Türkiye ile Çin Halk Cumhuriyeti arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasının 50. yılı. İki ülke arasında ilişkiler, özellikle 1992’de kurulan Türk-Çin İş Konseyi ile ısınmış, AKP’nin yeni dış politika hedeflerine uygun olarak 2010’dan itibaren “stratejik işbirliği” düzeyine yükseltilmişti.

O yıldan itibaren Türkiye Rusya ve Çin’le yakınlaşırken ABD ile sıkıntılar ortaya çıkmıştı.  

Çin’in de Amerika Birleşik Devletleri’nin Başkan Donald Trump dönemiyle başlayıp Joe Biden döneminde de devam eden tedarik zincirlerini değiştirme kararıyla yeni bir döneme girmesi iki ülke arasında ilişkileri güçlendirme yolunda önemli bir adım oluşturdu.

Çin için “Bir yol, Bir Kuşak” projesinin önemli istasyonlarından biri de Türkiye olarak ortaya çıktı. 

Projenin başarısını sağlayacak hat üçüncü köprü, üçüncü havalimanı ve Kanal İstanbul olarak sıralanıyordu. Ocak 2018’de Bank of China Türkiye iştirakinin genel müdürü Ruojie Li, aralarında Kanal İstanbul’un da bulunduğu Türkiye’deki bazı projelerin finansmanına talip olduklarını açıklamıştı.

O tarihten itibaren de IC İçtaş ve Astaldi ile üçüncü köprünün finansmanı için görüşmeler sürüyordu. Önceki gün bu görüşmelerin tamamen bittiği ve Çin şirketlerinin bu projeyi finanse etmekten vazgeçtiği açıklandı. 

ÇİN, BEKLE-GÖR DÖNEMİNDE

Çin’in ilgilendiği İstanbul Havalimanı’nı ile ilgili de temmuz ayında 5,8 milyar Avro borç Ziraat Bankası, Halkbank, Vakıfbank, Denizbank, QNB Finansbank ve Garanti Bankası’ndan oluşan mevcut kreditörlerle yaptığı görüşmeler sonucunda refinanse edildi. Şirket, Çinli bankalarla görüşmelerin sonuçlanmadığını açıkladı.

Bu iki gelişme Türkiye ile Çin arasındaki ilişkilerin yeniden bir “bekleme” sürecine girildiğini gösteriyor. 

Kulislere göre Biden ile Erdoğan arasında adı tam konulmamış bir anlaşma var. Halkbank davasının bile hâlâ sonuçlanmadığı hatırlatılıyor. ABD ile enerji ticareti iki katına çıktı. ABD, Türkiye’yi LNG merkezi yapmak istiyor. 

KANAL İSTANBUL HAYAL Mİ?

Kulislerde şimdi de Kanal İstanbul konusu gündemde. Çin’in projeye ilgisi iki yıldır konuşuluyordu, ihale açıklamaları üzerine de dört Çinli şirketin Ankara’da görüşmeler yaptığını yazmıştım. 

Bu gelişmeler zaten büyük tepki çeken Kanal İstanbul projesinin finansman konusunun yeniden imkânsız hale geldiğini gösteriyor. Muhalefetin iktidar değiştiğinde Kanal İstanbul projesinin sürdürülmeyeceğini açıklaması ile Batılı bankalar kredi vermeyeceklerini açıklamıştı.

Türkiye ekonomisinin yaşadığı krizde bankaların bu projeye yatırım yapmasının imkânsızlığı düşünüldüğünde tek ilgilenenler de Çinli firmalardı.

İhaleye katılmak isteyen dört Çinli şirketin diğer büyük projelerin de talibi olduğunu hatırlatan çevreler, Türkiye ile ABD’nin yakınlaşması ile bu iştahın kaybolduğunu anlatıyor.

Salgından sonra yeni bir dünya kuruluyor. Türkiye göründüğü kadarıyla yönünü yine ABD’ye dönmüş gibi. Çin’in Türkiye’ye yerleşme politikası ise şimdilik başka bahara...