Amerikan sineması, bir süredir bilim-kurgu filmlerin yanında after earth (dünya
sonrası) teması üzerinde yoğunlaşmaya başladı. Filmlerin ortak noktası dünyanın yıkıntıya
dönüşmesi ve alternatif yaşam alanları aranması olarak dikkat çekiyor.

Prof. Dr. BÜLENT VARDAR
Okan Üniv. GSF Dekanı

Uyumsuz Üçlemesi (The Divergent Series), Veronica Roth’un romanından sinemaya uyarlanan bilimkurgu aksiyon sinemasının en tazelerinden...

Serinin ilk filmi Uyumsuz (Divergent) 2014 yılında vizyona girdi. Başrol oyuncuları Shailene Woodley (Trice) ve Theo James’in (Four) katkılarıyla da bu seri özellikle 20’li yaşlardaki genç seyirci üzerinde önemli bir etki yarattı. Diğer yandan çağdaş sinemanın iki önemli kadın oyuncusu Kate Winslet ve Naomi Watts’ın da filme yaptığı katkıları vurgulayalım.

Kuralsız

İkinci film Kuralsız (Insurgent) 2015 yılında vizyona girdi. Uyumsuz üçlemesinin ikinci filmi Kuralsız vizyona girdiğinde gördüğü ilgide, özellikle görsel dünyasının ve başarılı aksiyon sahnelerinin payı büyüktü ve ticari açıdan da (vizyona girdiği hafta sonu ABD hasılatı 52 milyon dolar ve toplam ABD box office rakamı 297 milyon dolar/ Wikipedia) iyi iş yaptı. Film hakkında eleştirmenlerin farklı görüşleri öne çıkmış ve film daha çok yukarıda vurguladığımız özellikleri, öyküsü ve başrol oyuncusu Shailene Woodley’in performansıyla dikkatleri çekmişti.

Filmin konusu

21. yy’da bilimdeki gelişmelere paralel olarak insan genomuna ilişkin yapılan keşifler ve ortaya çıkan insanlar arasındaki eşitsizlik, dünyada artan huzursuzlukla yaşanan küresel savaşlar, dünyayı tam bir radyoaktif çöplük ve yıkıntıya dönüştürmüştür. Yeni düzenin egemenleri, “allame” Jenaine- Matthews, hayatta kalan insanları, bilgelik, cesurluk, dostluk, fedakârlık, dürüstlük olarak ayırarak yönetmeye başlamıştır. Gözüpek Trise, Dört ve korkusuz askerler, Jenaine Matthews ve onun temsil ettiği sisteme savaş açmış ve kazanmışlardır. Dünyanın ilk büyük 50 şehrinden biriyken post apokaliptik şehir haline gelen Şikago’da sular durulmuş, diğer yandan eskiyle hesaplaşmalar, halk mahkemelerinde yargısız infazlar başlamıştır. Şehrin lideri ve Dört’ün annesi Evelyn Johnson’un (Eaton), “toplumun yararına” yaptığı uygulamalar, ‘Yansızlar’ olarak isimlendirilen grup ve lideri Johanna Reyes ile aralarında çatışmalara neden olur. Bir kıyamet ortamını andıran Şikago’nun etrafı, elektrikli yüksek duvarlarla çevrilmiş ve duvarların dışı yasaklanmıştır. Düzenden memnun olmayan Tris, Dört’ün kendisiyle hareket etmesiyle, bir grup arkadaşıyla Şikago’nun duvarlarını aşarlar. Duvarları aşar aşmaz onları bekleyen büyük bir hayal kırıklığıdır. Şikago’nun duvarlarının dışında radyoaktif bir çöplük ve yaşam belirtisi içermeyen bir ortam vardır.

Bir yaşam düşü...

Şikago’nun kendilerini arayan milis güçlerinden kaçarken, bilimsel ve teknolojik olarak çok üstün bir noktaya ulaşmış Bureau görevlileri onları kurtarır ve çevrelerini saran görünmez duvardan geçirerek, Bureau’nun lideri David’e götürürler. David genleri bozulmamış, safkan olduğunu söylediği Tris’i, yardım ederse insanlığın kurtarılabileceği fikrine ikna eder, annesi hakkında bilmediği şeyleri açıklar ve günlüğünü Tris’e okutur. Şüphesiz daha özgür ve eşitlikçi bir yaşam düşü kısa sürede çöker. David ve sorumlu olduğu konsey için Şikago ve çevrede yaşayan insanlar deney alanıdır. Tris ve Dört yeniden mücadeleye girerek David ve güçlerinin kazanmasını engeller ve Şikago’daki olası iç savaşı önlerler.

Göndermeler...

Yandaş, daha önce de belirttiğimiz gibi edebiyat uyarlaması. Filmde öne çıkanlar, öncelikle aksiyon ve geleceğin dünyasına ilişkin göndermeler. Özellikle Amerikan sineması, bir süredir bilimkurgu filmlerin yanında after earth (dünya sonrası) teması üzerinde yoğunlaşmaya başladı. Bu filmlerin hepsinin ortak noktası, insanoğlunun engellenemeyen ilkel yanları nedeniyle dünyanın yıkıntıya dönüşmesi ve alternatif başka yaşam alanlarının aranması üzerine kurulu. Daha insanca ve dünya halklarının kardeşliği olgusuna yönelik bir yaşam için savaşmak yerine, insanlık şimdiden birbirini yiyerek dünyayı sonunda yaşanmaz bir yer haline getirme fikrini benimsemiş görünüyor. Aslında ‘Uyumsuz Üçlemesi’yle ilgili, ilk filmden başlamak üzere biraz da zorlayarak metin arası okumalar yaptığınızda, yukarıda özetlediğimiz olguların yansımaları gözlenebilir. Şüphesiz sinema sanatının önemli unsuru oyunculuk, başarılı bir görsel tasarım çalışması ve özel efektler gibi öğeler başarıyla kullanılıyor. Diğer yandan Yandaş’ın ikinci bölümü Vefakâr (The Divergent Series: Ascendent) Haziran 2017’de vizyona girecek. Filmin adının IMDb veri tabanında Vefakâr: Bölüm 1 olarak geçtiğini anımsatalım. Diğer yandan yönetmen Robert Scwentke’nin yerini, Vefakâr: Bölüm 2’de, Lee Toland Krieger alacak.