Dış politikada önemli gelişmeler yaşanıyor. Bu gelişmeler Ortadoğu’daki yerleşmiş düzeni altüst edebileceği gibi kuşkusuz Türkiye’yi de etkileyecektir.

Bu gelişmelerin özeti şöyledir:

1. İran-Suudi Arabistan ilişkileri uzun süredir kesilmiş bulunuyordu. İran’a karşı olan ABD ve İran’la barışık olmayan İsrail, Ortadoğu’nun bu önemli iki devleti arasındaki soğukluktan memnun oluyorlardı.

Ancak geçen aralık ayında Çin lideri Şi Cinping, Suudi Arabistan’a bir ziyarette bulundu.

Ardından İran Cumhurbaşkanı Reisi, Pekin’i ziyaret etti. Bu ziyaretler sonrasında İran ve Suudi Arabistan arasındaki buzlar eridi. Yakında diplomatik ilişkiler başlayacak.

Ortadoğu’nun iki önemli devleti artık “barıştı” denilirse, hata yapılmamış olunur. Bu gelişmeyi sağlayan da Çin lideri Şi Cinping’den başkası değildir. 

2. Bu durum Ortadoğu’da önemli bir adımdır. Bilindiği gibi, “nükleer silah” ürettiği gerekçesiyle ABD, İran’ı “tecrit etme” (soyutlama) politikası izliyordu. ABD, Suudi Arabistan üzerinde politik etki yaparak İran’la ilişkide bulunmasını engelliyordu. Suudi Arabistan’ın İran’a karşı yumuşaması ve ilişkilerin normalleşmesi Ortadoğu’nun politik yaşamında çok önemli bir adımdır.

3. Ortadoğu ile ilgili diğer önemli bir gelişme, Suudi Arabistan’ın Çin ve Rusya’nın liderliğini yaptığı Şanghay İşbirliği Örgütü’ne (ŞİÖ) “diyalog ortağı” olarak katılma kararı almasıdır.

Temelde bir Avrasya yapılanması olan ŞİÖ’ye ABD’nin kesin karşı olduğu biliniyor.

ŞİÖ’nün şu an 9 üyesi vardır ve İran örgütün üyesidir. Örgütün 3 gözlemci üyesi ve 9 “diyalog ortağı” bulunuyor.

Türkiye’nin de diyalog ortakları arasında bulunduğu örgüte, şimdi de Suudi Arabistan “diyalog ortağı” olarak katılıyor.

Bu durum ABD’ye karşı Çin’in Ortadoğu’da ve dünya politikasında bir başarısıdır.

4. Türkiye’yi ilgilendiren önemli bir gelişme Kerkük-Ceyhan hattı üzerindeki petrol ticaretiyle ilgili Uluslararası Tahkim Mahkemesi’nin kararıdır.

Irak merkezi hükümeti, Kerkük-Ceyhan üzerinden yapılan petrol ticaretinin yasadışı olduğunu 2014 yılından itibaren Irak merkezi hükümetinin dışlanarak Kerkük petrollerinin yasadışı olarak Türkiye tarafından pazarlandığını, bu durumun Irak Anayasası’na aykırı olduğunu ileri süren dava açmıştı.

Söz konusu petrol taşımacılığını “PowerTrans” adlı şirket yapıyor; bu şirketin ortakları arasında AKP iktidarına yakın kimselerin olduğu belirtiliyor.

Uluslararası Tahkim Mahkemesi kararına göre ilk aşamada Türkiye, Irak merkezi hükümetine 1.5 milyar dolar tazminat ödemek zorunda kalacak. 

Bu tazminatın Enerji Bakanlığı tarafından ödeneceğinin açıklanması; zararın faturasının ilgili şirket yerine halkın verdiği vergiler yoluyla ödenecek olması tepkilere neden oluyor.

Üstelik bu ceza 2014-2018 yıllarını kapsıyor. 2018 sonrası için de ilave cezaların gelmesi bekleniyor. 

Bu satıştan asıl yararlanan Kuzey Irak Bölge Yönetimi olduğu halde cezanın Türkiye tarafından ödenmesinin haksız olduğu da belirtiliyor.

Seçimlerin sıcak ortamında Ortadoğu’daki gelişmelerin temel noktaları şimdilik bunlardır...