olgudur.

Devamını Oku
28.11.2025
Seçimin sakatlanması - Cihangir Dumanlı

Anayasamızın 2. maddesine göre Türkiye Cumhuriyeti demokratik bir devlettir.

Devamını Oku
27.11.2025
Kurucu felsefeye dönüş - Mehmet Tomanbay

Son açıklanan TÜİK verileri enflasyon, işsizlik ve derinleşen yoksulluğun gittikçe büyüyen sorunlar olduğunu göstermektedir.

Devamını Oku
27.11.2025
Düzensiz dünya nereye gidiyor? - Nejat Eslen

Yeni bin yılın ilk yüzyılının ilk çeyreği yakında bitecek.

Devamını Oku
26.11.2025
İmralı vesilesiyle CHP dövmek - Esat Aydın

İmralı vesilesiyle CHP dövmek - Esat Aydın

Devamını Oku
26.11.2025
Eğitim sürecinde öğretme ve öğrenme - Cihat Karaali

Geçmişte eğitimciler yalnızca öğretmen değillerdi.

Devamını Oku
26.11.2025
Radbruch formülü ve Türkiye bağlamı - Başar Yaltı

Daha önce bu sütunlarda yayımlanan “Adaletsizliği Görmek” (Cumhuriyet, 07.11.2025) başlıklı yazımızda; adalete giden yolun adaletsizliği görmekten geçtiğini, bir hukuk düzeninde karar veren konumundaki tüm görevliler ile hukuk normlarını uygulayan tüm yetkililerin adaletsizliği görmek, önlemek ve adaleti yerine getirmekle görevli olduklarını, adaletsizliği görme yetisine sahip olmayanların yargıç ve savcı yapılmaması gerektiğini belirtmiştik.

Devamını Oku
25.11.2025
Türkiye Araf’ta - Gani Işık

Şimdilerde Türkiye’ye bir hal oldu; Cumhur İttifakı, İmralı ile hemhal oldu.

Devamını Oku
25.11.2025
Öğretmenim, canım benim! - Duran Güldemir

24 Kasım Öğretmenler Günü’nün anlamını ve önemini anlatmak için söylenecek çok söz var elbette ancak Ceyhun Atuf Kansu’nun “Dünyanın Bütün Çiçekleri” şiirinin bu dizeleri sanki bir başka söze gerek yoktur der gibi derin bir duygusallık içine sürüklemektedir bizi.

Devamını Oku
24.11.2025
Uçak kazasının düşündürdükleri... - Cumhur Utku

Geçen hafta Azerbaycan-Gürcistan sınırında düşen askeri uçağımızla ilgili bir tanımı düzeltelim

Devamını Oku
22.11.2025
‘Ot otlayanlar’dan bugüne - A. Celal Binzet

Günümüzün yakıcı sorunlarından birisi olan vergi, bozuk sistemin ana nedenlerinin başında geliyor.

Devamını Oku
21.11.2025
Bir döneğin anatomisi - Çiğdem Bayraktar Ör

Dün söylediğini bugün unutuyor; hayır, unutmuyor; “Dün söylediğini yutuyor”!

Devamını Oku
21.11.2025
Türkiye’de şap hastalığı neden hâlâ bitmiyor? - Gülay Ertürk

Türkiye’de hayvancılığın en büyük sorunlarından biri, aradan geçen yüzyıllara rağmen hâlâ kontrol altına alınamayan şap hastalığıdır.

Devamını Oku
21.11.2025
Dünya Çocuk Hakları Günü - Recep Nas

Çocuk Haklarına İlişkin Sözleşme, 20 Kasım 1989 günü Birleşmiş Milletler’ce kabul edilmiş, 2 Eylül 1990’da yürürlüğe girmiştir.

Devamını Oku
20.11.2025
CHP'nin iktidar kurultayı - Ziya Yergök

Türkiye’nin kurucu ve birinci partisi, iktidarın en güçlü adayı CHP, 28- 30 Kasım tarihlerinde 39. olağan kurultayını yapacak.

