2013’ün Çoksatanları

2013 yılında Türkiye’de 47 bin 352 başlık yeni kitap yayımlanmış. 1732 yayıncı 536 milyon 259 bin 40 adet kitap üretmiş. UNESCO verilerine göre Türkiye kitap başlığında dünyada 13. sırada ve Uluslararası Yayıncılar Birliği’nin (IPA) 2013 araştırmasına göre 1 milyar 682 milyon Avro ciro ile dünyanın en büyük 13. yayıncılık sektörü.
Kitap üretiminde en büyük payı ders kitapları alıyor. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) 2013 yılında ilk ve ortaöğretim öğrencilerine 206 milyon 241 bin 635 adet ücretsiz ders kitabı dağıtmış. Bu rakama 90 milyon adetlik sınava hazırlık ve yardımcı ders kitaplarını da eklerseniz eğitim yayıncılığının payı yüzde 55.24’e ulaşıyor. Tüm dünyada da yayıncılıkta en büyük payı eğitim yayıncıları alıyor. Bizde sorun eğitim yayıncılığının büyük bölümünü MEB’in gerçekleştirmesi. Ders kitaplarını devlet üretince eğitim yayıncılığından sağlanan gelir, yayıncılığın diğer alanlarına aktarılamıyor.
Kişi başına 7.1 kitap düşüyor. Doğal olarak, bu rakamda edebiyatın, inceleme - araştırma kitaplarının ne kadar payı olduğu merak ediliyor. Eğitim yayınlarını 63 milyon adetle çocuk kitapları (yüzde 11.75), 62 milyon adetle inanç kitapları (yüzde 11.56), 60 milyon adetle edebiyat (yüzde 11.19) ve 35 milyon adetle inceleme - araştırma kitapları (yüzde 6.53) izliyor. Akademik yayınlar da 20 milyon adede ulaşmış (yüzde 3.73).
Geçen yıl 7 bin 270 çeşit yeni edebiyat kitabı yayımlanmış. Toplam kitap çeşidi içinde edebiyatın payı yüzde 15.35. Edebiyat eserlerinin ortalama baskı sayısı 8 bin 253. Genelde kitapların 1000 - 1500 adet tirajlarla basıldığını biliyoruz. Ortalamayı çoksatanlar yükseltiyor. Hemen her ay 100 binin üzerinde baskı sayısı ile 2- 3 kitap yayımlanıyor. Yılın çoksatanları listesine giren kitaplar da 100 binin üzerinde satışa ulaşanlar.
Türkiye’nin en büyük zinciri DR kitapevlerinin 2013 rakamlarına göre ilk beşi Zülfü Livaneli’nin “Kardeşimin Hikâyesi” (Doğan Kitap), Dan Brown’ın “Cehennem” (Altın Kit.), Ayşe Kulin’in “Dönüş” (Remzi Kit.), Sabahattin Ali’nin “Kürk Mantolu Madonna” (Yapı Kredi Yay.) ve E.L James’in “Grinin Elli Tonu” (Pegasus Yay.) romanları oluşturuyor. 20 kitaplık listede 12 telif, 8 çeviri eser var. Şiir ve öykü kitapları yok. Çoksatanları 10 yayınevi yayımlamış.
Öykünün birincisi İstiklal Akarsu’nun “Olsa Dükkân Senin”i (Okuyan Us Yay.), Emrah Serbes’in “Hikâyem Paramparça” (İletişim Yay.), Uğur Yücel”in “Yağmur Kesiği” (Can Yay.), Aziz Nesin’in “Şimdiki Çocuklar Harika” (Nesin Yay.) ve Umut Sarıkaya’nın “Benim de Söyleyeceklerim Var - Üç” (Mürekkep Yay.) ilk beş kitabı oluşturuyor. 20 kitaplık listede Sait Faik’in 3, mizah yazarı Umut Sarıkaya’nın 3, Sabahattin Ali’nin 2 ve Aziz Nesin’in 2 kitabı yer alıyor. Listedeki kitaplardan sadece sekizi 2013’te yayımlananlardan, diğerleri klasikler ya da yeniden basımlar.
Şiirin ilk beşi de şöyle; Nâzım Hikmet’in “Ne Güzel Şey Hatırlamak Seni”, Özdemir Asaf’ın “Dokuza Kadar On”, Cemal Süreya’nın “Sevda Sözleri”, Nâzım Hikmet’in “Henüz Vakit Varken Gülüm” ve Cemal Süreya’nın “Üstü Kalsın”. Hepsinin yayımcısı şiir yayınını azaltmakla eleştirilen Yapı Kredi Yayınları. YKY’nin 13 kitabı listeye girmiş.
Şiir kitapları çoksatan diğer yayınevleri İş Bankası (3 kitap) ve birer kitapla Sel, Metis, Everest ve Altıkırkbeş. Şiir kitapları listesindeki tek yeni kitap 20. sıradaki Umay Umay’ın “Cevapsız Ağrı”sı (Altıkırkbeş Yay.). Günümüz şairlerinden bir de Ah Muhsin Ünlü’nün 11. baskısına ulaşan “Gidiyorum Bu”su var (Sel Yay.). Diğer kitaplar çağdaş klasikler diyebileceğimiz şairlerden. İlk yirmide Orhan Veli, Turgut Uyar, Edip Cansever, Attilâ İlhan, Ahmed Arif, Ümit Yaşar ve Can Yücel’in de kitapları var. Tek klasik şair Ömer Hayyam. Tek sürpriz de Yılmaz Erdoğan’ın “Kelebeğin Rüyası” filmi ile hatırlattığı Muzaffer Tayyip Uslu.