Geçen günlerde Ayşegül Yüksel’in Cumhuriyet Kitapları’ndan çıkan İz Bırakanlar kitabı kültür ve sanat dünyamızdan portreler üzerine odaklanıyor. Bir akademisyen ve eleştirmen olarak kaleminin öncelikle tiyatro alanına kaymış olması kaçınılmaz. Zaten, kendisi de yazılarına konu olan insanların önemli bir bölümünün tiyatrocu olduğunu çünkü çalışma alanı gereği en çok onları tanıdığını vurguluyor. 

ZENGİN BİR LİSTE

Kitapta sadece tiyatro dünyasından isimler değil, Ayşegül Yüksel’in bir biçimde hayatına değmiş olan bilim insanları, edebiyatçılar, gazeteciler, sinemacılar da yer alıyorlar. Onun yıllar öncesinden başlayarak günümüze kadar uzanan zaman diliminde birkaçı dışında en çok Cumhuriyet’te yazdığı yazılarda değerli isimlere dokunuşları gözlemleniyor. “Kimi kişiler birkaç yazıda anlatılmış” diyor “Öndeyiş”te, “Kimilerine hiç sıra gelmemiş. Kimi yazılar ölümler nedeniyle, kimi kazanılan ödüllerden dolayı, kimi önemli yıldönümlerinde, kimi de fark edilmeyeni gündeme getirmek için kaleme alınmış”. Bu bağlamda Yüksel, kendi yazarlığının 50. yılının (2015) anısına “Memet Fuat: Yazın Evrenimizin Örnek İnsanı” başlıklı 2002 tarihli yazıya başta yer veriyor. Bunun elbette ki saygın bir isim olan Memet Fuat’ın çağrısıyla ilk telif yazısının Yeni Dergi’de yayımlanmış olmasının payı yadsınamaz. Önemlidir ilk yazılar, unutulmazlar kolay kolay... Kitabın son yazısı olan “Ahmet Günkut: Kardeşime Güzelleme” de kısa bir süre önce vefat eden kardeşine bir vefa borcu olmanın ötesinde, Günkut’un kültür sanat alanında taşıdığı değerlere bir saygı duruşudur. 

DÜNE VE BUGÜNE SELAM

Yazıların ve bu yazılara konu olan isimlerin arasında sınırlı bir alanda dolaşmak zor. O nedenle yüzümü Ayşegül Yüksel’in bu titiz çalışmasına dair söylediklerine, nasıl bir yol izlediğine dair satırbaşlarına değinmeyi yeğliyorum. Belgesel niteliğinde bu kitabı neden yazdığını şu sözlerle açıklıyor sevgili Ayşegül Yüksel: “Yazıların önemli bir bölümü; Memet Fuat’tan Şükran Kurdakul’a, Aziz Nesin’den Onat Kutlar’a, Semiha Berksoy’dan Mengü Ertel’e, Mahmut Tali Öngören’den Vüs’at O Bener’e, Tarık Akan’dan Adalet Ağaoğlu’na, Yıldız Kenter’den Ferhan Şensoy’a, Levent Kırca’dan Uğur Mumcu’ya, artık aramızda olmayan kişiler üstüne. Yaşadığımız topraklarda cömertçe üretmiş olan bu değerli insanlarımızın, belleği güçsüz toplumumuzda unutulup gitmesine engel olmak için, bir katkı da benden olsun istedim. Bu insanları gözlemlemiş, tanımış, onlarla birlikte çalışmış ya da zaman geçirmiş olmanın beni nasıl zenginleştirdiğinin bilincine bir kez daha vardım. Bu insanların yaşamlarının hiç olmazsa bir cephesine birinci elden tanıklık etmiş olmanın belgesel niteliğini okuyucularımla paylaştığım için kıvanç duyuyorum.”

Evet, bir yandan dünlerde dolaşan, öte yandan bugünlerde mola veren ve her anlamda bellekleri tazeleyen bu çalışmanın hele de toplum olarak kültürsüzlüğün dibine vurmuş olduğumuz şu dönemde söyleyecek çok sözü var. Keyifli bir okuma, akıcı ve dünle bugün arasında köprüler kuran, düne ve bugüne selam eden bir kitap İz Bırakanlar.