Devamını Oku
20.11.2025
Güvenlik kültürü üzerine - Gazi Zorer

Ülkemizin büyük kısmı aktif deprem kuşağında ve sıklıkla depremi yaşıyoruz ama esaslı bir deprem master planımız yok.

Devamını Oku
19.11.2025
Kemalizm karşıtlığının maskesi - Tunay Şendal

Türkiye, 10 Kasım’ın manevi ağırlığı altında, Mustafa Kemal Atatürk’ün mirasına yönelik tartışmaların bir kez daha alevlendiği bir kırılma anına tanık olmuştur.

Devamını Oku
19.11.2025
Gözden gönüle akan bir aydın - Mücteba Binici

Veteriner hekim Nihat Köse ile ilk karşılaşmamız, 1988 yılının ağustos ayında Samsun Sahra Sıhhıye Askeri Okulu’nda başladı.

Devamını Oku
19.11.2025
İhanet ve gerçekler - Doğu Silahçıoğlu

1914-1918 Birinci Paylaşım Savaşı’nda İngiliz, Fransız, İtalyan ve Yunan işgaline uğrayan Anadolu; Mustafa Kemal önderliğinde başlatılan Milli Mücadele ve Kurtuluş Savaşı döneminde, ardında yayılmacı sömürgecilerin ve Saray’ın durduğu ihanet dolu bir sürece sahne oldu.

Devamını Oku
18.11.2025
Kavramların sosyal yaşamdaki etkisi - İsmail Doğan

İnsanlık bir arada yaşamaya başladığı andan itibaren sosyalleşme doğal bir gereksinim olarak ortaya çıkmıştır.

Devamını Oku
18.11.2025
Masumiyet karinesi - Suna Türkoğlu

Hukuk devletinin vazgeçilmez unsurlarından biri olan “masumiyet karinesi” veya “suçsuzluk karinesi”, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 38’inci maddesinin dördüncü fıkrasında, “Suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar kimse suçlu sayılamaz” hükmü ile pozitif hukukta da yer almaktadır.

Devamını Oku
17.11.2025
Çalışma yasalarında değişim gerekli mi? - Dr. Engin Ünsal

Yasalar da canlılar gibi zamanla yaşlanır ve işlevini yapamaz duruma gelir.

Devamını Oku
17.11.2025
KKTC 42 yaşında! - İhsan Tayhani

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kurulduğu 15 Kasım 1983’te dünyaya gelenler, şimdi 42 yaşındalar ve onlar, anne ve babalarından farklı olarak özgürlüklerinin güvencesi olan bir Cumhuriyetin kucağına doğdular.

Devamını Oku
15.11.2025
Erken yaşta okur yetiştirmek - Prof. Dr. Sedat Sever

Edebiyat yapıtları, Montaigne’in belirlemesiyle, “Bizim kendimizin dışına, ötemize gitmemize” kılavuz olan estetik birer uyarandır.

Devamını Oku
13.11.2025
Sosyalizm ve cumhuriyet - Kaan Eroğuz

Neoliberal küreselleşmenin 40 yılı aşkın sürede yarattığı tahribat...

Devamını Oku
13.11.2025
Hukuk devleti mi, yargı devleti mi? - Av. Erol Türk

Hukuk devleti herkesin, devleti yönetenlerin de hukuka bağlı olduğu, hukukun üstünlüğünü ve temel hak ve özgürlükleri güvence altına alan devlettir.

Devamını Oku
12.11.2025
Ankara Hukuk Fakültesi 100 yaşında - Av. Ahmet AKGÜL

5 Kasım 1925 tarihinde, ilk TBMM binasının toplantı salonunda yapılan törende Ankara’da leyli (yatılı) – nehari (gündüzlü) bir hukuk mektebi açılmıştı.

Devamını Oku
12.11.2025