“Orhan sana bir kararımı açıklıyorum, ne düşünüyorsun, Nobel madalyasını Anıtkabir’e Atatürk’e hediye edeceğim... Ama bunu şimdilik saklı tut, açıklanmasını istemiyorum...”
Aziz Sancar, Stockholm’de Nobel Töreni Haftası’nda Grand Hotel’de baş başa sohbette bunu açıklıyor. Aralık 7-8 gibi. Ne diyebilirdim ki, büyük sevincimi dile getirdim. “Ne yapacağım madalyayı evde?..” diye de gerekçelendirdi. Sancar, büyük bir toplumsal insan! Bunu sonra yazacağım. İkisi replika üç Nobel madalyasından birini ABD’de üniversitesine, birini mezun olduğu İstanbul Üniversitesi’ne, diğerini, aslını da Ata’sına hediye edecekti. North Carolina Chapel-Hill’de madalyası geçen ay sergilendi. Üniversitenin en önemli kütüphanesinde (herkesebilimteknoloji.com haberi).
İkincisi, bugün Anıtkabir’de Ata’sına çok yakın yerde törenle sergileniyor. Üçüncüsü de İstanbul Üniversitesi’nde 23 Mayıs’ta törenle sergilenecek.

‘Anam Ata’ya adeta tapardı’
Sancar böyle biri. Cumhuriyetçi ve Atatürkçü.. 10 çocuğunu da okutan, okuma yazma bilmez Meryem Anam da Atatürk’e adeta tapardı, der. Savur’da, babası imam bir Meryem Ana, geleceği büyük bir zekâsı ile görüyor ve çocuklarını okutuyor. Sancar “tanıdığım en zeki kadındı” der (Aziz Sancar ve Nobel’in Öyküsü kitabım).
Bu Nobel ödülünü Atatürk ve Cumhuriyet sayesinde aldım dediği her yerde, ortalık alkış ve coşkudan yıkılıyor. Bu, gerçek Türkiye’dir. Kimse aldanmasın. Anasından ve ailesinden aldığı eğitimin önemi ana dersini, tüm Türkiye’de sürdürüyor. Adeta Meryem Ana’nın kutsal bir vasiyeti, emaneti gibi...
Sancar diyordu ki İnönü Ailesi’nin Pembe Köşk’ünde onuruna verilen yemekteki kısa konuşmasında: “Atatürk Sakarya’da büyük meydan muharebesini sürdürürken, Ankara’da Meclis’te eğitim konusu tartışılıyordu! Atatürk, geleceğin en önemli konusu olarak eğitimi görüyordu, ne kadar uzak bakış... Atatürk ve İnönü sayesinde iyi Alman hocaları da getirterek Türkiye’de üniversitenin temellerini attılar ve benim çok iyi Alman hocalarım ve tıp fakültem oldu...”
Şimdi anasından ve Ata’sından aldığı bu misyonu sırtlayarak sürdürüyor. Ülke ve vatan sevgisinin bence en büyük dışavurumu budur, yani eğitime katkısı ve bu konuda üstlendiği rol modeli. 20 günlük ziyaretinin her günü eğitimle dolu...

ATATÜRK’ÜN SOFRASINDA, PEMBE KÖŞK
Stockholm’deki görüşmede Gülsün Bilgehan ile de haberleştiğini söylemişti. Gülsün Hanım, ta o zaman aramış, tebrik etmiş ve yazışmalarında Pembe Köşk davetini kesinleştirmişlerdi.
Bu ilk gidişim Pembe Köşk’e...
Orası ülkeyi kurtaranların ve sonra da Cumhuriyeti kuranların ana karargâhı durumunda oldu yıllar boyu. Önce Ata ile 10 yıl, sonra da İnönü ve Ailesi ile... Orası bir müze-ev! Evet gerçek müze! Giriş katı tarihle dolu. Üst katta ise İnönü’nün kızı Özden Toker Hanımefendi oturuyor. Her gün de müzeyi, gelen öğrencilere gezdiriyor ve anlatıyor.
Heyecanlandırıcı bir atmosfer... Nereye, hangi köşeye, tabloya, resme, yazıya baksam, Özden Hanım anlatmaya başlıyor.
Davetliler kimler? Gülsün Hanım bir “aile toplantısı” diyerek epey kısıtladı, kızı Zeynep Bilgehan bu sınırlamaya özen göstererek, sadece Sancar ve Fransızca öğretmeni Melahat Hanım’ı zikrederek yazdı Hürriyet’te; Milliyet ise epey isim verdi.

Sade ve zarif
Ben de biraz bilgi vereyim. Sade ve zarif bir sofrada Türk mutfağınden nefis yemekler takdim edildi. Davetliler arasında tabii ki Gwen Sancar, Aziz’in yeğeni Metin Bey ve Eşi, Melahat Şahinoğlu ve Eşi, eşleriyle geniş İnönü Ailesi, Metin Heper ve Eşi, Hacettepe Rektörü Haluk Özen ve Eşi Seza Özen, Tayfun Özçelik ve Eşi, ben ve Özlem Yüzak... Ece Bilgehan, en genç olarak İsmet İnönü’nün oturduğu uzun masa başında yerini almıştı!
Günün sürprizi şüphesiz Aziz Sancar’ın Mardin Lisesi’nden öğretmeni Melahat Hanım’dı. İlk kez karşılaşıyorlardı ve Sancar öğretmeninin elini öpüyordu! Heyecanlı görüntüler yaşadık. Yan yana oturduk masada. “Kendimi bundan sonra Nobel ödülü alan Aziz Sancar’ın öğretmeni olarak tanıtacağım” diyordu!

Atatürk’ün sofrası
Atatürk bu sofrayı da kullanıyordu Pembe Köşk’te. Özden Hanım en azından her hafta, diyordu. Ülkenin fikir, bilim, sanatta ileri gelenleri çağırıyordu en önemli konuları tartışmak için... Hesap ettim, 1927’den 1937’ye kadar 10 yıl boyunca belki de 400-500 kez burada Ata’nın sofrası kurulmuş. Tabii Çankaya da var...
Ortam aynı, atmosfer aynı, tabaklar aynı...
Sadece orijinal masa Sevinç Hanım’lara gitmiş, üzerinde yemek yediğimiz ise benzer ölçüdeki...

Damat ve oğlu Ecevit’i tutuyor
İsmet İnönü üzerine anlatılan ilginçti. Örneğin damadı ve gazeteci Metin Toker ile Erdal İnönü, CHP’de İnönü - Ecevit ayrılığı ve mücadelesi patladığında, İnönü’yü eleştirmişler ve Ecevit’in yanında saf tutmuşlar!
Görüyor musunuz Cumhuriyetin özgürlüğünü! Ve bugün iktidar ve çevresine egemen olan biat kültürünü!
İsmet İnönü ilk kez hesap makinesini burada görmüş. Çocukları, baba bak bu makine her hesabı yapıyor, deyince önce inanmamış. Sonra makineye hesap yaptırmış, çarpmalar bölmeler... Hepsi tutunca, hayranlığını gizlememiş.
Aziz Sancar vesilesiyle İnönü Ailesi’yle bu atmosferi solumak, bana çok iyi geldi.
Dahası var, sonraya...