\n\n\n

Türkiye, MİT ve Başbakanlık üst düzey yetkililerinin PKK ile yürüttükleri gizli müzakereleri tartışırken Brüksel merkezli bağımsız Uluslararası Kriz Grubu (ICG), dün Ankara’da “PKK’nin Silahlı Mücadelesine Son Vermek” başlıklı bir rapor açıkladı. ICG’nin Türkiye ve Kıbrıs Proje Direktörü Hugh Pope tarafından Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’nda (TEPAV) düzenlenen bir toplantıyla kamuoyuna açıklanan 47 sayfalık raporda hükümete ve ‘Türkiyeli Kürt milliyetçi hareketine’ yapılan öneriler önümüzdeki günlerde tartışmalar koparacak nitelikte.

Kürtçe için ‘yerel referandum’

Raporda hükümete yönelik önerilerin öne çıkanları şunlar:

1. Tüm etnik gruplara evrensel haklar tanıyan ve Kürtlerin başlıca ihtiyaçlarını karşılamayı uzun vadede amaç edindiğini açıkça ifade eden reform programı yeniden başlatılarak,

- Türk anayasasından, Siyasi Partiler Yasası’ndan ve diğer mevzuattan etnik ayrımcılığı ima eden her türlü ifadenin çıkarılması;

- Gösteri yapan, konuşan ve yazanların terörist atfedilerek orantısız cezalara çarptırılmamasını veya cezaevine girmemesini garanti altına alacak şekilde Terörle Mücadele Yasası, Ceza Yasası ve diğer mevzuatın değiştirilmesi;

- Türkçeyi eğitimde ilk ve resmi dil olarak korurken, yeterli talebin olduğu tüm okullarda Kürtçenin ve diğer dillerin kullanımının yasallaştırılması;

- Yerel meclisin çoğunluğunun oylamayla bu yönde karar vermesi durumunda belediye ve illerde Kürtçe ve diğer dillerde belge ve hizmetler sunulması.

Bombardıman değil koordinasyon içinde harekât

2. Kuzey Irak’taki PKK kamplarını havadan bombalamaktan kaçınmalı ve kara harekâtı baskısına direnmeli veya böylesi bir harekât olduğunda bunun Iraklı ve diğer uluslararası müttefiklerle koordinasyon halinde yapılmasını ve sivillerin ve sivil bölgelerin vurulmasından mutlaka kaçınılmasını sağlamalı.

3. Türkiyeli Kürt milliyetçi hareketiyle, özellikle de Meclis’teki yasal temsilcileriyle diyalog ve uzlaşmayı hedeflemeli; ve Meclis’e girmek için gereken yüzde 10 seçim barajını indirmeli.

4. PKK militanlarını mümkün olduğunca canlı olarak ele geçirmeyi amaçlayarak silahlı muhaliflere karşı askeri yaklaşımdan uzaklaşarak kanunları uygulayan bir yaklaşımı benimsemeli; kapsamlı bir af program hazırlamalı; eski militanların rehabilitasyonu için programlar hazırlamalı; Güneydoğu’daki protestolarda görevli polise şiddet içermeyen yöntemler konusunda eğitim vermeli; ve çatışma kapsamındaki tüm cinayetleri ve zulmü tam olarak araştırmalı.

Kürtler PKK’yi durdurmalı

Raporda, Türkiye’deki Kürt siyasi hareketine yönelik beklentiler arasında en önemlileri şöyle sıralanıyor:

a. PKK’nin saldırılara son vermesinde, ateşkese geri dönmesinde, silahsızlanmaya ve nihayetinde militanların topluma geri kazandırılmasına hazırlanmasında ısrar edilmeli

b. Türkiye’nin batısındaki kamuoyunu alevlendirecek açıklama ve eylemlerden kaçınmalı

c. Taş ve molotofkokteylleri atmak da dahil gösterilerde şiddet kullanmaya son vermeli.

‘Bölücü’ izlenimi yok edilmeli

d. Türkiyeli Kürt milliyetçi partileri, yasal kanallar aracılığıyla çalışacaklarını kamuoyu önünde taahhüt etmeli.

e. Siyasi boykotlara son vererek Meclis’e gelmeli, evrensel haklara ulaşmak ve belirli bir etnisiteyi kayıran ayrımcı ifadeleri çıkarmak amacıyla anayasal ve yasal reformlar konusunda çalışmalı.

f. Yasal Kürt partileri güçlendirilmeli, mevcut devlet yapıları içerisinde çalışılmalı, Kürt hareketinin bölücü bir gündeme sahip olduğuna dair izlenim yok edilmeli, Türk vatandaşlarının büyük çoğunluğunun takdirini kazanacak planlar hazırlamalı.

CHP’li Tanrıkulu: AKP eleştirisi yok

Raporda “Kürtler Demokratik Açılım’ın yeniden başlatılması için AKP ile birlikte çalışsın” önerisinin yer almasına, toplantıya katılan CHP Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu sert tepki gösterdi. Raporun en büyük eksikliğinin ‘AKP hükümetinin eleştirilmemesi’ olduğunu belirten Tanrıkulu, “2002’de terörün durma noktasına geldiği bir noktada alıp bugünkü şiddet ortamına ülkeyi taşıyan AKP hükümetlerinin izlediği politikalardır. Hal böyleyken AKP’nin tam olarak ne olduğu bile anlaşılamadan başarısızlıkla sonuçlanan ‘açılım’ projesinin, bu raporda hâlâ en güvenilir girişim olarak kabul edilmesi hatadır” dedi.