Ekonomide politikasızlık olabileceklerin en kötüsüdür.
Ülkemizde on yıllardan bu yana kalkınma planları ile onun piyasalardaki uygulamasının eşleniği olan politikaların çarpık beraberliğini gördük, hissettik. Büyük emeklerle hazırlanan beş yıllık kalkınma planlarının politikasızlıkla nasıl çöpe atıldığını da tecrübe ettik.
Günümüzde de durum aynı.
Bir dönem YEM (yeni ekonomi modeli) ve TEM (Türkiye ekonomi modeli) gibi yeni isimlerle anılan OVP (orta vadeli program) kapsamında da farklı bir görünüm yok.
Süreç aynı. Özetleyelim.
Önce, umulan güzel sonuçlar bir kalemle kâğıda aktarılır, renkli grafiklerle beraber sentezlenerek güzel, alımlı bir dosya ve sunum hazırlanır.
Dosya 7-8 atanmış karar vericinin şahane bir salonda yine şahane bir sunumuyla halka duyurulur. Amaç vurgulandığı üzere yerel halkın düşüncesinde ekonomik göstergeler ve ekonominin geleceği hakkında olumlu bir resim oluşturmaktır.
Varsa yoksa bu resmi yönetmektir amaç. Eğer halk ekonominin geleceğine (ne demekse!) olumlu yönde bakarsa, enflasyon ve işsizliğin azalacağını, büyümenin artacağını, kişi başına gelirin çok yukarılara çıkacağını, cari açık sorununun ortadan kalkacağını düşünüyor bu karar vericiler.
Tüm politika maalesef halkın algısını değiştirme üzerine kurulmuş.
Bunu gerçekleştirebilmek için büyük miktarda enerji yani masa başı mesaisi harcanır.
Sunumda ekonomik büyümenin genetiğine kadar inilir örneğin. Sanayi sicil sistemi gibi tümceler serpiştirilir. Kaynakların etkin kullanımı ile başlayan cümlenin içine yapısal dönüşümü yerleştirirler.
Bununla da kalmaz, teknoloji odaklı bir sanayi döşümümünden bahsederler. Krugman’a taş çıkaracak yeni sanayi bölgeleri ve lojistik hatların afet riskleri gözetilerek oluşturulması fikrini beynimize sokarlar.1
Kamu alımlarında yerliliği özendirmek amaçtır, diye başlayan cümlenin sonuna süslü örnekler yerleştirilir.
Devlet yardımlarının özel sektör üretkenliğini özendirmesi amacıyla, bunların etkilerinin ölçüleceği bir sistemi uygulayacaklarını vurgularlar. Bunun sonucunda da ürün yatırım yol haritalarının gerekliliğini söylerler.
Bitmedi...
Yerellerin algısını değiştirmek için daha birçok egzotik kelime ve kelime öbeklerinin kullanılması gerekiyordur.
Ar-Ge (araştırma ve geliştirme) harcamaları gibi.
Özel sektörün Ar-Ge’yi teknoloji yaratmada gereksiz bir süreç olarak gördüğü, toplam Ar-Ge harcamalarının ulusal gelirin yüzde birine bile ulaşmadığı (çoğunun da yabancı şirketler tarafından yapıldığı) gerçeğini bile bile hem de.
Devam edelim.
Girişimcilik ekosistemi (!) desteği, fikri mülkiyet varlıkların patente dönüşmesi, seçici firm destekleri, yapay zekâ, otonom sistemler, bulut bilişim ve büyük veri analitiği kullanımın yagınlaştırlması. Biraz da ayıp olmasın diye tarımsal faaliyetlerin etkinliği, gıda fiyatlarında istikrarın sağlanması ve büyük puntolarla yazılmış sera organize tarım bölgesi (OTB) kurulması gibi kulağa hoş gelen politika uygulamaları serpiştirilmiş OVP’nin içine.
Halbuki hepsi yalan, hepsi bomboş fikirler.
Yanlış anlaşılmasın, fikirler mükemmel ama onu bomboş hale getiren bu zamana kadar yukarıda vurgulanan konuların tam tersini yapan insan sermayesi takımının! 22 yıldan sonra geleceği pazarlama isteğidir.
1 Bunu Türkoğlu/Kahramanmaraş lojistik örneğinde gördük, maalesef. Fay hattının tam da üzerinde inşa edilen Türkoğlu Lojistik Merkezi’nin son halinden sonra bu cümlenin kullanıldığı çok açık.
