Ülkemizde, tarımsal üretim kamu yönlendirmesi olmadan, plansız yapılır. Çiftçiler bir sonraki yıl ne ekeceğine “duyumları” ile karar verir. Sektördeki teknolojik gelişmelerden, üretim bilgisinden yeterli ölçüde yararlanmaz. Toprağını tanımaktan yoksun oldukları için tohumu seçemez, tarım kimyasallarını doğru kullanamazlar. Küçük aile işletmesi olması nedeniyle sürekli finansman zorluğu çeker. Kamuya ve özel girişimcilere sürekli borçludurlar. Fırsat bulduklarında üretimden çekilir. Geleceği için sosyal güvenlik ağına katılabileceği iş arayışına girerek toprağını terk eder. Tarımsal üretimi boş zamanlar uğraşı durumuna getirerek ürettiğinden zarar eder.

Tarımsal üretimin devamı ve kırsalda insanlarımızı tutmak için yeni bir üretim modeli geliştirilmelidir. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun havza bazlı üretim modeline geçilmesi, kırsalda yaşayan/çiftçilikle uğraşan kadın ve gençlerin sosyal güvenlik primlerinin devlet tarafından ödenmesi, yapılan desteklemelerin, tarım yasasında belirtilen orana çıkarılması, çiftçinin kullandığı kredinin faizlerinin silinmesi vb. önerileri kısa erimli çözüm olabilir. Üretimin devamlılığı, insanları kırsalda tutmak için önerilere ek olarak yapılması gerekenler vardır.

NE YAPILMALI?

Öncelikle tarım alanları, çayır ve meralar, zeytinlikler ve diğer dikili alanlar koşulsuz korunmalı. Rant amaçlı mevzuat düzenlemelerine izin verilmemeli, üretim alanlarımız amacı dışında kullanılmamalıdır. Girdi ve ürünlerde dışa bağımlı politikalardan vazgeçilmeli, Ar-Ge çalışmalarına daha fazla pay ayrılarak girdilerde, tarımsal üretim planlaması ile temel ürünlerde kendimize yeterli duruma gelinmelidir. Tarımsal destekler yeterli olmalı ve yılı içinde ödenmeli, tarımsal girdi maliyetleri düşürülmeli, tarımsal kredi ihtiyaçları çiftçi lehine düzenlenmeli, bitkisel ve hayvansal üretimde öngörülebilirlik sağlanarak üretimde devamlılık ortamı oluşturulmalıdır. Yem, süt, et bütününde hayvancılığımız geliştirilmeli ve yerli üretim artırılmalıdır. Denizlerimiz ve iç sularımız kirletilmemeli, su ürünleri üretimi ve balıkçılık geliştirilmelidir. Tarımsal KİT’ler yeniden açılarak kamunun piyasayı etkin düzenlemesi sağlanmalıdır. Üretim, işleme, pazarlama aşamalarında demokratik kooperatifçilik desteklenmelidir. 

ÇİFTÇİYE UMUT

Tarımda emek sömürüsü önlenmeli, mevsimlik işçilerin sorunları çözülmeli, kadın ve çocuk emeği istismarı önlenmeli, üreten emek hakkını almalıdır. Gıda tedarik zinciri demokratik kooperatifler temelinde kısaltılarak tüketiciler yeterli, sağlıklı ve ucuz gıdaya sürekli erişebilmelidir. İklim değişikliğinin kısa ve uzun vadeli senaryoları dikkate alınarak su kaynaklarına yönelik planlamalar ile gerekli önlemler zamanında uygulanmalıdır.

Tarımsal üretim ve kırsal yaşamın geliştirilmesi ile ilgili tüm öneriler, çiftçilerimize umut aşılar. Umudun sürmesi için kamunun desteği çok önemlidir. Beklentiler kamu tarafından karşılanmazsa, üretimi sürdürmek mümkün değildir. Bu nedenle tarımda neoliberal politikalar ötelenip, kamucu anlayışa dayalı bir model geliştirilmelidir.

İRFAN OSMAN HATİPOĞLU

DENİZLİ TARIM PLATFORMU BAŞKANI