Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Güney Afrika’daki BRICS toplantısının dönüşünde Türkiye’deydi.
Wang Yi ile Hakan Fidan hem baş başa hem de heyetler arası görüşme yaptı. Wang Yi daha sonra Erdoğan tarafından da kabul edildi.
GİRİŞİMLERİ UYUMLULAŞTIRMA
Wang Yi’nin ziyareti öncesinde açıklama yapan Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Mao Ning temaslardaki iki temel hedefe işaret etmişti: 1) Kuşak ve Yol’da işbirliği, 2) Çin-Türkiye stratejik işbirliği ilişkilerini aktif şekilde geliştirme.
Türk ve Çin dışişleri heyetleri arasındaki görüşmelerde ele alınan konuların listesine bakılınca, zaten bu iki hedefin esas alındığı görülüyor. Özellikle iki heyetin üzerinde durduğu “Çin’in Kuşak ve Yol ile Türkiye’nin Orta Koridor girişimlerinin uyumlulaştırılması” gelecek açısından kritik önemde.
Nitekim bir dış politika yazarı olarak ben de gerek son yazdığım Kuşak ve Yol kitabı ile (Kırmızı Kedi, 2022), gerek Cumhuriyet ile CRI Türk’te yaptığım yorumlarla, Kuşak ve Yol bağlamında Türkiye açısından büyük fırsatlar olduğuna işaret ediyor ve bunun “Asya Yüzyılı”nda Türk-Çin stratejik işbirliğinin en temel kaldıracı olacağına dikkat çekiyordum.
ORTAK EKONOMİ ALANI BANKASI
Bu konuda somut projeler de önerdim: Örneğin Türkiye’nin sığınmacı sorununa çözüm de olacak “Türkiye-Suriye Ortak Ekonomik Alanı” önerim bunların başında geliyor. 900 kilometrelik sınır boyunca hem Türkiye hem de Suriye tarafında ağırlıkla “endüstriyel tarım” alanı, yanı sıra organize sanayi bölgeleri ile teknoparklar inşası...
Doğu Akdeniz’e de açılan bu “ortak ekonomik alan” hem Kuşak ve Yol’da önemli bir tarım, sanayi ve ticaret merkezi ama hem de Ortadoğu’da komşularımızla “büyük barış”ın projesi olacaktır.
Zira proje sadece Türkiye ile Suriye arasında değil, iki ülkenin Irak ve İran’la ve dört ülkenin de Çin’le kazan-kazan ilişkisine çok büyük bir ivme sağlayacaktır. Dahası her ülkedeki etnik ve mezhep sorunlarının çözümüne de katkı yapacaktır.
Ve Körfez’den Doğu Akdeniz’e uzanan hat üzerinde inşa olacak limanlar, kara ve demiryolları ile bölge ticaretinin ana rotası ve ulusal ticaretleri destekleyen “bölge bankası”nın kurulması ile bölgesel kalkınmanın motoru olacaktır.
KÜRESEL MALİ SİSTEM KONUSU
Wang Yi’nin ziyareti sırasında sadece ikili ilişkiler değil, bölgesel ve uluslararası konular da ele alındı. Özellikle “Ukrayna’daki son durum” ile “küresel mali sistemin değerlendirilmesi” başlıkları önemliydi.
Küresel mali sistem konusu, Türkiye’nin de ilgi duyduğu BRICS açısından önemli. Zira Wang Yi’nin Türkiye’den önce katıldığı BRICS toplantısının temel gündemi de mali sistemdi. BRICS ülkeleri bir süredir ticaretlerini dolar yerine yerel paralarla yapmayı önlerine hedef koymuş durumdaydılar ve kısa süre içerisinde bunu “ortak para” ile taçlandırma niyetindeler. Nitekim Çin Dışişleri açıklamasına göre Wang Yi, “Çin’in ticaret anlaşmalarında yerel para birimlerini kullanan iki ülkenin şirketlerini destekleyeceğini” söyledi.
Kuşkusuz bu Türkiye için de büyük fırsat demektir. Çünkü Ankara’nın New York-Londra-Körfez hattında sıcak para aramasının değil, Asya’da komşularıyla işbirliği içinde üreterek kazanmasının esas çözüm olduğu er geç görülecektir.
Kısacası Türkiye, bir parçası olduğu(!) Atlantik kampındaki genel görüşün aksine, Çin’i “mücadele edilecek baş rakip” diye değil, tersine, Asya’daki büyük fırsat olarak görmeli.
