SORU: Eşim 1979 doğumlu ve sigorta başlangıcı 15/6/1998. 4/a sigorta, isteğe bağlı sigorta ve son olarak hâlâ 5510/Ek 5. madde kapsamında tarım sigortasına prim ödüyor. Toplam 4 bin 190 günü var. 2009 doğumlu kızım ve 2021 doğumlu ikizlerimiz var. İkizler doğum borçlanmasında tek çocuk sayılıyormuş, doğru mudur? Toplamda kaç yıl geri çekilir? Borçlanmayı ne zaman yapmalıyız? Eşim ne zaman emekli olur? Ek-5’ten emekli olunca maaşını düşük mü alır? Hakan K.

15/6/1998 tarihinde sigorta başlangıcı olan eşinizin SSK kapsamında emeklilik koşulları:

- 55 yaş, 20 yıllık sigortalılık süresi ve 5 bin 975 prim gün sayısı veya

- 58 yaş, 15 yıllık sigortalılık süresi ve en az 3 bin 600 prim gün sayısı.

Eşiniz bu iki kuraldan hangisine göre isterse emekli olur.

Diğer taraftan, doğum borçlanmaları sigorta başlangıcından sonra yapılan doğumlar için geçerli. Zaten eşinizin 2009 ve 2021 yıllarında ki doğumları 1998 olan sigorta başlangıcından sonra olduğu için sigortalılık başlangıcını geriye götürmez. Dolayısıyla eşinizin belirttiğim aylığa hak kazanma koşulları değişmez. Doğum borçlanma işlemi emeklilik öncesi olmak kaydıyla istenildiği zaman yapılabilir.

 Doğumlardan sonra prim ödenmeyen en fazla iki yıllık süre borçlanmaya konu ediliyor. İkiz veya üçüz çocuklar için yapılacak borçlanma işlemi tek çocuk gibi kabul edilir. Yani toplamda 720 günlük süre borçlanılabilir. Bu durumda eşiniz 2009 (tek) ve 2021 (ikiz) tarihlerinde yaptığı doğumlar için doğum sonrası iki yıllık sürede adına prim ödenmemiş olmak kaydıyla en fazla dört yıl borçlanabilir 

Öte yandan, 5510 sayılı kanunun ek 5. maddesi kapsamındaki tarım sigortalıları primlerini asgari ile azami kazanç arasında olmak kaydıyla tercihleri doğrultusunda istedikleri tutar üzerinden ödeyebilirler. Emekli maaşının düşük olmasını istememesi durumunda mali durumunuza göre prim miktarını artırabilirsiniz.

Soru: 2001 yılında babam vefat etti. Ölüm tarihinde babam emekli değildi. Ben sonradan tüm prim borçlarını ödeyerek 2013 yılında Bağ-Kur kapsamında ölüm aylığı almaya başladım. Benden başka babamdan aylık alan kimse yok. Tek hak sahibi olduğum için bu aylığın yüzde 50’den bağlanması gerekmiyor mu? Defalarca itiraz ettim cevap hep aynı; babamın ölüm yılı baz alınıyormuş. Ölüm aylığında talep tarihim önemli degil midir.  Çilem Ş.

Ölüm sigortasında gerek SSK gerekse Bağ-Kur uygulamasında hak sahiplerinin aylık talebinde bulundukları tarih yerine, sigortalının ölüm tarihindeki mevzuat (sigortalıya ve hak sahiplerine ilişkin) esas alınıyor. Sigortalılar emekli iken veya emekli olmadan çalışırken veya boşta iken vefat edebilirler. Hatta ölüm tarihinde prim borçlarının bulunması veya mevcut hizmet sürelerinin daha sonra askerlik borçlanması ile tamamlanması nedenleriyle, hemen ölüm aylığı bağlanamayabilir. Sizin durumunuzda da aynı şey olmuş babanızın prim borçlarını 2012 yılında ödeyerek 2013 yılında aylık bağlatmışsınız. Babanızın doğal olarak tüm hizmetleri ölüm tarihinden önce olduğu için prim borçları daha sonra ödense bile ölüm aylığının hesaplanması ölüm tarihi itibarıyla yapılır. Hak sahipleri için de aynı durum geçerli olup hak sahiplerinin gerek aylığa hak kazanma koşulları gerekse aylık hesaplarındaki kurallar ölüm tarihindeki mevzuata göre yapılıyor. 

Buna göre, babanızın ölüm tarihi, 2008/Ekim ayında yürürlüğe giren 5510 sayılı kanunun yürürlük tarihinden önce olduğundan ve babanızın Bağ-Kur kapsamında sigortalı olması nedeniyle tarafınıza 1479 sayılı kanun hükümleri çerçevesinde ölüm aylığı bağlanır ve ölüm aylığı hisselendirilmesi yine bu kanun hükümlerine göre yapılır. 1479 sayılı kanunun 45. maddesinde çocukların aylık hissesi yüzde 25 olup, ayrı özel bir hüküm bulunmamakta. Tek hak sahibine yüzda 50 ölüm aylığı hisse uygulaması, 5510 sayılı kanun gereği 2008/Ekim sonrası ölen sigortalıların hak sahipleri için geçerli.

SORULARINIZ İÇİN 

nergis.simsek@cumhuriyet.com.tr adresine e-posta yollayabilirsiniz.