Türkiye'de bugünün en büyük sorunu hiç şüphesiz hayat pahalılığı. Her güne yeni zamlarla uyanan halk artık kıymet mefhumunu bile kaybetti. Bir ürün pahalı mı yoksa ucuz mu pek çok kişi cevap vermekte zorlanıyor.
Bir süre önceyse bu soruya ucuz olarak verilebilecek çok net bir yanıt vardı. O yanıtsa meselenin ta kendisi; banka kredileri...
Ucuz kredilerin ateşi 2021'de yakıldı. 2021 yılı temmuz ayında Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yüzde 18.95, ağustos ayındaysa yüzde 19.25 olarak açıklandı. En son 19 Mart 2021'de 200 baz puan artırılıp ardından sabit tutulan yüzde 19'luk politika faizi ise bu tarihten sonra tam da TÜFE politika faizini geçtikten sonraki ay Eylül 2021'de düşürüldü. Bu tarihin ardından politika faizi TÜFE'nin hep altında kaldı.
FAİZ ARTIRMAYA TEKRAR BAŞLANDI
Ekonomi politikası, sanki üretici teşvik ediliyor gibi herkese uygun kredi dağıtma üzerine kuruldu. Oluşan zarar, devletin kasasından para basılarak karşılandı. Para basıldıkça enflasyon arttı. Enflasyon arttıkça insanlar daha da artacak korkusuyla tüketime yöneldi. Bulabilenler yine kredi de alarak ihtiyacı olsun olmasın ne varsa önceden almaya çalıştı.
Bu durumu tam iki yıl sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan şu sözlerle açıkladı: ''Sorun ekonomik değil psikolojik.''
Uygulanan 'faiz sebep enflasyon sonuç' felsefesini anlayamayan halk aldığı kredi ile evinde domates yetiştirip Rusya'ya satmayınca psikolojik sorun ortaya çıktı.
Milletvekili ve cumhurbaşkanı seçimlerinin ardından rüya bitti. Psikolojik sorunun çözümü noktasında 23 Haziran 2023'te yüzde 6.5 ile politika faizini artırmada start verildi. Temmuzda yüzde 2.5, ağustosta ise 7.5 olarak artışlar devam etti ve yüzde 25 ile savaştaki Ukrayna'dan bile daha çok faiz verir hale gelindi. Enflasyonu dizginlemek için verilen yüksek faizin sonuçları ise ağustos ayı otomobil satışlarında kendini gösterdi.
SÖZDE REKOR SATIŞLAR
Otomobil ve hafif ticari araç satışları bu süreçte haziranda 110 bin 861, temmuzda 112 bin 459 adetle rekor kırmaya devam etti. Ama henüz politika faizi TÜİK'in açıkladığı TÜFE'nin yarısına bile gelmeden ağustos ayında otomobil ve hafif ticari araç satışı bir önceki aya göre yüzde 23.12 azalarak 86 bin 454 adede düştü. 'Satış rekoru kırdı' denilen ağustos ayı haziran ve temmuzun çok gerisinde kaldı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) beklentiler doğrultusunda faiz artırmaya devam ederse satışların daha da düşmesi sürpriz olmayacak.
