İngiltere’de geçen hafta yapılan belediye seçimleri ve kısmi ara seçimler İskoçya’da, Galler’de, tek tek ele almaya değer ilginç sonuçlar yarattı. Ancak en önemli sonuç, milletvekilliği ara dönem seçimlerinde, İşçi Partisi’nin (İP), 1964’ten bu yana elinde tuttuğu Hartlepool kentinde hezimete uğramasıydı. Muhafazakâr Parti’nin oy oranı yüzde 51’in üstüne çıkarken İP’nin oy oranı yüzde 29’da kaldı. 

Şimdi sağ medya, İşçi Partisi’nin sağ kanadı, “İşçi sınıfı artık sağ partileri tercih ediyor” savıyla İP’yi daha da sağa itmeye, partinin sosyalist kanadını tamamen tasfiye etmeye çalışıyor. Bu eğilim, parti lideri Keir Starmer’nın yetersizliklerine karşın, yenilginin aslında Corbyn döneminin mirası olduğunu iddia ediyor. Bu savlarda bir doğruluk payı var ama “öykü” salt bunlarla sınırlı değil.

DOĞRULUK PAYI VAR AMA…

Hartlepool’un geleneksel İP seçmeni arasında seçimlerden önce yapılan araştırmalar, hem yıllardır kentin ihmal edilmiş olmasından hem de İP’nin kapsamlı bir program, bir gelecek vizyonu sunmayı başaramadığından yakındıklarını gösteriyordu. “Bu böyle gitmez. Bir şeyler değişmelidir” ruh halinin, bu kesimi Muhafazakâr Parti’ye yönlendirdiği söylenebilir. 

Hartlepool, demir, çelik ve kömür sanayileri döneminden kalma, bu sanayiler gittikten sonra, bugün yüzde 8 işsizlik oranıyla ülkede liste başına yerleşmiş bir işçi kenti. Buna karşılık, bu sanayiler döneminde ev sahibi olmuş ailelerin toplam nüfus içindeki payı yüzde 50’ye ulaşıyor. Var olanı kaybetme korkusu, işçi sınıfının bu kesimi için de ister istemez muhafazakâr eğilimleri besliyor, önemli bir kısmının, seçeneksizlikten, geleneksel olarak benimsedikleri “işçi kimliğine” karşın Muhafazakâr Parti’ye yönelmesine yol açıyor.

ANAHTAR SÖZCÜK ‘SEÇENEKSİZLİK’ 

İP’nin Hartlepool yenilgisi aslında 20 yıllık bir trendin son noktası. Hartlepool’de İP oyları 2001 seçimlerinden bu yana, 2017 yılı hariç sürekli gerilemiş. Bu gerileme İP’nin kapsamlı bir program ve gelecek vizyonu yokluğuyla açıklanabilir. Corbyn, İP lideri olduğunda bu eksiklik hızla ortadan kalkmaya başlamıştı. Bu sayede partiye büyük bir canlılık gelmiş, üye sayısı ikiye katlanarak 600 bine yükselmişti. O dönemde Corbyn’in kimliğinde siyasette “otantik” olma modası başlamıştı. Corbyn liderliğinde, İP’nin artık hem kapsamlı bir programı hem de bir gelecek vizyonu vardı. 2017 genel seçimlerinde İşçi Partisi hükümet kuracak konuma yükselememiş olsa da yüzde 41 ile son 35 yılın en yüksek oyunu aldı, Hartlepool’da da 2015’te yüzde 35.6’ya gerileyen oyunu yüzde 52.5’e yükseltti. Ancak “kurulu düzenin” temsilcileri, bu başarıların sosyalizme açılan bir vizyonun ürünü olduğunu kavramakta gecikmediler. 

İngiltere 2019 seçimlerine, basında ve İşçi Partisi içinde çok sert bir anti-Corbyn kampanyasıyla girdi. Bütün siyasi yaşamı ırkçılığa karşı mücadele ile geçmiş olan Corbyn, şimdi parti içinde ırkçıları, Yahudi düşmanlarını korumakla suçlanıyor, bu suçlamalar TV’lerin, gazetelerin gündemini dolduruyor, İP’nin programının seçmene ulaşmasını, büyük ölçüde önlüyordu. 

Corbyn, bu saldırılar karşısında, Brexit konusunda, kararlı ve tutarlı bir duruş sergileyemedi. Partinin sağ kanadı da hiç utanmadan, seçimleri kaybetmek için çalıştı. 

Ancak daha da önemlisi: Corbyn ve ekibi, işçi sınıfının muhafazakâr-milliyetçi, kimi zaman yabancı düşmanı eğilimler geliştiren, Brexit için oy veren kesimi ile yeni gelişmekte olan, küresel ısınma, ırkçılık, LGBT ve kadın hakları gibi sorunlarda, iklim krizi konusunda duyarlı, Brexit karşıtı, bireysel hak ve özgürlüklerden yana kesimi karşısında, İP’nin bu iki kanadı birden kavramasına olanak verecek bir hat (“triangulation”) geliştiremedi. 

Brexit oylamasının ve son genel seçimlerin gösterdiği gibi, esas olarak Londra gibi büyük metropollerde yaşayan yeni işçi sınıfı, buna katılmaya hazırlanan üniversite öğrencileri, bir başka tanımlamayla ev sahibi olma şansı çok zayıf, kiracı olmaya mahkûm kesimler büyük çoğunlukla İşçi Partisi’ne oy vermeye devam ediyorlar. Yok olmakta olan sanayilerdeki işçiler, bunların çevresindeki yoksul işsizler, küçük esnaf, ev sahibi emekliler de seçenek ve gelecek vizyonu yokluğundan Muhafazakâr Parti’ye doğru kaymaya devam ediyorlar. İP’nin bugünkü haliyle bu iki kesimi bir araya getirecek ne bir programı ne de bir vizyonu var, düşüş devam edecek!