Önümüzdeki on yıllarda yazılacak siyasi tarih metinlerinde, yeni dünyanın kuruluşuna referans gösterilecek tarihlerin en önemlilerinden biri 4 Şubat 2022 olacak. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in imzaladığı “ortak bildiri” işte o değerdedir.

O nedenle ilk gün “Çin ve Rusya’dan ‘yeni dünya düzeni’ bildirisi” (5.2.2022) başlığıyla değerlendirdiğimiz o tarihi metni, bugün daha ayrıntılı inceleyeceğiz:

I. YENİ DÜNYA DÜZENİ BİLDİRİSİ

1. Yeni dönem, yeni güç dağılımı, yeni düzen: İki ülke, uluslararası ilişkilerde yeni bir dönemin başladığını, yeni güç dağılımının oluştuğunu, bu nedenle uluslararası toplumun kalkınma hedefli yeni bir uluslararası düzen talep ettiğini saptıyor.

2. Çok kutupluluk: İki ülke, çok kutupluluğu ilerletmeyi ve uluslararası ilişkilerin demokratikleşmesini desteklemeyi savunuyor.

3. Çok taraflılık: İki ülke, dış politika koordinasyonunu güçlendirme, gerçek çok taraflılığı sürdürme, çok taraflı platformlarda işbirliğini güçlendirme, ortak çıkarları savunma, uluslararası ve bölgesel güç dengesini destekleme ve küresel yönetişimi iyileştirme hedefini ortaya koyuyor.

4. Güçlü BM, G7 yerine G20, DTÖ’de reform: İki ülke, “BM ile gerçek çok kutupluluğu arama ve BM Güvenlik Konseyi’nin merkezi ve koordine edici rolü” hedefiyle, “güçlü BM” mesajı veriyor; uluslararası ekonomik işbirliği konularını ve krizle mücadele tedbirlerini tartışmak için önemli bir forum olarak G20 formatını destekliyor; DTÖ reformunda aktif rol aldıklarını belirtiyor.

II. BÜYÜK AVRASYA ORTAKLIĞI

5. Rusya-Çin ittifakı: İki ülke, aralarındaki ilişkilerin, Soğuk Savaş döneminin askeri-politik ittifaklarından daha üstün olduğunu ilan ediyor.

6. Çin-Rusya-Hindistan ortaklığı: İki ülke, “Rusya-Hindistan-Çin” formatı dahilinde işbirliğini geliştirmeyi hedefliyor.

7. Kuşak ve Yol – Büyük Avrasya Ortaklığı: İki ülke, Kuşak ve Yol İnisiyatifi’ne paralel ve eşgüdümlü olarak Büyük Avrasya Ortaklığını inşa etmeye odaklandıklarını belirtiyor.

III. ABD SALDIRGANLIĞI

8. NATO’nun genişlemesine itiraz: İki ülke, NATO’nun daha da genişlemesine karşı çıkıyor ve NATO’yu Soğuk Savaş yaklaşımlarından vazgeçmeye, diğer ülkelerin egemenliğine, güvenliğine ve çıkarlarına, uygarlık, kültürel ve tarihi geçmişlerinin çeşitliliğine saygı duymaya çağırıyor.

9. ABD’nin füze planına itiraz: İki ülke, ABD’nin füze anlaşmalarından çekilmesini, bu ülkenin saldırgan amaçlarının göstergesi olarak saptıyor. İki ülke, ABD’yi Rus girişimine olumlu yanıt vermeye ve yeni füze yerleştirme planından vazgeçmeye çağırıyor.

10. Asya-Pasifik barışı: İki ülke, ABD’nin “Hint-Pasifik stratejisi”nin bölgeyi olumsuz etkilediğini belirtiyor ve ABD’nin Asya-Pasifik bölgesini hedef alan AUKUS tipi yeni ittifak çabalarına karşı çıkıyor.

IV. ABD SALDIRGANLIĞINA KARŞI İŞBİRLİĞİ

11. Bölünmez güvenlik anlayışı: İki ülkeye göre, uluslararası toplum, evrensel, kapsamlı, bölünmez ve kalıcı güvenliği sağlamak için küresel yönetişime aktif olarak dahil olmalıdır.

12. Turuncu darbelere karşı işbirliği: İki ülke ABD’nin renkli devrim girişimlerine karşı çıktığını belirterek bu alanda işbirliği yapacaklarını ilan ediyor.

13. Terörle mücadelede çifte standarda itiraz ve işbirliği: İki ülke, terörle mücadele konularının siyasallaştırılmasına ve çifte standart politikasının araçları olarak kullanılmasına; terörist ve aşırılık yanlısı grupların yanı sıra terör örgütlerinin kullanımı yoluyla jeopolitik amaçlarla diğer devletlerin içişlerine müdahale edilmesine karşı çıkıyor. Ayrıca iki ülke terörle mücadelede ortaklıklarını geliştireceklerini belirtiyor.

14. Yaptırımlara karşı mücadele: İki ülke, ABD’nin yaptırımlarına karşı çıktıklarını kaydederek, ekonomik eşitsizliğe karşı ortak mücadele edeceklerini vurguluyor.

15. Demokrasi ve insan hakları sopasına itiraz: İki ülkeye göre, devletinin demokratik olup olmadığına karar vermek sadece ülke halkına bağlıdır. İki ülke, demokrasi ve insan hakları savunuculuğunun diğer ülkeler üzerinde baskı oluşturmak için kullanılamayacağını belirtiyor.