“Neden Köy Enstitüleri?”

Bu soru boşa gitmiş sayılır. Çünkü köylülerin, yani halkın okumasına, eğitim görmesine, bir gerçek aydın olmasına yönelik çalışmalar çoktan unutuldu. Daha DP’nin iktidara gelmesi, derken AP’nin, AKP’nin onu izlemesiyle böyle bir “Neden Köy Enstitüleri kapatıldı?” diye düşünmek, yazmak, savunmak gereksiz bir konu oldu.

Cihandar Arıkan bu Enstitülerde yetişmiş bir aydın. Kalkmış soruyor. Kime? DP’lilere, AP’lilere ve AKP’lilere mi?

Halkı sömürenlerdi bu Enstitülerin başlıca düşmanları. Sömür sömürebildiğin kadar, ez ezebildiğin kadar, hem de hükümet eliyle... Senden önceki hükümetler bu Enstitüleri kurmuş, binlerce genç yetiştirmiş, ama bağnaz kafalar daha kurulduğu günden başlayarak karşı çıkmışlar. Sonunda toptan kaldırmışlar.

Özlemle anıyoruz 17 Nisan’ları... Köy Enstitüleri’nin kuruluş günü... Böyle tarihi bir günde “Neden Köy Enstitüleri?” diye sormak hem çok gerekli, hem de şimdiki gerici kafalara göre yersiz bir çıkıştır. Ama önemli olan bu konunun anımsanması, övülmesi, o ocakta yetişen sayısız aydının ülkeye kazandırdıklarıdır.

***

Cihandar Arıkan bakın ne diyor:

“Binlerce yıldan beri süregelmekte olan insan nesli yaşadığı çağın, bağlı olduğu ulusun elverdiği ölçüleri içinde eğitilmeye çalışılmıştır. Ancak insan neslinin bilgi düzeyi yükseldikçe, edindiği değer birikimi arttıkça, teknoloji durmadan geliştikçe alınan eğitimler öğretimler zamanla yetersiz kalmaya başlamışlardır.”

Bu gerçeği gören ülkeler eğitim politikalarını yeni kuşaklara uydurmaya çalışmak zorunda kalmışlardır. Yalnız belirli kuşakları değil, tüm halkı aydınlatmanın gerçek bir eğitimle olacağını bilen toplumlar, bu yolla önemli başarılar elde etmişlerdir. Köy Enstitüleri Atatürk’ün çağdaş bilimi yaygınlaştırmak için giriştiği bir uygarlık hamlesiydi.

“Demek ki bireylerini yeterli ve kaliteli bir eğitimden geçirmeyen ülkelerde yaşayanların yoksul ve geri kalmış olmaktan başka çaresi yoktur. Elbette eğitim, bugün ekilip mevsimin sonunda ürün veren bir nesne değildir. Eğitimin ürünü seneler sonra alınsa da hasılatı çok değerli olur. Eğitimin bu değerli hasılatı da toplumsal gelişmeye yansır.”

***

17 Nisan bir bayram günüdür. Oysa DP’ler, AKP’ler yüzünden bir yas gününe dönüşmüştür. Ama Atatürk anlayışının çocukları olan Enstitülüler, yine de her alanda toplumun gelişmesi için güçleri yettiğince uğraşmışlardır. Yaşları epey ilerlemiş olsa da yine aynı amaca hizmet etmektedirler. Yazarak, konuşarak, anlatarak, gençliği uyararak... 17 Nisan kutlu olsun.