Yunus Nadi İstanbul’a döndüğünde yeniden “Yeni Gün” gazetesini çıkarmak ister. Mustafa Kemal “Nadi Bey, sen Yeni Gün yerine Cumhuriyet adlı bir gazete çıkar” önerisini yapar. Yazar Enver Behnan Şapolyo “Cumhuriyet” isminin özellikle seçilmiş olduğunu vurgular; “Osmanlı hükümdarlarına asırlarca başkentlik etmiş olan İstanbul’da Cumhuriyet adı ile bir gazetenin çıkması pek manalı ve çok da isabetli idi. Gazetenin isim babası Atatürk olduğu gibi, çıkmasını arzu eden de, o büyük adamdı” diye yazar. Ancak İstanbul “matbuatı” gazetenin ismine bile tepki duyar. Zekeriya Sertel “kiminle konuşsam İstanbul’da esen düşman havasına karşı gazetenin adını Cumhuriyet olarak kullanmak doğru görünmüyordu” değerlendirmesini yapar.

Cumhuriyet’in ilkesi
İlk sayısında Yunus Nadi “Gazetemiz ne hükümet gazetesi ne de bir parti gazetesidir” söylemiyle Cumhuriyet’in bağımsızlık ilkesini açıklar. Bu arada ilk yazıda Türkiye Cumhuriyeti’ne bağlılık da özellikle belirtilir: “Cumhuriyet, Türkiye’de büyük kavgalarla elde edilmiş tarihi bir sonuçtur. Biz, elde edilen bu amaç uğrunda fiilen çalışmış insanlarız. Memlekette bu muzaffer ve galip fikrin çok kuvvetli taraftarları vardır. Cumhuriyet memlekete mal olmuş bir fikirdir. Biz, onun temsilcisi ve koruyucusuyuz.”
O dönemde “mütareke basını”nın saldırılarına karşı Zekeriya Sertel “Fakat biz çeşitli cephelerden hilafetin nasıl çürümüş ve çökmüş bir kurum olduğunu kanıtlarıyla ispat ediyorduk” notunu düşmektedir.

Hep haklı çıkmıştır
“Mütareke basınının” uzantıları Cumhuriyet’e her zaman saldırmışlardır. Saldırılar aynı anlama gelmek üzere Türkiye Cumhuriyeti’nedir. Kuruluşundan itibaren Cumhuriyet’e, onun ilkelerine ve değerlerine yapılan saldırılar Cumhuriyet gazetesi üzerinden yapılmaktadır. Kimi zaman ikinci Cumhuriyetçilerin “rejim muhafızlığı” ile suçlamalarının nedeni budur. Operasyon basınının yanında saf tutanlar Cumhuriyet’te zamanında yazılanların doğrulandığını görünce “yanıldık-aldanmışız” sözcüklerini yazdılar, ancak; Cumhuriyet’in haklı çıktığını ifade edebilme erdemini gösteremediler.
Bağımsız gazete olmanın sonucu Cumhuriyet hep haklı çıkmıştır. Özerk yönetim yapısı, tarihten gelen nesnelliğiyle okurlarının gözünde saygınlığını korumaktadır. Öyle ki kimi zaman okurlarının tepkisi Cumhuriyeti yönlendirebilmiştir. Okuyucusunun sahip çıktığı bir başka gazete herhalde değil Türkiye’de, dünyada bile bulunmamaktadır. Okuyucunun “Benim Gazetem” dediğinde akla “Cumhuriyet” gelmektedir.  

Hamdi Yaver AKTAN
Yargıtay Onursal Daire Başkanı