Almanya’da Sosyal Demokrat Parti, Hür Demokrat Parti ve Yeşillerden oluşan koalisyon hükümeti bakanlar kurulu, Alman vatandaşlığına ve çifte vatandaşlığa geçişi kolaylaştırma kararı aldı. Bakanlar kurulu kararının, federal mecliste ve eyalet temsilciler meclisinde onanması gerekmektedir. Bu konuda koalisyon ortaklarında gerekli çoğunluk bulunduğunda, tasarının kararlaştırıldığı gibi yasallaşması bekleniyor.

42 yıldır ısrarla üzerinde durulan en önemli istem, kendi vatandaşlığımızı koruyarak Alman vatandaşlığının (çifte vatandaşlığın) alınabilmesiydi. Berlin’de değişik meslek gruplarından oluşan “Eşit haklar ve toplumsal uyuşum çalışma gurubu (IGI)”, bir yıl süren çalışma sonunda, Mayıs 1981’de bir basın konferansıyla görüşlerimizi Berlin’de kamuoyuna açıkladık. Türkçe-Almanca 60 sayfalık bu yayınımızda ilk defa, kendi vatandaşlığımızı koruyarak (çifte vatandaş olarak) Alman vatandaşı olmanın gerekliliğine vurgu yaptık. Çünkü Türkler ve diğer ülke insanları kendi vatandaşlıklarından çıkmadan Alman vatandaşı olmak istiyorlardı.

Özellikle Hıristiyan Birlik Partileri, Alman vatandaşlık yasasında çağın gereğine uyan kolaylaştırıcı değişikliğin yapılmasına öteden beri karşı çıkıyorlardı. Günümüzde de bu politikalarına vurgu yaptılar. Ancak bu partilerinde bu defa çoktan zamanı gelmiş olan modern bir vatandaşlık yasasına daha fazla direnmeyeceklerini umut ediyoruz.

Yeni yasa, geçimini kendi işiyle sağlayanların 8 yıl yerine 5 yıl sonra, kendi vatandaşlığını da koruyarak Alman vatandaşı olabilmelerine olanak sağlıyor. Almanya Başbakanı Olaf Scholz’dan, Almanya’ya ilk gelen kuşaklara bir kolaylık (jest) gösterilmesi ve bunlardan Almanca sınavı istenmemesi dileğinde bulunmuştum. Yeni yasada bu kuşaklar için yazılı sınav yerine, sözlü basit Almanca bilmeleri, Alman vatandaşlığı için yeterli sayılacaktır.

Öte yandan beş yıldır Almanya’da yasal olarak bulunan anne babadan birinin Almanya’da doğan çocuğu, otomatikman Alman vatandaşı olabilecek ve anne baba da çifte vatandaş olabilecekler.

İçişleri Bakanı Faeser’in “Bizim değerlerimizi kabul etmeyenler Alman vatandaşı olamazlar” görüşüne katılıyorum. Böylece Alman anayasasının öngördüğü demokratik hukuk devletini ve seküler anlayışı kabul etmeyenlerin, yani şeriat devletini savunanların, Alman vatandaşı olamayacakları öngörülmektedir.

Uzun süren bu gecikmeye karşın, bu yasanın federal meclisten ve eyaletler meclisinden geçerek yasalaşması, tüm göçmenleri sevindirecektir. Cumhurbaşkanı Steinmeier 2021’de Alman televizyonuna verdiği demecinde doğru bir tespitle, “Almanya’nın bir göçmen ülkesi olduğu gerçeğini çok geç kavradık” diyordu. Bu gerçeği kabul etmenin yanı sıra, Alman vatandaşlık yasasında da köklü bir reform yapılmasında da bir hayli geç kalındığının kabul edilmesini anlamamız gerekir.

PROF. DR. HAKKI KESKİN

SİYASET BİLİMCİ