NATO Liderler Zirvesi, 28 Haziran'da Madrid’de başlayacak. Zirvede, ittifakın uzun vadeli caydırma ve savunma yeteneklerinin güçlendirilmesi, Rusya’ya karşı Ukrayna’ya desteğin sürdürülmesi, Finlandiya ve İsveç’in NATO üyelikleri gündemi oluşturacak. En önemlisi, NATO’nun yeni stratejik konsepti onaylanacak, stratejik konsept içinde ilk kez Çin’e karşı uygulanacak önlemler yer alacak.

NATO’NUN GÖREV ALANI

NATO; ABD’nin İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra geliştirdiği, kurallara dayalı liberal dünya düzeninde, özellikle ABD çıkarlarını korumak ve geliştirmek için kurulmuş bir örgüttür. Birleşmiş Milletler, IMF, Dünya Bankası, Dünya Ticaret Örgütü gibi yapılar da doların küresel para rezervi olarak kabul ettirilmesi de aynı kapsamdadır. Günümüzde de ABD; NATO’yu özellikle ve öncelikle korumaya çalışmakta, değişen koşullara göre güncellemekte, sürdürmeyi arzuladığı dünya düzeni için kullanmak istemektedir.

NATO’nun görev alanı, Kuzey Atlantik’tir. Kurucu antlaşmanın beşinci maddesinde görev alanı Avrupa ve Kuzey Amerika olarak tanımlanmıştır. Soğuk Savaş sonrasında, Afganistan ve Libya gibi alan dışı bölgelerde görev yapan NATO; yeni stratejik konsept benimsemiştir. Bu konsept içinde, Çin’e karşı önlemler, ittifakın Asya-Pasifik’te ABD müttefikleriyle işbirlikleri planlaması, asli görev alanı dışında, küresel jeopolitik bir aktöre dönüşmesi vardır. Bu durum, ABD’nin küresel güç mücadelesinde NATO’yu yalnızca Rusya’ya karşı değil, aynı zamanda Asya-Pasifik’te Çin’e karşı da bir araç olarak kullanması anlamına gelmektedir.

NATO’NUN GENİŞLEMESİ 

Soğuk Savaş sonrası, NATO’yu sürekli Rusya’ya doğru genişleten ABD; yeni stratejik konseptle birlikte Arktik’te Rusya’nın önünü kesmeye, Baltık Denizi’nde, Karadeniz’de dünyaya açılmasının yollarını tıkamaya çalışacaktır. İsveç ve Finlandiya’nın üyelikleri, Arktik ve Manş Denizi’nde, ABD çıkarları için önemlidir. Türkiye’nin, Finlandiya ve İsveç’in üyeliklerine direnci, ABD’nin Arktik ve Manş Denizi’ndeki planlarını zora sokmaktadır. Yeni stratejik konsept, Karadeniz’i, Rusya’ya karşı gerginlik alanına dönüştürürken Türkiye’yi bu coğrafyada zorlu tercihlerle karşı karşıya bırakacaktır. 

Rusya’nın yanlış zamanda Ukrayna’ya askeri müdahalesi, ABD’nin, Rusya’yı Avrupa güvenliği karşısında tehdit göstererek “beyin ölümü gerçekleştiği” duyurulan NATO’nun, ABD’nin istediği şekilde toparlanmasına olanak sağlamıştır. NATO’nun yeni stratejik konsepti de Avrupa ülkelerinin kendi, bağımsız siyasi ve askeri güvenlik yapısını kurmaktan uzak olduğunu kanıtlayacaktır. NATO’nun Avrupalı üyeleri, yeni stratejik konsepte koşut, savunma bütçelerini artırarak daha fazla ABD silahı alacaklardır. ABD; mevcut dünya düzenini ve küresel liderliğini sürdürmeye, bu amaçla NATO’yu jeopolitik bir araç olarak kullanmaya kararlıdır. Bu sürecin nasıl gelişeceğini sadece ABD’nin girişimleri değil, Çin’in stratejik sabrı, zekâsı, dolaylı stratejik hamleleri ve Rusya’yla dayanışmasının derecesi belirleyecektir.

TÜRKİYE’NİN ÖNCELİĞİ

ABD’nin küresel çıkarlarıyla, Türkiye’nin güvenlik kaygılarını, NATO’nun yeni stratejik konseptinde örtüştürmek olanaksızdır. Çünkü NATO stratejik konseptinin tehdit ve hasım olarak tanımladığı Rusya ve Çin, Türkiye’nin güvenlik çıkarları karşısında sorun oluşturmazken PKK-YPG terör örgütü, Doğu Akdeniz, Ege Denizi söz konusu olduğunda, Türkiye’nin güvenlik sorunlarının Atlantik kaynaklı olduğu izlenmektedir. Türkiye; geleceğin karmaşık küresel jeopolitik ortamında, güvenliğini milli esaslara dayandırmalı, jeostratejik önceliği Mavi Vatan dahil iç cephenin güçlendirilmesine vermelidir.

NEJAT ESLEN

EMEKLİ TUĞGENERAL