OLCAY BÜYÜKTAŞ
Başlıkta sıralananlar, DİSK Başkanı Çerkezoğlu’nun ülkedeki kadınların durumunu anlatmak için seçtiği tanımlama. Dünya Ekonomik Forumu’nun Cinsiyet Eşitsizliği Raporu’na göre Türkiye geçen yıl 153 ülkenin yer aldığı sıralamada 130. olarak kadınların durumuna ayna tutuyor.
8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü nedeniyle dikkatler bir kez daha toplumsal hayatta kadın erkek eşitliği konusuna çekiliyor. Gözler çalışma yaşamında kadının var olduğu tabloya ve maruz kaldıklarına çevriliyor. Hal böyle olunca da çalışma yaşamında ilk akla gelen isim doğal olarak DİSK Başkanı Arzu Çerkezoğlu’na çalışan kadınların hali pür melalini sormak kalıyor.
Çerkezoğlu’nun çizdiği tablo her ne kadar çok parlak olmasa da kadınlar çeşitli sivil toplum örgütlerince saptanmış durumlara saplanıp kalmayacak, ücret eşitliği için 250 yıl beklemeyecek diye inanıyoruz.
Çerkezoğlu’nun çizdiği tablo ise aşağı yukarı özetle şöyle:
Kadınların çalışma hayatındaki en önemli üç sorunu: Düşük ücret, işsizlik, sigortasız çalıştırma.
Kadınlar erkeklerden daha düşük ücret alıyor. Kadınların yüzde 63,9’u çalışma hayatından memnun değil. Kadınların yüzde 92’si sendikasız. Kadınların kıdem süresi erkeklere göre oldukça geride. İşsizlik en çok genç kadınları etkiliyor.
Türkiye ekonomisinin sürekli kriz riski içinde olması ve erkek egemen anlayışın da etkisi ile kadın emeği ikincilleştiriliyor, kadınlar ucuz ve güvencesiz istihdamın hedefinde yer alıyor. Kadınlar ev işleri nedeniyle çalışma hayatına giremiyor, binlerce kadın ev içi bakım hizmetleri nedeniyle işinden ayrılıyor.
DAHA DÜŞÜK
Bu sürecin bir sonucu olarak bugün Türkiye’de kadın işgücü ve istihdam oranları dünyanın birçok ülkesine göre daha düşük. Ekonomik kriz ve erkek egemen anlayışın üstüne tüm dünyada işçilerin işi, geliri ve sağlığı üzerinde büyük tahribat yaratan pandemi eklendi.
Salgınla çalışma şekilleri değişti, işçilerin gelirleri ve çalışma süreleri azaldı. İşçilerin tümünü olumsuz etkileyen salgın, kadın işçileri daha da olumsuz etkilemeye devam ediyor: Verilere göre,
Kadın istihdamı son bir yılda 571 bin kişi azaldı. Kadın işgücü son bir yılda yüzde 8.2 azaldı. Salgın döneminde kadınların aylık ortalama iş kaybı 1 milyon 484 bin olarak hesaplandı.
Türkiye’de salgınla kadın işsizliği ve istihdam kaybı daha da vahim bir hal aldı. Kadınlar işgücü piyasasından daha hızlı çekildi ve kadın istihdamı daha hızlı daraldı. Kadınlarda zamana bağlı eksik istihdam sayısı son bir yılda yüzde 472, yani neredeyse 5 kata yakın bir oranda arttı. İşbaşında olan kadınların sayısı son bir yılda yüzde 11.5 oranında azaldı.
Kadınlar daha fazla ayrımcılık, daha düşük ücret ve güvencesiz istihdama mahkûm edilirken bizler biliyoruz ki, en zor koşullarda ve en zor dönemlerde de kadınların itirazı ve direnişi her yerde.
Güvenimiz tam: Bugün ekonomik kriz, pandemi ve cinsiyetçilik ile kuşatılmış kadınlar, bu süreci tersine çeviren bir güç olarak da tarihe adlarını yazdıracaklar.
