Geçen haftanın en önemli dış politika olayı Fransa Cumhurbaşkanı Emanuel Macron’un AB Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen ile Çin’i ziyareti ve Şi Cinping ile görüşmesidir.
Pekin dönüşü Macron, yaptığı açıklamada Avrupa’nın körü körüne ABD adına çatışmalara girmekten kaçınması gerektiğini belirtti.
Macron, ayrıca “Paniğe kapılıp Amerika’nın takipçisi olmayalım. Bizim olmayan krizlere kapılmamız durumunda Avrupa büyük bir riskle karşı karşıya kalacaktır” dedi.
Uluslararası gündemde Çin’in öne çıkması ABD’yi etkiliyor. Nitekim ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, “Çin ile ilişkilerde ABD’nin hedefinin yeni bir ‘soğuk savaş’ değil barış, güvenlik ve fırsatlar yaratmak” olduğunu kaydetti.
Avrupa’daki dış politika yorumcuları, Çin gezisinin ardından Batı’nın ABD’ye bağımlılıktan kurtulması gerektiğini belirten Macron’un AB içinden de desteklendiğini söylüyor.
Öte yandan Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva, sağlık sorunları yüzünden daha önce ertelediği Çin turunu geçen hafta sonu tamamladı. Kalabalık bir iş insanı grubuyla Çin’e giden Lula ile Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Ukrayna için ortak barış çağrısı yaptı. Lula, cumartesi günü Birleşik Arap Emirlikleri’ne hareket etti.
Bilindiği gibi İspanya Başbakanı Pedro Sanchez de Çin’i ziyaret etmişti.
NATO’ya üyelik için başvuran İsveç ve Finlandiya’ya karşı Türkiye’nin ileri sürdüğü çekinceler sonunda 4 Nisan’da Finlandiya’nın NATO üyeliği gerçekleşti. Türkiye’nin İsveç’e karşı sürdürdüğü “çekince” sürüyor.
Avrupa’daki dış politika yorumcuları tıkanan sürecin ancak Türkiye’deki seçimden sonra aşılabileceğini belirtiyorlar.
Bilindiği gibi, daha önce CHP adına Batılı medya kuruluşlarına konuşan isimler, iktidara gelindiği zaman Türkiye’nin NATO’ya ve Avrupa’ya tam bağlılığının sağlanacağı, taahhütlerin yerine getirileceği sözünü vermişlerdi.
Ortadoğu politikaları açısından da gelişmeler şöyle özetlenebilir:
Suudi Arabistan’ın Cidde kentinde 10 Arap ülkesi geçen haftasonu toplandı. Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad’ın 19 Mayıs’ta düzenlenecek Arap Ligi zirvesine davet edilip edilmemesi bu toplantıda konuşuldu.
Son depremin Suriye’de de büyük yıkıma neden olması üzerine, Arap ülkeleri Suriye’ye yardımlar yaptılar. Arap ülkelerinden Suriye’ye gönderilen insani yardım Körfez ülkeleriyle Suriye arasındaki buzların erimesine neden oluyor.
Mısır Dışişleri Bakanı Semih Şükrü, 11 yıl aradan sonra Ankara’ya geldi ve Mevlüt Çavuşoğlu tarafından karşılandı. Görüşmede, ilişkilerin normalleşmesi ve karşılıklı büyükelçi düzeyine yükseltilmesi kararına varıldı.
Çin’in girişim ve destekleriyle gerçekleştirilen Suudi Arabistan-İran arasındaki diplomatik adımlar, ABD’nin Ortadoğu üzerindeki etkisini azaltacak. Ortadoğu’daki stratejik çıkarlarının olumsuz etkilenmesi beklenen ABD’nin bölgedeki varlığının zayıflamasının, bölgede büyük dönüşümlerin de habercisi olacağıyla ilişkili yorumlar yapılıyor.
Bir yandan İran-Suudi Arabistan arasındaki yaklaşım, öte yandan Arap ülkeleri toplantısına Suriye Devlet Başkanı Esad’ın davet edilme olasılığı, Türkiye’nin Mısır ve Suriye ile yakınlaşması önemlidir. Ortadoğu’da kartlar yeniden karılıyor.
