\n\n\n

Geçen yazımızda yeni kurulan “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı”nın örgütlenmesini düzenleyen 4 Temmuz 2011 tarih ve “646 sayılı Kanun Hükmünde Kararname”yi (KHK) irdelemiştik...

Bu bakanlığın sanıldığı gibi “çevreye duyarlı şehircilik” başlatmayacağını, tam tersine doğal ve kültürel dokuya duyarsız yapılaşmayı daha da arttıracağını, Şehir Plancıları Odası’nın (ŞPO) açıklamalarından da yararlanarak vurgulamıştık.

Özellikle eski TOKİ başkanının bu bakanlığı yönetmesinin, ülke düzeyinde kentsel çevre ve kimlik değerlerini hiçe sayan uygulamaların bu kez “bakanlık güvencesi”yle süreceğinin yaygın kanı olduğunu da anımsatmıştık...

Odalara darbe

Aynı süreçte daha önce devreye giren 644 sayılı KHK ise “çevreye duyarsız kentleşme”ye meslek odalarının karşı çıkmaması için “özel önlem”ler düzenliyor.

Özellikle son yıllardaki talan ve rant planlarına karşı meslek kuruluşlarınca sürdürülen bilime ve toplum yararına dayalı direnişten, hatta hukuk mücadelesinden rahatsız olan egemen siyaset, çözümü bu kuruluşların özerkliğini ve gücünü yok etmekte görüyor...

Bu konuda Mimarlar Odası’nın (MO) 26 Temmuz tarihli basın açıklaması, hem yeni bakanlıklardaki gerçek “niyet”lere, hem de imar yağmasındaki “ileri demokrasi”nin ne anlama geldiğine açıklık getiriyor… Özetle deniyor ki:

“TBMM’den kaçırılarak yasa yerine KHK şeklinde devreye sokulan düzenleme, meslek odalarının özerk ve kamusal kimliklerini ortadan kaldırmayı hedeflemektedir.”

Neden ve nasıl mı? İşte MO açıklamasından bazı anımsatmalar:

“Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na verilen yetkiler, odaların ‘özerk ve kamusal kimliği’ni yok sayan hükümleri de içeriyor.

Cumhurbaşkanı’nın 2008’deki talimatıyla Devlet Denetleme Kurulu meslek kuruluşlarını incelemeye almıştı. Hazırlanan raporda ise ‘odaların siyaset yaptıkları’ belirtilerek merkezi ve yerel yönetim uygulamalarına davalar açılarak engel oldukları vurgulanmıştı.”

Bu raporun sonucu galiba şimdi ortaya çıkıyor.

644 sayılı KHK’ye göre odalar, bakanlığın adeta “hizmet birimi” haline getiriliyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na “mimarlık ve mühendislik meslek kuruluşlarına ilişkin mevzuatı hazırlamak ve bunları denetlemek” görev ve yetkisi veriliyor. Böylece meslek odalarının anayasada tanımlanan “özerk” yapıları ortadan kaldırılarak “bakanlığa bağlı kuruluş” haline getirilmesi hedefleniyor.

Bakanlıkta birim

KHK’ye göre bakanlıkta kurulan “Mesleki Hizmetler Genel Müdürlüğü”, odaların asli işleri olan üye kayıt ve sicillerinin tutulması, mesleki kuralların belirlenmesi görevini bile üstleniyor. Böylece odaların temel “iş”leri ellerinden alınarak adeta “işlevsiz” bırakılıyor.

MO açıklamasında diyor ki: “Bu nedenle, mesleki ve demokratik hakların korunması ve sağlanması, mimarlık ve kent değerlerinin korunması ve geliştirilmesi, bilimin rehberliğinde kamu ve toplum yararının gözetilmesi yönündeki çabalarımızı, meslektaşlarımız, duyarlı tüm kesimler ve yurttaşlarımızla birlikte sürdürmeye kararlı olduğumuzu bir kez daha yineliyoruz.”

Meslek odaları, meslek ortamının ve demokrasinin olmazsa olmaz güvenceleridir. Bugüne dek sayısız yağma projesiyle ilgili odaların karşı çıkışları ve açtıkları iptal davaları sayesinde engellenebilmiştir.

Şimdi hükümet, bu mesleki direnişi ortadan kaldırmak istiyor. Odalarımıza sahip çıkmak, yaşamımıza ve geleceğimize sahip çıkmak demektir. Mimarlar Odası’nın uyarıları ve özerk yapılarını sürdürmeleri için işbirliği çağrısı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın “talan bakanlığı”na dönüşmemesi için tarihsel önem taşıyor.