OLCAY BÜYÜKTAŞ
On binlerce işyeri iflas etti. Oteller açılmadı, işçiler kısa çalışma ödeneği aldı ama uzun çalıştı
Salgını en ağır yaşayan işkollarından biri olan turizmde, binlerce emekçi işbaşı yapmadı. 1 milyonu kayıtlı yaklaşık 4 milyon çalışanı barındıran turizm işkolunda 40 civarında işyeri iflas etti. İşçilerin önünde en yakın yeni sezona kadar açlık seçeneğinden başka bir çıkış görünmüyor.
Uçaklar uçmuyor, oteller açılmıyor, açılabilenler kapasitelerinin çok altında hizmet veriyor. Okullar eğitime ara veriyor, yurtlar yalnız hasta konukları ağırlamak üzere açılıyor. Lokantalar, kahvehaneler, kafeler ve akla gelebilecek turizm namına ne varsa çalışamaz oluyor. Eğer ekmeğini bu sektörde çalışarak kazanan bir emekçi iseniz durum tam bir kâbus...
1 milyonu kayıtlı, 3 milyonu kayıtsız yaklaşık 4 milyon civarında çalışan var turizm işkolunda. Kayıtlı işçiliğin de sendikalılık oranın da oldukça düşük olduğu işkolunda, emekçiler için “entübe” yani yoğun bakımda hatta, kendi başlarına solunum yapamayacak halde tanımını yapmak hiç de abartı değil. Zaten bu tanım da işkolunun en büyük sendikalarından Türk-İş’e bağlı Türkiye Otel Lokanta Dinlenme Yerleri İşçileri Sendikası (Toleyis) Genel Başkanı Cemail Bakındı’ya ait.
Sektörün tıpkı korona hastası gibi yatağa düştüğünü dile getiren Bakındı, sektörün bu durumdan etkilendiğini, pek çok turistik bölgede otellerin hiç açılmadığını, çalışanların çok az bir bölümünün kısa çalışma ödeneğinden yararlanabildiğini dile getirdi. Bakındı, THY’nin bile yemek hizmeti vermediğini, bu nedenle 4 bin üye işçinin aylardır çalışmadığını anlattı. Yaklaşık 19 bin üye işçiden 11 bininin işbaşı yapmadığını ifade eden Bakındı, “İşletmeler zor duruma düştü, döviz girdisi azaldı. Bunun ekonomiye etkisi çok daha kalıcı olacak” dedi.
TAVIR DEĞİŞTİ
“Pandemi kadar sıkıntılı başka bir şey daha var” diyen Bakındı, yaşananları “Türkiye’ye karşı tutum değişti. Ayasofya etkisi mi, başka bir şey mi, bilemiyorum ama Kanada bile ambargo koyuyor turist gelmesin diye. Araplar bile turist göndermiyor. Bu, İstanbul ve Yalova gibi bölgeleri çok etkiledi. Arabistan’ın engellediği turist Alman turist gibi olmaz. Orada turist işine gelince gelir. Burada kral ne derse o olur. Avrupa da ikiyüzlü davranıyor. Macron’un çıkışları çok tehlikeli. Siyasi kararlar alınıyor. Belçika ile 50 bin gece anlaşması vardı ama bahanelerle uygulanmıyor” sözleriyle dile getirdi.
AŞIYI BULSUNLAR
Bakındı, üyesi oldukları Uluslararası Gıda İşçileri Sendikaları Federasyonu (IUF) Genel Sekreteri Sue Longley ve Avrupa Gıda İşçileri Sendikaları Federasyonu (EFFAT) ile çok az da olsa 400 işçi için Hollanda ve Fransa’da mevsimlik anlaşma sağladıklarını anlattı.
Bu dönemde üye işçilerden sendika aidatını çok cüzi bir miktara düşürdüklerini söyleyen Bakındı, nisan olayı olarak telaffuz edilen salgının etkisinin azalmasına dünden razı olduklarını, aşının bir an önce bulunmasını istediklerini dile getirdi.
ŞİRKETE VAR, İŞÇİYE YOK
DİSK’e bağlı Devrimci Turizm İşçileri Sendikası Marmara Bölge Şube Başkanı Turgay Özdemir de işkolunda yaşanan sıkıntıları şöyle özetledi:
“Pandemi döneminde tedbirler başlayınca en büyük hüsranı turizm işçileri yaşadı, işyerleri kapandı. İşçiler kısa çalışma ödeneği kapsamında ücretsiz izne çıkarıldı ama mesele burayla bitmedi tabii. Sözde işten çıkarmalar yasaklandı ama işçiler günlük 39 TL’ye mahkûm edildi. Binlerce turizm işçisi işsiz, gelirsiz bırakıldı, ne bir gelir güvencesi ne de bir yaşam ve sağlık güvencesi sağlandı.”
