TBMM Başkanı İsmail Kahraman ani bir çıkışla Küba devriminin lideri Ernesto Che Guevara için, "Güney Amerika’da faaliyette bulunan bir eşkıya benim liseli gencimin yakasında, göğsünde olamaz” diye konuştuğundan beri büyük devrimci Che'yi anıyoruz.

İsmail Kahraman, Che Guevara’nın fotoğraflarının Türk gençlerinin tişörtlerinde olmaması gerektiğini savunurken; 1967’den beri hayatta olmayan Che'nin sadece bizim memlekette değil tüm dünyada film, müzik, edebiyat, moda gibi farklı alanlarda kültürel bir sembole dönüştüğü gerçeğini atlıyor. 

İkonik fotoğraf: Guerrillero Heroico

İsmail Kahraman'ın bahsettiği tişörtlerde yer alan Che fotoğrafı, Kübalı fotoğrafçı Alberto Korda tarafından 5 Mayıs 1960'da, La Coubre patlaması sırasında hayatını kaybedenler için düzenlenen törende çekildi. Maryland Institute College of Art tarafından "dünya üzerindeki en ünlü fotoğraf ve 20. yüzyılın sembolü" ilan edilen Che portresi Guerrillero Heroico, Korda telif hakkı talep etmeden defalarca kullanıldı. 

Sadece 2000 yılında votka markası Smirnoff'a dava açarak 50.000 dolar kazanan ve parayı Küba Sağlık Sistemi'ne bağışlayan Korda, davanın sebebini şöyle açıklıyordu: "Che Guevara'nın uğrunda öldüğü görüşleri destekleyen biri olarak, bu fotoğrafın onun anısını yaşatmaya ve dünyadaki sosyal adaleti sağlamaya çalışanların kullanmasına karşı değilim, fakat alkol gibi ticari nesnelerin reklamını yapmak için Che'nin şöhretini kullananların kategorik olarak karşısındayım." 

Modanın Che aşkı

Moda endüstrisinin de uzun zamandır bu ikonik fotoğrafı tasarımlarına taşıdığı bilinen bir gerçek.

ABD Devlet Başkanı George Bush, 2005’de ikinci görev dönemine başlarken Che fotoğraflı ceket giyen gençler tarafından protesto edildi. Arjantinli efsane futbolcu Diego Maradona, Che dövmesini kolunda taşırken; müzik ikonları Jay-Z ve Santana'dan Prens Harry'ye kadar popüler figürler Che tişörtleri giymeyi tercih ediyor.

Online alışveriş sitelerinde Che tasarımlı tişörtler satışta, Converse ayakkabılarında ünlü fotoğrafı kullanılıyor, Chanel'in Küba'da düzenlediği 2017 Resort defilesinde markanın tasarımcısı Karl Lagerfeld Che ile bütünleşen berelerden ilham alıyor.

Peki Che Guevara'nın kızı Doktor Aleida Guevara bu duruma ne diyor? 

Aleida, 2012'de Daily Record gazetesine verdiği demeçte, babasının fotoğrafının sevenlerinin evlerinde poster olarak ya da gençlerin tişörtlerinde her türlü haksızlığı protesto amacı ile kullanmasına sıcak baktığını söylüyor ve ekliyordu: "Ekonomik olarak sömürüldüğü anda bu durumla savaşırım." 

Ne kadar anlaşılabilir bir duygu; ne kadar senin hissin, ne kadar benim...

Anlaşılmayan şey ise şu: Eşit, adil bir dünyaya kavuşma umudunun sembolü olan Che, sadece tişörtlerimizde değil, göğsümüzün içinde yer almaktadır.