81 yıllık bir dev Toshiba. Dünya genelinde 200 bine yakın çalışanı ile teknoloji ve enerji alanlarında Japonya’nın en yenilikçi çokuluslu şirketlerinden biri. Daha doğrusu biri idi. Çünkü artık Toshiba ciddi bir çöküşün başlangıcında. Üstelik yaşadığı kriz iki büyük sektörde hem nükleer santral alanında hem de bellek çipi üretiminde küresel dengeleri de değiştirmeye hazırlanıyor.
Nasıl mı? İşte öyküsü: Toshiba’nın 2007’de satın aldığı ve ABD’deki nükleer santralların yönetimini üzerinden sağladığı Westinghouse Electric isimli enerji şirketi, 2015 yılında Chicago Bridge & Iron şirketinin nükleer hizmet kolunu satın almış ancak ödenecek miktar konusunda düşülen anlaşmazlıklar ve yükselen maliyetler karşısında beklenenden düşük gelirlerin elde edilmesi sonucu Toshiba’nın hisseleri 1 yıl içinde yüzde 45 değer kaybetmişti. Şirket net zararı önümüzdeki aylarda açıklayacağını duyurmuştu ancak uzmanlara göre zararın 6 milyar doları bulması bekleniyor.
Toshiba, şirketteki yangını söndürmek için bellek yongası bölümünün bir kısmını satışa çıkardığını duyurdu. Samsung’un ardından bellek piyasasında ikinci sırada yer alan şirketin bellek yongası bölümünün toplam değerinin 9-12 milyar dolar olduğu ve şirketin bu bölümü satarak 2 milyar dolara yakın bir gelir elde etmesi bekleniyor. Uzmanlara göre ise şirket sadece bu satışla düşüşü durduramayacak ve bir süre sonra çip bölümünün yüzde 20’sini daha satma kararı alacak.
Foxconn ve Western Digital bu satın almaya sıcak bakan şirketler arasında. Son olarak Toshiba Corp’un (6502.T) ana kredi verenlerinden Sumitomo Mitsui Banking Corp (SMBC), sorunlu Japon firmasına olabildiğince fazla destek sağlayacaklarını belirtti. Tabii bu durum Toshiba’nın bellek yongası bölümündeki hisseleri satmayı bir süre erteleme kararı almasına yol açabilir. Peki, nükleer santral konusunda dengeler nasıl değişiyor.
Toshiba’nın nükleer işinden zararının ardından Fransız nükleer devi EDF de hem enerji fiyatlarının düşük seyrediyor olması hem de daha eski reaktörlerde yaşanan sorunlar yüzünden 2017 yılı tahminlerinin parlak olmayacağını açıkladı. EDF 2007 yılından beri sadece tek bir reaktör işini aldı. O da İngiltere’de 18 milyon Sterlin tutarındaki Hinkley Point Projesi. Anlayacağınız son duruma göre küresel nükleer reaktör piyasasında en önemli üç oyunca Kore, Çin ve Rusya. ABD, Fransa ve Japonya oyun dışı.