Her şey çok güzel olacak, sandıklara gitmeyen kimse kalmasın ve demokratik dönüşüme herkes sandıkta görev alarak destek versin, diyerek pazar günleri bilim üzerine yazma geleneğini sürdüreyim.

***

Uzun zamandır Aziz Sancar’ı yazmadım, aslında yazışıyoruz Sancar ile ve neler yaptığını birinci elden ve yakından izliyorum. En son bu köşede Sancar’ın rastlantısal olarak, çok bilinen EdU molekülünün DNA sarmalında hücreyi öldürdüğünü ve anti kanser özelliğini görmüş, ayrıca bu molekül bariyeri aşarak beyne ulaştığı için, beyin tümörlerini de öldürebileceği tezini öne sürmüştü. Bunu yazılarımda 20 ve 21 Ağustos tarihinde yayımlamıştım. Ama şimdi konum bu değil, Sancar’a fare deneylerinin nasıl gittiğini de sordum, ama başka bir yazıda anlatacağım.

Sancar geçen hafta Özbekistan’daydı. Özbekistan’ı “Ata Yurdu” olarak görüyor ve çok seviyor. Orada bazı bilimsel kurumların gelişmesi için çalışıyor. Özbekler de Sancar’ı çok seviyor. Bizi de Özbekistan’a yaptığımız bir gezide Özbekler bize ata vatana hoş geldiniz demişti!

NEDEN GİTTİN?

Tabii bu soruyu yönelttim hemen. Ama ön bilgi vereyim. Özbekistan (ve coğrafyası) İslam biliminin ve bilimcilerinin yıldızının parladığı topraklar. Uluğ Bey Özbekistan’da Semerkant’ta matematikçi ve gökbilimci büyük bir bilim insanı. İbni Sina’nın doğum yeri de Buhara. Bu Türk diyarları MS 1000. yıldan önce aslında bilimsel Aydınlanmanın merkezi durumundaydı. Bilim çok yönlü olarak bu Türk diyarından halka halka yayıldı. Sancar hem Türklüğe bağlı olmasının yanı sıra bilime de bağlılığı nedeniyle, Özbekistan onun için büyük bir çekim merkezi.

“Üç konu için gittim” dedi.

Geçen yıl TÜBİTAK Sancar adına 8 Özbekistanlı öğrenciye yüksek lisans ve doktora bursu verme kararı almıştı. Fakat bir gelişme olmamıştı. TÜBİTAK Başkanı Hasan Mandal da Sancar’a katıldı ve bu bursun hayata geçmesi için çalıştılar.

Özbekistan’da teknoloji ve inovasyon bakanı ile konuştular ve gelecek sonbaharda 8 bursun verilmesi için gerekli çalışmaları yapmaya karar verdiler. Sancar, Özbekistan ve diğer Türk ülkelerinde bilimin gelişmesi için öteden beri çalışıyor, laboratuvarına bu ülkelerden öğrenciler alıyor.

Bilimin bir zamanlar ana yurdu olan bu coğrafyanın bilimde yine öne çıkması için ortamın gelişmesine katkıda bulunmaya çalışıyor.

Sancar ayrıca Semerkant Devlet Üniversitesi’nin Sancar adına hazırladığı “Biyokimya Laboratuvarı”nın açılış törenine katıldı. Açılan biyokimya laboratuvarı aslında Aziz Sancar Araştırma Enstitüsü’nün bir bölümü. Diğer bölümler, kimya, biyokimya, genetik, moleküler biyoloji vs. zaman içinde eklenecek.

***

Tabii, hazır gitmişken yazımın başında sözünü etttiğim EdU molekülü konusunda da üniversitede bir konferans verdi.

Bu kadarla kalmadı tabii, İbni Sina’nın doğduğu köyü ve Buhara’ya yakın olan oradaki müzeyi de ziyaret etti.

Bu arada biz de 2019’da Özbekistan’ı, Uluğ Bey’i, İbni Sina ve müzeyi gezdiğimizi yeniden anımsatalım.