“İleri demokrasi” demekte haklıymış.

Keşke biraz daha “ileri” olsaydık da…

Oylarını, yüzde 75’in, milletvekili “adedini” de 367’nin üzerine çıkarabilseydi

Ve anayasa kitabını da oturup tek başına yazabilse / yazdırabilseydi!

***

Batılı dostlarımıza göre, ülkeyi düze çıkarmanın tek şartı var:

“Hükümetin devletten daha güçlü olması!”

***

Aslında harbi ve hasbi olanı, hükümetin güçlendirilmesi değil “Devletin zayıflatılması”!

Yıllardır içeriden dışarıdan bu şartın yerine getirilmesi için mücadele veriliyor.

***

Eskiden “ileri demokrasi” lafını etmek kimsenin aklına gelmezdi.

O zaman tarifler daha dobra dobra idi:

Mesela Turgut Özal döneminin Amerikan büyükelçilerinden Morton Abromowitz açıkça şöyle diyordu:

“Kürt sorununu çözemezse Türkiye çözülür!”

***

Büyükelçi, bunun şartını da, yine aynı açıklıkta olmasa gösteriyordu:

“Güçlü hükümet!”

Çünkü 1990’ların başında koalisyonlar dönemi başlamıştı.

Tansu Çiller hasbel-siyaset hükümetin başıydı!

***

Elbette o günlerde “güçlü hükümet” denir ve orada durulurdu.

Baklayı ağızdan çıkarmak da “dostlarımıza” düşerdi.

17 yıl önce Amerika Birleşik Devletleri eski Büyükelçisi Morton Abromowitz’in ağzından haber-yazı yapmışım:

“Türkiye’nin düze çıkmasının tek koşulu var:

Hükümetin devletten daha güçlü olması!”

(27 Ocak 1994 Sabah gazetesi)

***

“Hükümetin güçlü olması” demek “devlet güçsüzleşsin” demenin kibarcasıydı!

Devletin güçten düşmesi - düşürülmesi ise elbette siyasetçilere düşüyordu.

Bunun ilk adımlarını rahmetli Turgut Özal attı.

***

Hukuk okumamış yazlık komşusunu Anayasa Mahkemesi’ne üye yapmaktan, başkomutan sıfatıyla, sahilde askeri tören kıtası denetlemeye kadar bulduğu her fırsatta devletin civatalarını gevşetmeye yöneldi.

Devlet?

Yani Yüksek Yargı, Adli Yargı ve İdari Yargı, Eğitim sistemi, Silahlı Kuvvetler vs..

Özal’ın devlet başkanlığı koltuğuna çıkması ve erken ölümü devleti güçsüzleştirmeye yetmedi.

***

Tarih Ocak 1994.

İktidarda Başbakan Tansu Çiller’li koalisyon, yani “devletten güçsüz bir hükümet!” var.

Büyükelçi Abromowitz ile Ankara Sheraton’un barında limonlu çay içiyoruz.

“Kürt sorunu askeri baskıyla çözülmez” diyerek yineliyor:

“Bu sorunu çözemezseniz Türkiye çözülür! Bu işi çözmenin de tek yolu var. Hükümetin devletten daha güçlü olması!”

***

“Hükümetin devletten güçlü olması..” için ise...

Belli ki hükümetin güçlü olmasından çok devletin güçsüzleştirilmesi şarttı.

Bu şartın yerine gelmesi /getirilmesi...

Tam on yedi yıl sürdü!

Devlet yeterince güçsüzleşti mi?..

Sayılmaz!

Çünkü hükümet hâlâ yeterince güçlü değil!

Dayandığı çoğunluk ne yazık ki yüzde 49 küsur...

Ve milletvekili sayısı da tek başına anayasa yazacak/ yazdıracak miktarda değil.

Özet mi?

Ya hükümetin biraz daha güçlenmesi için 4 yıl sonraki seçimleri beklemek…

Ya da devleti tamamen dümdüz etmek gerek!

***

Devletin hükümetten güçlü olması, ülkeyi düze çıkartmanın tek engeli!