Yatırım yapacak şirketlere mart ayında verilen teşvik belgeleri açıklandı.
Mart ayı teşviklerini, AKP’nin referandumdan hemen önceki icraatı olarak okuyabiliriz. Önce teşvik belgesi alan şirketlere yatırım yapacağı için tanınan olanaklara göz atalım:
Yüksek oranlı KDV indirimleri, bazen tamamen istisna, 7-10 yıl boyunca, işçinin sigorta primini devletin ödemesi, firmanın bankadan alacağı krediye faiz desteği (faizi de devlet ödüyor). Teşvik belgesi verilen firma sayısı 686. Bu firmaların toplam yatırım tutarı ise 9.4 milyar TL civarında. Resmi Gazete’ye göre bu yatırımlar için 19 bin 63 kişi istihdam edilecekmiş. Teşvikli projelere mercek tuttuğumuzda ilk sırada 226 projeyle enerjinin, ikinci sırayı da 90 projeyle eğitim alanının geldiğini görüyoruz.
İlan edilen projelerde Türkiye’nin dört bir yanında kurulacak 90 yeni eğitim kurumu, 60 bin 260 öğrenci kapasitesine karşılık geliyor. KDV istisnası, faiz desteği, vergi indirimi, sigorta prim desteği sağlanacak bu projelerde eğitim politikasının nasıl şekilleneceğini bir soru işareti olarak buraya not düşelim. Tarihi yeniden şekillendirme niyeti altında 23 Nisan’a karşı anma olarak tartıştırılan Kut’ül Ammare, yeniden ısıtılmışken hele.

Hazine 250 milyon dolar mı sattı?
Hazine, Ziraat Bankası aracılığıyla 250 milyon dolar döviz sattı mı?
Bu kayda değer soru CHP İzmir Milletvekili Aytun Çıray’dan geliyor.
Çıray, referandum öncesi hükümetin döviz piyasasına müdahale ettiği kuşkusunu taşıyor. Ve bu amaçla da Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’in yanıtlaması istemiyle, söz konusu soruyu içeren bir önerge verdi.
Malum Hazine, işlemlerini Merkez Bankası aracılığıyla yapıyor. Diğer yandan da Ziraat Bankası, Merkez Bankası’nın olmadığı yerlerde muhabir banka olarak görev yapabiliyor. Ziraat Bankası’nın OHAL KHK’si ile Türkiye Varlık Fonu’na devredildiğini anımsatalım. Çıray, “Eğer Hazine 250 milyon doları sattıysa Merkez Bankası’nın yasal ve teknik altyapısı yeterliyken, neden aracı olarak Ziraat Bankası kullanıldı” diyor ve devam ediyor:
- Bu işlem bir defalık mı yapılmıştır? Bir defalık değilse hükümet döviz piyasasına müdahale mi etmektedir?
- Müdahale sırasında satıştan dolayı bir zarar oluşursa, sorumluluk Merkez Bankası’nın mı yoksa Hazine’nin mi olacaktır?
İşlevsiz kalan TBMM’de bakalım cevap mekanizması nasıl işleyecek.

Sinop’ta çok büyük bir yurt
Teşvik listesinde dikkat çeken diğer bir yatırım da Sinop’ta yapılacak bir öğrenci yurdu. Projede göze çarpan ilk unsur ölçeği: ICC adlı şirket 2392 kişilik bir öğrenci yurdu yapacak.
Yatırım tutarı 49 milyon 980 bin TL. Aldığı teşvikler yüzde 80 vergi indirimi, KDV istisnası, yatırıma katılma oranı, faiz desteği.
Ticaret Sicili’ne göre şirket Kasım 2016’da kurulmuş. ICC aslında inşaat, enerji, maden alanında faaliyet gösteren bir şirket. Kuruluş tarihine bakılırsa bu teşvik için kurulduğu anlaşılıyor. 2392 kişilik potansiyel, izaha muhtaç. Bir gün öğreniriz nasılsa.

Referandum harcaması Hazine’nin sırtına
Normalde süre bugün bitiyordu. Ama Bakanlar Kurulu ÖTV ve KDV indirimlerini 30 Eylül’e kadar uzattı.
Belli ki piyasanın canlanması hayati önem taşıyor. Bu, Hazine’nin iki gün önce açıkladığı borç stratejisinden de görülüyor. Son zamanlarda piyasaya ödediğinin üzerinde borçlanan Hazine’nin bu çizgisi, mayıs-temmuz döneminde sürecek.
Üç ayda 26.6 milyar TL iç borç ödeyecek; 29.5 milyar TL borçlanacak. Bu tablonun nedeni, bozulan nakit dengesi. Yani saçılan harcamalar. Şubat ve mart nakit açığı 32 milyar TL olduğunu dikkate alırsak, mali disiplinin daha da zora gireceğini görmek zor değil.

Etlik Şehir Hastanesi’ne KDV teşviki

Listede yatırım tutarı en yüksek olan proje, 2 milyar 421 milyon TL ile bir şehir hastanesi.
Başkentte inşa edilen iki şehir hastanesinden biri olan Ankara Etlik Entegre Sağlık Kampusu olanı. Kamu Özel İşbirliği modeliyle Türkerler-Astaldi ortaklı yapıyor.
(İtalyan Astaldi, 3. köprünün de iki ortağından biri.)
Etlik Şehir Hastanesi’nin yararlanacağı teşvikler:
KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, yüzde 50 vergi indirimi, yüzde 15 yatırıma katılma oranı. Sağlık Bakanlığı’nca şirkete ödenecek kira? Tabii ki burada yazılı değil.
İpucu verelim. İlk ihale yapıldığında, Etlik Şehir Hastanesi’nin sabit yatırım tutarı 1 milyar 97 milyon TL olarak açıklanmıştı. Türk Tabipleri Birliği’nin bu tutar üzerinden paylaştığı veriye göre devletin şirkete ödeyeceği yıllık kira 276 milyon TL idi. Bugünün rakamlarıyla ödenecek kiranın 750 milyon TL altında olmayacağı açıktır.

Teşekkürler Cengiz Topaktaş

Mühürsüz oyları, tam sandıklar kapanacakken geçerli sayarak parlamenter rejimin tabutuna son çiviyi çakmış olan YSK, tabii ki CHP’nin itirazını reddedecekti.
İşin bu kısmına dair ümit beslemek gerçekçi değildi.
Yine de YSK’nin milyonlarca seçmen nezdinde güvenilmez bir kuruma dönüşmesini, yani hukuku umursayan biri çıktı. Ve 12 sayfalık karşı oy yazmaya cesaret edebildi.
24 milyona yakın vatandaşın ölene kadar hissedeceği ağır haksızlık duygusunu “Hatalarımızın başında kanun koyucu gibi hareket etmek geliyor” diyerek bir nebze azaltan YSK üyesi Cengiz Topaktaş’a vatandaş olarak teşekkür ediyorum.
Doğru yerde durmak, durabilmek mangal gibi bir yürek ve ciddi cesaret gerektirdiği için.
Darısı 2019’da Erdoğan’ın karşısına çıkarılacak adayı hemen tartışmaya başlayarak hileli referandumu meşrulaştıran muhalif siyasetçilerin başına.