Hayrettin Karaca'ya Alternatif Nobel Ödülü

27 Eylül 2012 Perşembe

Right Livelihood, Doğru Yaşam Vakfı Direktörü Ole von Uexkull 2012 yılı Alternatif
Nobel Onur Ödülü’nün Hayrettin Karaca’ya veriliş gerekçesini şöyle açıkladı: ‘‘başarılı
girişimciliğini etkin çevrecilikle kaynaştırarak doğal yaşamın korunmasını ve doğru
yönetimini yaşamı boyunca bitmez tükenmez bir enerji ile desteklediğinden ve savunduğundan dolayı 2012 Onur Ödülüne lâyık görüldü’’. Hayrettin Karaca ile birlikte Türkiye çevre hareketi 12 yılda ikinci kez ödüllendirilmiş oldu. Alternatif Nobel Ödülü 2000 yılında da siyanürlü altın madenciliğine karşı mücadele eden Birsel Lemke’ye verilmişti.

Hayrettin Karaca, başarılı bir işadamıyken, 50’li yaşlarında Anadolu’yu gezmeye başlamış,
bitki örtüsünden ve ağaçlardan örnekleri Yalova’daki çiftliğinde yetiştirmişti. Anadolu’daki
bütün bitkilerden ve ağaçlardan yetiştirdiği örneklerle zamanla dünyadaki bütün botanikçilerin bildiği arboretumu oluşturdu. Anadolu’yu gezdiği sırada, suların hoyratça
kullanıldığını, ormanların tahrip edildiğini ve erozyon yüzünden toprak kaybedildiğini fark
eden Karaca çevre hareketi başlattı. 1992’de sanayici arkadaşı Nihat Gökyiğit’le birlikte
Tema Vakfı’nın kuruluşuna öncülük etti.

Hayrettin Karaca, daha önce de birçok ödüle lâyık görülmüştü. Beş Türk üniversitesinden
fahri doktorluk ünvanı bulunan Karaca BM Çevre Programı’nın "Global 500 Roll of
Honor" adlı ödülünü, Uluslararası Olimpiyat Komitesi’nin ‘’Çevre Ödülü’’nü, Lions
Club’ün "Melvin Jones Ödülü"nü, Çevre Bakanlığı’nın "En Büyük Hizmet Ödülü"nü ve
Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Ödülü’nü kazanmıştı. Pekçok bilimsel topluluğun üyesi
olan Hayrettin Karaca, Uluslararası Dendroloji Topluluğu'nun da başkan yardımcılığını yaptı.

Hümanistler seçildi

Çevre, insan hakları, silahsızlanma ve adalet için mücadele eden, sürdürülebilir yaşamı
savunan Alternatif Nobel Ödülü kazananların temel ortak yanları hümanist oluşları. 150
bin Euro para ödülünü paylaşacak olan Afganistan’dan Sima Samar, ABD’den Gene Sharp ve Büyük Britanya’dan CAAT hareketi, insan hakları, pasif direniş ve silahsızlanma için mücadeleleriyle tanınıyor.

Afganistan’dan Sima Samar ‘‘dünyanın en karışık ve tehlikeli bölgelerinden birinde insan
hakları ve özellikle kadın hakları için kararlı ve cesur mücadelesi nedeniyle’’ ödüllendirildi.
Ülkesindeki bağımsız insan hakları komisyonunun başkanı olan Sima Samar 2001-2003
arasında kadın bakanı olarak görev yaptı. 2005’ten beri Sudan’da insan haklarıyle ilgili olarak BM özel ropörtörlüğünü de yürütmekte olan Sima Samar 2011’de kurulan Afganistan Gerçek ve Adalet Partisi üyesi.

ABD’den Prof. Gene Sharp, ‘‘pasif direnişin temel ilkelerini ve stratejilerini geliştirerek
dünyanın değişik çatışma bölgelerinde pratikte uygulanmasına verdiği destekten dolayı’’
ödüllendirildi. ‘’Diktatörlükten Demokrasiye’’ adı kitabıyla pasif direnişin sorunlu bölgelerde uygulanabilir bir taktik hale gelmesini sağlayan Gene Sharp, şiddetin şiddete yol açtığını savunuyor. Gen Sharp’ın pasif direniş taktikleri, Baltık ülkelerinin Sovyetler Birliği’nden kopuşunda, Ukrayna’da, Gürcistan’da ve Arap Baharı olarak olarak adlandırılan Kuzey Afrika ülkelerindeki rejimlerin devrilişi sırasında uygulandı.

Büyük Britanya’daki CAAT (Campaign Against Arms Trade) hareketi ‘‘küresel silah
ticaretine karşı yürüttükleri yaratıcı ve etkin mücadele için’’ ödüllendirildi. 1974’te kurulan
CAAT silahlanmaya karşı kampanyalar yürütüyor.



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları

Çöküş 17 Kasım 2013
Özgüven: Siyasi infaz 4 Aralık 2012

Günün Köşe Yazıları