İki yıldır yurtdışı ziyareti yapmayan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, Ukrayna savaşının başladığı 24 Şubat 2022’den sonra ilk kez yurtdışına çıkarak 12 Şubat’ta Ankara’ya geleceği açıklanmıştı!
Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Putin’in ziyaretinin aslında daha öncesi için planlandığını ancak bölgesel gelişmelerden dolayı geciktiğini belirtti.
Kremlin sözcüsü, gençliğinde ilk görev yeri Ankara’da Rus Büyükelçiliği Basın Ataşeliği olan ve bir yıl kadar arkadaşlığımız bulunan Dmitry Peskov da Putin’in ziyaretinin hem ikili hem de bölgesel konuların görüşülmesi açısından önemli olacağını söyledi.
Putin’in Türkiye ziyareti, daha şimdiden “uluslararası gündemin önemli başlıklarından birini” oluşturdu.
Türkiye, Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’yı işgal etmeye başlamasıyla patlak veren savaşın ardından Putin’in ziyaret edeceği ilk Batı ve NATO ülkesi olacaktı! Bu durum, ziyaretin önemini daha da artırıyordu!
Putin’in ziyaretine ilişkin hem Birleşmiş Milletler (BM) hem de ABD’den değerlendirme yapılmış olması, Batı’nın ilgisini somutlayan bir durumu yansıtıyordu!
BM Sözcüsü Stephane Dujarric, hafta başında düzenlediği basın toplantısında, bir soru üzerine, Putin’in Türkiye ziyaretini yakından izleyeceklerini belirtmişti.
2022 Temmuz’unda oluşturulan “Karadeniz Tahıl Girişimi”, Türkiye ve BM’nin Rusya ve Ukrayna ile ayrı ayrı imzaladığı “mutabakat muhtıraları” ile yaşama geçmişti. Rusya, kendi tahıl ürünleri ve gübresini satamadığı gerekçesiyle Temmuz 2023’te girişimi askıya aldığını açıklamıştı.
Rus devletinin resmi haber ajansı “RIA Novosti” ise Putin’in ziyaretinde, ABD yaptırımlarından ötürü Türkiye ile Rusya arasında yaşanan sorunların çözümünün de masaya yatırılacağını belirten Peskov’un “Ticari ve ekonomik ilişkiler tüm boyutlarıyla ele alınacağını dediğini” aktardı.
“Kremlin Dış Politika Danışmanı” Yuri Uşakov, 29 Ocak’taki açıklamasında ise Putin’in Türkiye’ye ziyaretinin şubatta gerçekleşmesi için hazırlık yapıldığını açıklamıştı!
Türkiye Dışişleri Bakanı Fidan, Malta’nın başkenti Valletta’da düzenlediği basın toplantısında, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Putin’in Ukrayna’daki savaşın yanı sıra “Karadeniz Tahıl Girişimi’ni” de ele alacağını söylemişti.
Dışişleri Bakanı Fidan, Türkiye’nin, Ukrayna tahılının Karadeniz üzerinden güvenli şekilde ihraç edilebilmesi amacıyla hayata geçirilen “Karadeniz Tahıl Girişimi”ni yeniden canlandırmak için Kiev ve Moskova ile birlikte çalıştığını da belirmişti.
***
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Vedant Patel, gazetecilerin sorularını yanıtlarken Putin’in Türkiye ziyaretiyle ilgili soruyu, “Eğer herhangi bir ülke Rusya’nın bazı kötü niyetli davranışlarından vazgeçme konusunda anlamlı bir rol oynayabilecekse bunu kesinlikle memnuniyetle karşılarız” sözleriyle yanıtlamıştı!
***
Ukrayna’nın işgalinden bu yana ilk kez bir NATO ülkesine yapacağı ziyaret ertelenen ve Türkiye’deki 2016 darbe girişiminden bu yana Erdoğan’la 30 kez yüz yüze görüşen Putin en son 2020’de Türkiye’ye gelmişti.
Putin’in Ukrayna’yı işgalinin üstünden iki yıl geçtiği bir dönemde NATO üyesi Türkiye’ye yapması beklenen ziyareti ileri bir tarihe ertelendi.
***
İki liderin ancak Türkiye’de 31 Mart’ta yerel seçimler, Rusya’da ise 17 Mart’ta cumhurbaşkanı seçimlerinin ardından nisan sonu ya da mayıs başı gibi bir araya gelebileceği tahmin ediliyor.
Putin’in Türkiye’ye son resmi ziyareti, 3 Nisan 2018’de, son günübirlik ziyaret ise 8 Ocak 2020’de gerçekleşmişti.
Putin’in Türkiye ziyareti uluslararası açıdan da kritik önem taşıyor. Batı ülkelerini hakkındaki “yakalama kararı” nedeniyle ziyaret edemeyen Putin, Türkiye’ye gelirse Rusya’nın Ukrayna’yı işgale başladığı 24 Şubat 2022’den itibaren ilk kez bir NATO ülkesini ziyaret etmiş olacaktı!
Erdoğan ise Putin’in en son geldiği 2020’den bugüne kadar üçü Soçi ve biri Moskova olmak üzere toplam dört kez Rusya’ya gitmişti.
Alman Radyosu’nun, Cumhurbaşkanlığı sitesinden derlediği bilgilere göre daha önce de belirttiğimiz üzere iki lider, Türkiye’de 2016’daki darbe girişiminden bu yana toplam 30 kez çeşitli vesilelerle yüz yüze bir araya geldiler, 25 kere de telefonla görüştüler.
Yüz yüze görüşmelerin yedi tanesi Soçi’de, dört tanesi Moskova’da, dörder tanesi ayrı ayrı Ankara ve İstanbul’da, bir tanesi St. Petersburg’da, on tanesi ise G-20 ya da BRICS gibi çok taraflı farklı zirveler için gidilen başka ülke başkentlerinde gerçekleştirildi.
Yüz yüze görüşmelerin yıllara dağılımı ise şöyle: 2023’te bir, 2022’de dört, 2021’de bir, 2020’de üç, 2019’da beş, 2018’de yedi, 2017’de altı, 2016 darbe girişiminin ardından ise üç kez...
***
Putin gelebilseydi Rusya’nın Türkiye’de bir gaz merkezinin kurulmasına yardımcı olacağı da açıklanmıştı.
Kremlin Sözcüsü Peskov, Anadolu Ajansı’nın (AA) haberine göre başkent Moskova’da gazetecilere Türkiye’de bir gaz merkezinin kurulmasına yönelik yol haritası ve “Rusya-Türkiye arasında ortak bir banka kurulması” gibi konuların ele alınıp alınmayacağına yönelik soruya, “Tüm bu konular gündemde olacak” yanıtını vermişti!
Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak, aralık ayında yaptığı açıklamada “Gaz Hub Projesi”nin 2024’te başlayabileceğini ve yol haritasının yakın gelecekte kabul edilebileceğini söylemişti. Ocak ayında da BOTAŞ’tan bir heyet merkez kurulması ile ilgili görüşmeler için Rusya’ya gitmişti.
