Siyasi kampanyalarda trollerin ve botların kullanımı, seçmenlerin hakikat dışı haberlerle manipüle edilmesi konusu dünyada giderek artan bir endişe kaynağı. Bu durum, sosyal medya platformlarının yaygınlaşması ve politikacıların, partilerin ve kampanyaların bu platformları seçmenlerle bağlantı kurmak ve onların fikirlerini etkilemek için kullanmaya başlamasıyla birlikte önem kazandı.
Troller, sosyal medyada tartışmalarını manipüle etmek ve hakiki olaylara yanıt olarak yalan haber ve iftiralar yaymak için kullanılan kişiler. Bu kişiler, seçim kampanyaları sırasında politik rakipleri karalamak veya seçmeni yanıltmak için sahte hesaplar ve botlar kullanıyorlar.
Trollerce yönetilen botlar ise sosyal medyada otomatik olarak paylaşım ve yorum yapabilen yazılımlar. Botlar vasıtasıyla birçok kullanıcının yaptığından daha hızlı ve daha fazla paylaşım yapılabiliyor, sosyal medyada koparılan sahte gürültüyle algı yaratılabiliyor. Cambridge Analytica skandalıyla ortaya çıktı ki bu yöntemler Trump’ın seçildiği başkanlık kampanyası ve Brexit kampanyası gibi ileri demokrasilerde bile karar değiştirici etki yapabiliyor.
Bizde devasa trol kadroları ve botlarla manipülasyon yapma kabiliyetine sahip olan yegâne parti AKP. CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, bundan birkaç ay önce TBMM’de bir basın toplantısı düzenleyerek İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun “müşaviri” Emin Şen’e ilişkin iddialarda bulunmuş ve Soylu’nun Şen aracılığıyla sosyal medyada 8 binden fazla maaşlı “trol ordusu yönettiğini” ileri sürmüştü. Özel bu trol ordusu aracılığıyla kumpaslar kurulduğunu, itibar suikastları ve iftiralar yapıldığını açıklamıştı.
AKP içi hesaplaşmalarda bile trollerin ve botların yoğun şekilde kullanıldığını biliyoruz.
Erdoğan’a doğrudan hizmet verdiği iddia edilen Pelikan Grubu’nun Ahmet Davutoğlu’na yönelik Mayıs 2016’da yayımladığı “Pelikan Bildirisi” sonucu Davutoğlu ve ekibi başbakanlık, parti genel başkanlığı ve parti üyeliğinden ayrılmak zorunda kalmıştı.
1 Nisan Cumartesi günü CHP lideri ve Millet İttifakı cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu’nun bir seccade üzerinde ayakkabılarıyla çekilmiş fotoğrafı sosyal medyada yayımlandı. Fotoğraf hızla binlerce trol ve bot tarafından paylaşılarak viral hale getirildi ve Kılıçdaroğlu aleyhine manipülatif bir kampanyaya dönüştürüldü.
Kampanyayla Hasan Kaçan gibi bazı kişiler, Kılıçdaroğlu’nun dini değerlere ve kutsallara saygısızlık yaptığını iddia ederek CHP liderine yönelik nefret diline varan eleştirilerde bulundu. Seçim öncesi tam da aradıkları “ayrıştırıcı malzemeye” kavuşan AKP’li siyasiler, tabandan tepeye olaya dahil oldu. Birkaç saatte at izi it izine karıştı. Sonuçta Kemal Kılıçdaroğlu trol ve botlarla köpürtülen bu sahte kampanyaya karşı, hiç gereği yokken açıklama yapmak zorunda kaldı. Gereği yoktu çünkü ortada saygısızlık da yoktu, kasıt da!
Zira İslam âlimi Mustafa İslamoğlu Twitter hesabından yaptığı paylaşımlarda “seccade” kavramının İslamdaki yeri ve önemine ilişkin en doğru değerlendirmeyi yaptı: İlk olarak, “Ne seccadesi yahu! Peygamber kendi mescidinde yıllarca hem kendisi hem sahabesi ayakkabılı-sandaletli namaz kıldı. Paralel Kuran yapıp inandıkları hadis kitaplarında bu konuda bir sürü başlık var. Cahilin dincisi de bi başka oluyor. Tam şaşkın ördek misali... Tövbe tövbe!” şeklinde bir tweet atan İslamoğlu ardından da “Hep hadislere tapar numarası yapıyorlar ama peygamberin ‘Yeryüzü bize mescit kılındı’ ilkesine küfrediyorlar. Seccadenin kutsallığı şöyle dursun, peygamberin yaşadığı yüzyılda ‘seccade’ kavramı yok. Bir kez bile kullanılmıyor. Yok, yok, yok!” diye yazdı.
14 Mayıs’a kadar “seccade” türü nefret dilinin kullanılacağı ve ötekileştirici kampanyaların yapılacağını göreceğiz. Çünkü iktidarın kullanabileceği yegâne konu kutsallar kaldı. Siyasette trol ve bot hesapların kullanımı bir müddet daha var olmaya devam edecek. Kampanyaların dürüst ve şeffaf bir şekilde yürütülmesi ve seçmenin korunması için bu gecekondu rejimi değiştirmekten başka çare yok.
