Cumhuriyet’ten Tanıklıklar dizininin son konukları, Nihal Zekeriya Kızıl üzerinden, Fatih’te bir eski apartmanın en üst katında, aklınızın alabileceğinden çok kalabalık katılımlı, sol, toplumsal örgütlülükler içinde yerlerini almış, eylemli, örgütlü koşularına hiç nokta koymayı seçmemiş insanların çoklu paylaşımlarından ilk akla gelen aktarımlar... Yaşamlarının içinden gözlemlenebilmiş öykülerinin bir saatlik yayına sığdırılabildiği kadarı ile Cumhuriyet TV izleyenleri yanında, sizlerle de bir yazı içinde paylaşılması...

Alışılmış kalıplarımızın dışında, söyleşinin konukları üzerinden, günlük yaşamımız içinde her an yüz yüze kaldığımız yurdumuz insanının her renginin birden, gerçeğinde bir aile içinde de yollarının nasıl kesişebileceğinin de ilginç, bir o kadar çarpıcı örneği. Soldan okurların en azından eskilerinin iki konuğumu da çok yakından tandıklarını biliyorum. Ancak kişisel kanım onları sözünü ettiğim çatının altından, Saynur-Muhsin Kızıl’ın çocukları olarak tanıtmaya çalışmak, günümüz koşullarında da yaşadığımız bir yığın çelişkinin içinde, aile çatısı altında, zorluklar kadar güzelliklerin, dayanışmanın gücünün göstergeleri...

1968’ler buluşmalarında ağırlığın sol, toplumsal örgütlülüklerde olması kuşkusuz 1961 Anayasası, ardından gelen düşünceden, yaşamın her alanına güçlü dönüşümleri üreten toplumsal örgütlenmelerin gerçeğinde bütünsel olarak birbirlerini çarpan oranlarla geliştirmeleri. Tipik dindar ama kindarlığı yüreğinde taşıyamayan bir Karadenizli baba, toplumsal örgütlülükte sol eylemciliğin odağında olmayı seçen oğluna, arkadaşlarına kucak açmakla kalmıyor. Evine gelen her konuğunun bereketi ile geldiğine inanmış olarak evinin her odasnın divan, yataklarla konuklarla dolu olmasından gurur duyuyor.

Halde bildik kabzımallardan olmayı beceremediği için, kızlı, erkekli yolları evine düşen üniversite öğrencilerinden, her özele göre gelmiş iki yanlı akrabalara sınırsız kapılarını açarken karısı ile birlikte çatı katında tekstil işçiliğini de paylaşıyor. Ünlü Karadeniz’in zengin mutfağının kocaman tencereleri zorlu sarmalar, her türden yemek, ev baklavaları, hamsi pilavları.. olarak karşınıza çıkıyor. Babanın geçmiş kültürüne yerleşmiş kadının yerinin evinin içi olacağı yargısı hızla değişiyor..

Büyük kızı Zişan’ı sevgili arkadaşımı önce okuldan uzak tutuyor. Ancak vicdanı zorla evlendirmeye de kalkışmasına engel oluyor. Dünyası değiştikten sonrasında ise evinde kurtlar gibi okuyup kendisini geliştirmiş kızının ülkemizin gerçek feminist aydın önderleri arasında yerini alacağı özgürlük koşusu başlıyor. Bir yılda dışarıdan ortaokul, iki yılda lise mezunu, tıp fakültesi öğrencisi kimliği ile bir yıl fizik, kimya, botanik  okuduktan sonra, paylaştığı sözler beynimde kazılı. “Yaşım çok ilerledi, tıp uzun, kariyerden vazgeçemem, yeteneğimi denedim, diş cerahisi uzmanı olmak üzere diş fakültesine geçiş yapıyorum” demişti.

Sanırsınız ki “hafız öğrenciydi”. İlgisi yok, öğrencilik yıllarının tümünde, tıp alanı üzerinden Tabipler Birliği, tüm meslek örgütlenmelerinin ön saf eylemlerinde olmakla da yetinmeyerek İKD çalışmalarından, kadın eylemlerinden hiç kopamadı.. Öncü bir kadın cerrahı olarak, diş hekimliği etik kurulunda da yıllarla görev yaptı..

Nihal-Zekeriya 1968’li yılların eylemci buluşmalarını, öncelikle kendi meslek örgütlülüklerinin her alanına taşımakla yetinmediler, ülkenin akla gelebilecek tüm toplumsal sorunları üzerinde, günümüze kadar her yerde eylemlerin içinde olmayı seçtiler.. Nihal Kızıl, Fatih’in zorlu koşullarında, Türkan Saylan’ın isteği üzerine sınıf arkadaşlarıyla Fatih şubesi kuruculuğu zorlu işinden başlayan yolculuğunda, Çağdaş Yaşam’ın içinde gereken her iş, her eylemde işin içinde olarak en uzun soluklu başkan yardımcılığını yapmış kişi. Zekeriya Kızıl 10 yılı üniversite içinde doktoralı bilimsel çalışmadan sonra, günümüze kadar uzanan yaşamın her alanında toplumsal eylemcilik, toplumsal sorunlardan yana koşturmak yetmezmiş gibi. Eczacıların gurur duydukları bir karikatürist, ressam kimliği yanında, sıkı sporcu. Bildiğiniz uzun boğaz yarışlarının en soluklu yüzücüsü.

İkili, sıkı CUMOK, üyesi, her daim yanımızda, sorunlarımız üzerinden dayanışmaların da eylemcileri..