Siyasi, dini ve ekonomik hedeflere ulaşmak amacıyla sivillere, belirlenen hedef topluluklara veya resmi, yerel ve genel yönetimlere yönelik baskı, yıldırma ve her türlü şiddet içeren yöntem terörizm, terör ya da yıldırıcılık olarak tanımlanır. Hükümetlere veya kuruluşlara göre değişmekle birlikte, terör uygulayan topluluklara terör örgütü; terör uygulayan kişilere de terörist denilmektedir. Bununla birlikte bu deyiş epeyce tartışmalı bir kavramdır ve üzerinde akademik ya da uluslararası düşünce birliği bulunmamaktadır. Gücünü ve yetkilerini bu yönde kullanan devletler de devlet terörizmi kapsamında, savaş suçları ya da insan hakları ihlalleri nedeniyle bu kavramla yargılanabilmektedir. Devlet organlarını doğrudan kullanmayıp, iktidarlardaki topluluk ya da partinin desteklediği örgütlere verilen desteği tanımlayan devlet destekli terörizm gerekçesiyle de bu türden yargılamalar yapılabilmektedir. Birçok düşünür bazı hükümet eylemlerinin de “terörizm” olarak damgalanabileceğini belirtmiştir. Bir ülkede veya bölgede gücü elinde bulunduran iktidarlar veya hükümetler gerçekleşen bir direniş hareketini “terörizm” olarak tanımlayabilmektedirler.
Terörizm teriminin yasal farklılıklarındaki geçerliliğine karşın, günümüzdeki tanımı da belirsizliğini korumaktadır. Çünkü kimilerinin terörist ve terörizm olarak tanımladıkları olgu ve olayları başka bir kesim kurtuluş ve özgürlük savaşı ve savaşçıları olarak tanımlamaktadır.
Türkçeye, Fransızcadaki “le terreur” sözcüğünden geçen “terör” sözcüğünün kökeni, Latince “korkutmak” anlamına gelen terror sözcüğüdür. Buradan türeyen “terror” ise “büyük korku, dehşet, dehşet veya korku nesnesi ya da olgusu” gibi anlamlara gelir. Türk Dil Kurumu sözlüğünde “yıldırma, cana kıyma ve malı yakıp yıkma, korkutma, tedhiş” olarak tanımlanmaktadır.
Genel kullanımında terör sözcüğü bedensel somut şiddet ya da siyasi şiddet kavramlarıyla eşanlamlı kullanılmaktadır. Terör sözcüğüyle ilgili olarak dünyanın birçok ülkesinde araştırma yapılmıştır. Yapılan araştırmalara bakıldığında terör sözcüğüne kullanıldığı alan ve yerlere göre yeni anlamlar yüklenildiği görülmekle birlikte yüklenilen anlamlar konusunda görüş ve tanım birliği bulunmamaktadır. Ancak yapılan tanımlamalarda şiddetin terör eylemlerinde baş öğe olduğu ve dikkat edilmesi gereken bir özellik olduğu da unutulmamalıdır.
Ülkemizde özellikle 70’li ve 80’li yıllarda teröre anlamdaş olarak anarşi sözcüğü kullanılmıştı. 12 Mart döneminde Bodrum’da tutuklanıp iki jandarma arasında önce İzmir Sahil Güvenlik Komutanlığı’na, daha sonra Ankara’ya götürülürken görenler “Zavallı galiba anarşist” diyorlardı. Şimdi onun yerine “terörist” diyorlar. “Genç terörist 90 yaşında” pek güzel yaraşır (!).
Nedenini bana sormayın çünkü bilmiyorum, son yıllarda bu sözcük terk edilerek “terör” sözcüğü kullanılmaya başlanmıştır. Biraz bilgiçlik yapalım: “Anarşi” sözcüğü Yunanca kökenlidir. Yunanca sözcük “başsız, yöneticisiz” anlamına gelmekte. Anarşi sözcüğü yabancı sözlüklerde “yetke yoksunluğundan veya yetkenin ve diğer yönetim mekanizmalarının tanınmamasından doğan düzensizlik durumu” olarak tanımlanmakta. Günümüzde ise yürürlükte olan Terörle Mücadele Kanunu’nda “anayasada belirtilen nitelikleri ve siyasi, hukuki, sosyal, laik, ekonomik düzeni değiştirmeye yönelik her türlü suç teşkil eden eylemler” olarak tanımlanıyor ki anayasaya pek iltifat etmeyen AKP iktidarı artık ne yapacak bilemeyiz.
Arapça kökenli “tedhiş” sözcüğü de zaman zaman terör anlamında kullanılır. “Tedhiş” sözcüğü, “korku salma, yıldırma” anlamlarına gelir.
Ann Weil, “Disasters: Terrorism” adlı kitabının “What is terrorism?” (Terörizm nedir?) başlığı bölümünde terörizmi şöyle tanımlar: “Terörizm; rasgele seçilmiş ya da sembolik değeri olan kurbanların, şiddetin aracı olarak kullanıldıkları bir savaş yöntemidir. Bu araçsal kurbanların kurbanlaştırılmaları, bağlı oldukları grup ya da sınıf içerisindeki yerlerine bağlıdır. Böylece, söz konusu grup ya da sınıfa mensup olan diğer bireyler de kronik bir terör korkusunun içine itilmiş olurlar.”
Bu bağlam içinde, AKP hükümetinin CHP belediyelerine karşı kullandığı baskı rejimini; DEM ve CHP belediyelerine yaptığı kayyum atamalarını, öğrencilerin, gençlerin, işçilerin ve vatandaşların yaptıkları barışçıl gösterileri, CHP’ye karşı uyguladıkları yasal (!) baskıları, başta Ekrem İmamoğlu olmak üzere direniş simgesi olan kişileri hapse atmalarını “siyasal terör” olarak tanımlamamıza “ruhsat” var mıdır acaba?
