Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in yaptığı son açıklamalar ile Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin EYT’lilere ilişkin soruya verdiği “EYT mi, o ne?” deyip kıkırdayarak verdiği tepki aslında iktidarın bu konudaki duruşunu ortaya koydu.

Ne olduysa en son külliyede cumhurbaşkanı ile bakanlar Bilgin ve Nebati’nin yaptığı üçlü toplantıdan sonra oldu. Güya çalışmalar sonuçlanmış ve cumhurbaşkanına sunulduktan sonra bu ay Meclis’e gelecekti. Peki külliyedeki toplantıda ne oldu?

Görünen o ki cumhurbaşkanı emeklilikte yaşın tamamen kaldırılmasını kabul etmedi. Zaten baştan beri EYT’lilerin taleplerini görmezden gelerek erken emekliliğe karşı olduğunu bunu seçimi kaybetme pahasına bile olsa kabul etmeyeceğini belirtmişti.

BÜTÇEYE YÜKMÜŞ!

Bakan Nebati, çalışmanın bütçeye getireceği yükü çok buldu. Konuyu “tiye” aldı. Bakan Bilgin’in çelişkili açıklamaları EYT’lileri çileden çıkardı.

Çok çok geç kalınan ve tamamen seçim telaşıyla önü arkası düşünülmeden, EYT’lilerin hayalleriyle oynanarak, büyük umutlar verilerek yapılan ancak, tam sonuçlandı Meclis’e gelecek beklentisine girilirken yapılan açıklamalarla bir arpa boyu yol gidilmediği görülen bir çalışma oldu. Neden bir arpa boyu yol gidilmediğini bakan Bilgin’in açıklamalarından anlamak mümkün. Bakan Bilgin:

- Plan ve Bütçe Komisyonu’nda yaptığı ilk kapsamlı açıklamada; EYT’lilerle ilgili emeklilikte aranan üç koşuldan, sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısına dokunmayacaklarını, emeklilik yaşının tamamen kaldırılması halinde hemen emekli olacak 1.5 milyon kişinin olduğunu söyledi. İlk defa bu toplantıda bu kadar kişinin birden emekli olması halinde işverenlere gelecek kıdem tazminatı yükünden bahsederek her hafta bir sendika veya odanın taleplerini dinlediğini belirtti.

- Daha sonra yine EYT’liler için kadında 48, erkekte 50 yaş koşulunun getirileceği açıklaması gündeme geldi. Bakan Bilgin Meclis Genel Kurulu’nda bütçe görüşmelerinde emeklilikte yaş koşuluyla ilgili açıklama yapacağını belirttiği ve bütün EYT’lilerin eli yüreğinde beklediği açıklamada en son EYT konusuna yer vererek yine bu konuda net bir şey söylemedi. Daha doğrusu söyleyemedi, bakanın açıklama yaparken ne kadar zorlandığını gördük. Beş aydır devam eden çalışmanın sonunda hem işverenler hem de iktidar kıdem tazminatı yükünü yeni fark etti. Bakanın EYT çalışmasında en başta yapılması gereken kapsam çalışmasının devam ettiği açıklamasını hayretle dinledik.

 - Bakanın son açıklamasında ise “EYT konusunda bizim çalışmamız henüz tamamlanmadı. Çalışmamız bitince açıklayacağız. Burada gizli bir şey yok. Meclis’te anlattım; EYT ilgili sayılar her ay değişiyor. Haziran rakamları bir buçuk milyon demiştik. Şimdi bir milyon sekiz yüz bin civarı oldu. Bu rakamlar da dahil bilinen verileri değerlendirip hesabımızı ona göre yapmamız lazım. Farklı işyerlerinde çalışmış hizmet birleştirilmesi yapılmış ya da yapılmamış olanlar var. EYT gündeme gelince bize müracaat edenler var. Daha önce kayıtlarımızda dijital ortamda yer almayanlar dosyalarıyla geliyor inceleyip hizmet birleştirilmesi yapılıyor. Bu teknik bir çalışma. Bütün bu çalışmalar tamamlanacak, ay sonuna kadar bitecek diye düşünüyorum” dedi. Bu açıklamaya EYT’liler gülsün mü ağlasınlar mı bilemediler.

Sayın Bakan:

- Öncelikle EYT çalışmasını yapmak için çok geç kaldınız. Sizin 21 yıldır, uygulamanın 23 yıldır yürürlükte olduğu süreçte birçok insan daha çok çalışarak veya daha çok bekleyerek emeklilik haklarını elde ettiler. Seçim telaşıyla bir şeyler yapacağız dediniz beş aydır kamuoyundan sakladığınız ve hâlâ kapsam çalışmasını bile netleştiremediğiniz bir çalışmayı yürütüyorsunuz. “Kapsam çalışması yapıyoruz sayılar sürekli değişiyor hizmet birleştirmesi yapan vatandaşların hizmetlerini dijital ortama taşıyıp daha sonra net sayıları belirleyeceğiz” diyorsunuz. Bahsettiğiniz hizmet birleştirme işlemleri dediğiniz şekilde yapılırsa yıllar sürer bunu bilen bir bürokratınız yok mu? Yoksa sizi “borçlanmalar sigortalılık başlangıcını geriye çekmez” şeklinde yanlış açıklama yaptıran çalışma arkadaşlarınız sizi yine yanıltıyor mu?

-İşverenler ve siz, EYT çalışmasının getireceği kıdem tazminatı yükü, kalifiye işçi, prim ve teşvik kaybı konularında yeni mi uyandınız? Günaydın.

Son olarak aklınıza gelmeyen bir konuyu da hatırlatalım. EYT’lilere aylık bağlayacak tek kurum SGK. Dolayısıyla bu kurum bugün itibarıyla yılda ancak 350-400 bin kişiye aylık bağlayabiliyor. EYT’lilere umut dağıtarak “Yasa 2023 Ocak ayında yürürlüğe girecek, ocak ayında müracaat edip şubat ayında bankadan aylığınızı alacaksınız” açıklamalarını yaparken, 1.5 milyon kişinin veya bugün sayılarının 2 milyona yaklaştığını söylediğiniz kişilerin aynı anda emeklilik hakkını kazanıp müracaat etmesi halinde, SGK bu kişilere 4.5-5 yılda ancak aylık bağlayacak bunları düşünüyor musunuz? EYT’liler bir de taraflarına yıllarca aylık bağlanmasını bekleyecek. Doğru EYT’liler nasıl olsa beklemeye alışık!!!