Ukrayna’daki savaşta kaybedenler ve kazananlar daha net belli oldu, oluyor. Kaybedenler arasında Avrupa Birliği var. Ambargolar konusunda üyeleri arasında görüş birliği oluşamadı, oluşamazdı da. Başta Almanya, ardından Macaristan, duygusallıktan uzaklaşıp ülkelerinin çıkarına öncelik veren kararlar aldılar. Bu bölünme, Rusya’nın elini rahatlattı. Almanya, AB’nin Rusya’dan enerji alınmamasını öngören önerisine ilgi göstermedi. Rusya’dan yaptığı enerji ithalatını sürdürdü.  

Almanya ve Rusya arasındaki yıllık ticaret hacmi 60 milyar dolar. Denge Rusya’nın lehine. Yükselen enerji fiyatları nedeniyle dış ticaret dengesinin Rusya lehine daha da değişmesi olası. Bu da Rusya’nın dolar ihtiyacını azaltacak bir unsur. AB’nin diğer üyeleri de enerji ihtiyaçları konusunda sıkıntılılar. Kısa dönem için çözüm de bulamadılar. Onlar da kaybettiler. 

Diğer kaybeden Ukrayna. Söylenecek fazla söz yok. Basiretsiz bir lider sayesinde Ukrayna’nın siyasi ve iktisadi kaderi, ABD’nin insafına kaldı. Ülke, her açıdan enkaza döndü. Milyonlarca yurttaşı, yerinden yurdundan oldu. 

KİM KAZANDI?

Ukrayna kriziyle birlikte artan enerji fiyatlarının AB’yi ekonomik olarak zorlaması, ABD adına kazançtır. Ayrıca gıda fiyatlarındaki enflasyonun, dünyada yoksulluğu ve toplumların dışa bağımlılığını artırması da ABD’nin itiraz etmeyeceği bir durumdur. ABD, başta AB olmak üzere kendisine bağımlı ülke ve insan sayısının artmasından memnundur. 

ABD dolarının Avro karşısında değer kazanmasıyla, ABD’nin ithalatı reel olarak ucuzladı. Bu nedenle, AB ülkeleri, ABD’nin hedefindeki Çin, ulusal gelirlerinden ithalat için daha fazla pay ayırmak zorunda kalacaklar. ABD ayrıca, Ukrayna’nın politik ve ekonomik geleceğini giderek daha fazla denetim altına almak için hamleler de yapıyor. Ukrayna’ya verdiği savaş bahşişleri, Ukrayna’nın yeniden inşası için hazırladığı projeler, bunlar arasında. İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliği ise ABD’nin Avrupa’yı daha fazla denetim altında tutmasına olanak verecek. 

Diğer kazanan Rusya, Karadeniz ve Doğu Avrupa’daki varlığını, gücünü kanıtladı. Ukrayna’ya özenenleri uyardı. Yaptırımlar konusunda AB’nin bölünmesinden yararlandı. Başta Çin, Asya’daki büyük devletlerin savaş öncesi ve sırasındaki tutumları, Rusya için diplomatik başarı ve moral oldu. Enerji fiyatlarının artması da Rusya’nın diğer kazancı. 

Ortadoğu’daki gidişat da benzerini akla getiriyor. Umarız, kaybedenler arasında Türkiye olmaz.

SITKI ERGÜNEY

EKONOMİST