Bir İstanbul Klasiği

Yazının başlığını okuyunca kimden söz ettiğimi hemen anlamışsınızdır. Öyle değil mi, hem zaten kaç İstanbul klasiği var? Beni çok sevindirdiniz ama, kendisi de bu yazıyı okuyup onu hemen tanıdığınızı duyunca mutlu olmuştur eminim.

“Mutlu” dedim ya, bugün yazıya sözcükler kendiliğinden geliyor, her biri çoktan birer “heves kuşu” olmuş da, “beni de beni de o yazıya al, ben de geçeyim yazıya” diye sevinç uçmalarındalar bile. Kanat çırpmalarını duyuyorsunuz değil mi? Ah bu sözcükler, ne zaman çocuk kalbiyle şımaracakları, ne zaman büyük aklıyla küsecekleri, ne zaman kendilerini kuş gibi yeğin hissedecekleri hiç belli olmaz! Böyle diyorum da onlardan şikâyet mi ediyorum, asla! Tam da bu yüzden, yerlerinde durmadıkları, bir oraya bir buraya gezinip durdukları için seviyorum ya onları.

Fakat doğrusunu isterseniz bir yandan da üzülüyorum onlar için. Benimleyken yalnızca şiirlerde, birkaç denemede, düzyazıda ve bir de şu okuduğunuz mektuplarda geziniyorlar. Hem de yalnızca günümüzde geziniyorlar.

Oysa onları İstanbul’un eskisinden yenisine, Bahariye’sinden Yedikule’sine, nergisinden lalesine, tatlısından tuzlusuna gezdiren, gezdirmekle kalmayıp hem onlara hem de onlarla bize sonsuz bir şölen duygusu yaşatan öyle bir usta var ki, ben de sözcükleri biraz olsun sevindirebilmek, onlara şu baharda İstanbul’u yaşatabilmek için onu yazıyorum bugün.

Bir yazarın, bir şairin daha yaşarken klasik hale gelmesi, elbette o yazar için de, o edebiyat, o dil için de övünülesi bir şeydir. Hele o yazar sizin neredeyse, bir rastlantı diyelim ya da edebiyat ve şiir konusunda bir “oburcuk” olmanız yüzünden, çok erken tanıyıp, ilk gençlik kitabını okuyup izini sürdüğünüz ve şükür bugünlere kadar hemen her yapıtını eksiksiz okuyarak, onun sözcükleriyle incelikler, duyarlıklar, kırgınlıklar, acılar, ayrılıklar, eh arada bir de sevinçler haritasının sınırlarını durmadan genişlettiğiniz bir yazarsa... Cümleyi galiba toparlayamayacağım, en iyisi şöyle bitireyim: Bu çok şey demektir!

Okumadığım pek az kitabı var, bunlardan üçü “yemek”le ilgili, onlar da doğal olarak mutfakta duruyor, bu konuda ne yazık ki “emek” veremediğim için umarım onları da biri tez elden mönüye ekler. Her ne kadar yazarımız “yemek” kitaplarını imzalarken “Dikkat! Zehirlenme tehlikesi!” diye yazsa da, kendisinin o kitapları yazdıktan sonra yazı verimini daha da arttırdığına bakılırsa, tam tersine “sağlıklı ve iyi beslenme güvencesi” taşıyan yapıtlar olmalı bunlar da.

O benim için ilk kitabı “Cumartesi Yalnızlığı”nı (1968) okuduğum 41 yıl öncesinden, en son kitapları “Yağmur Akşamları” (2011) ile “Yaşadığım İstanbul”u (2012) okuduğum bugüne dek ışıltısını hiç yitirmeyen, fakat yine de Cemil Meriç için söylendiği gibi hep “münzevi bir yıldız” gibi yalnız duran Selim İleri’dir. “Edebiyatımızın yıldızı”dır. Büyük romancı, hikâyenin ve düzyazının değerli ustasıdır ama, hâlâ “hevesli bir kalfa” gibi, bir “hevesin kalfası” gibi belki de ustalığına nisbet yaparcasına çalışmaktan geri durmayandır. Belki de “gerçek ustalık” böyle bir şeydir. Geçen akşam İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nde “İstanbul edebiyatı” kapsamında kendisiyle bir söyleşi yaptım. İlgili bir okur topluluğunun olduğu o söyleşiden sonra bir kez daha şu uzun soruyu sordum kendime.

“Eski” kitaplara, onların “eski” yazarlarına, şiirin kıyısındakilere, kendini hiç öne sürmeyenlere, az çok demeden komşuluklara, sokaklara, semtlere, sinemamızın perdesini ağartanlara, “salyangoz satarak” tiyatro yapanlara ve dahi incesinden hüzzamına şarkılara, bilhassa ikinci kemanlara bu kadar vefalı davranan bir başka yazar var mıdır acaba?

Üstelik vefa kelimesine de neredeyse hiç başvurmuyor. Bilgisayar kullanmıyor, daktilo kullandığını söylüyor ama, bana sorarsanız yalnızca “gönlüyle” yazıyor, vefayla yazıyor. Edebiyatımızın bir klasiği, bir İstanbul klasiği ve vefanın edebiyatımızdaki son temsilcisi.

Teşekkürler Selim İleri. Siz çok yaşayın, çok yazın, bu Türkiye için, Türkçe için, İstanbul için çok şey demektir.