Toplum ve bireylerin sağlık düzeyini artırmak, geliştirmek ve devam ettirebilmek amacıyla, sağlığın korunması, hastalıkların tedavisi ve rehabilitasyonu için yapılan çalışmaların tümüne koruyucu sağlık hizmetleri denir. Ülkemizde bu kapsamda verilen sağlık hizmeti en başta birinci basamak (aile hekimliği vb.) sağlık kuruluşları tarafından sağlanmaktadır.

Ülkemizde en sık görülen hastalıklara baktığımızda kalp damar hastalıkları, kas iskelet sistemi hastalıkları, inme, kanser, diyabet ve KOAH gelmektedir. Bu hastalıklar her yıl ülkemizde ve dünyada artması nedeniyle bireylerin yaşam kalitesi düşmektedir ve tıbbi tedavi kapsamında sağlıkta harcanan maliyet de artmaktadır. TÜSAP (Türkiye Sağlık Platformu) 16 Ekim 2020’de yayımladığı ulusal ve uluslararası ölçekte sağlık finansmanında hastalık yükü raporuna göre, 4 ana bulaşıcı olmayan hastalığın (kardiyovasküler hastalıklar, kanser, solunum yolu hastalıkları ve diyabet) Türkiye’ye yıllık maliyetinin yaklaşık 69.7 milyar TL olduğunu bildirmiştir. Toplumun sağlıklı yaşam tarzına ulaşması ve bu sürecin devamlılığını sağlayabilmesi için günümüzde yaygın olan bu hastalıkların risk faktörleri belirlenmelidir. 

ETKİSİ KANITLANDI

Fizyoterapistlerin birinci basamak sağlık hizmetlerine vereceği katkıya bakacak olursak; kronik hastalıkların yönetiminde ve risk faktörlerinin azaltılmasında önleyici ve tedavi edici rol üstlenebilirler. Richardson ve arkadaşları tarafından 2010 yılında yayımlanan çalışmaya göre kronik hastalığı olan yetişkinlerin birinci basamak sağlık hizmeti sonrasında planlanan hastaneye yatış aşamasını ortadan kaldırdığını, bunun sonucunda sağlık harcamalarında tasarruf sağladığını bildirmiştir. Ülkemizde kronik hastalığa bağlı sağlık sorunlarının önlenmesi için sosyal, sosyo-ekonomik, çevresel, psikolojik ve biyolojik etkenlerin etkileşimini basit müdahale listelerine indirgenmeden yapılması gerekenlerden biri, birinci basamak kuruluşlarında sağlanacak olan fizyoterapi ile kas iskelet sistemi problemi ve kronik hastalıklara sahip olan bireylere, gerekli rehabilitasyon programları  hazırlanarak en önemli risk faktörleri arasında yer alan “yetersiz fiziksel aktivite” alışkanlığının toplum düzeyinde değiştirilmesi sağlanmalıdır.

YENİDEN PLANLANIYOR

Fizyoterapistler, her yaştan insanın yaralanma, hastalık veya sakatlığının önlemesinde, yönetmesinde ve rehabilite edilmesinde ve özellikle “ağrı” alanında bir dizi koruyucu sağlık koşulunu taramasında yardımcı olabilirler. Demont ve arkadaşlarının 2019 yılında yayımladıkları sistematik çalışmaya göre kas iskelet sistemi bozukluğu olan hastalar için fizyoterapiye doğrudan erişimin bakım verimliliğini artıracağı ve sağlık bakım maliyetlerini azaltacağına dair umut verici bir model olarak gördüklerini bildirmiştir. Bu hedefle Avustralya Sağlık Bakanlığı 2021-2030 yılları arasında uygulayacağı Ulusal Önleyici Sağlık Stratejisini yayımladı. Buna göre birinci basamak sağlık hizmetlerine, fiziksel aktiviteye daha fazla odaklanan, sağlık problemlerinin önlenmesine yönelik yeni yatırımları teşvik eden ve toplum arasında oluşan eşitsizlikleri iyileştirmek amacıyla fizyoterapi stratejinin uygulanmasının önemli bir parçasını oluşturduğunu bildirmiştir.

Uluslararası yayımlanan çalışmaların her birine bakılacak olursa sağlıklı toplum hedefi için kişiye özel egzersiz programı belirlemede yetkin olan fizyoterapistler birinci sağlık basamaklarında etkin rol alabilirler.

DİLEK ÜSTÜN

FİZYOTERAPİST